Xây dựng nhà ở xã hội: Giải pháp căn cơ xóa bỏ các chung cư cũ xuống cấp

Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố Hải Phòng vừa nhất trí thông qua đề án xây dựng nhà ở xã hội kết hợp giải quyết nhà ở cho các hộ dân sinh sống tại các khu chung cư cũ trên địa bàn thành phố. Như vậy, chỉ còn một bước nữa là thông qua HĐND thành phố vào kỳ họp tới thì đề án sẽ được triển khai.

Đây là tin vui đối với nhiều hộ dân đang gặp khó khăn về nhà ở, đồng thời cũng được coi là giải pháp căn cơ nhất để xóa bỏ các khu chung cư cũ xuống cấp tại Hải Phòng.

Đi đầu vẫn gặp khó

Hải Phòng đã từng nổi tiếng cả nước về quyết tâm và hành động quyết liệt để xóa bỏ các khu chung cư cũ xuống cấp, nguy hiểm trên địa bàn.

Trải qua rất nhiều thập kỷ, Hải Phòng có tới 205 chung cư cũ cần giải quyết, hầu hết đã xuống cấp, nguy hiểm sập đổ luôn rình rập. Bởi thế, trong nhiệm kỳ 2016-2020, xóa bỏ chung cư cũ là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được Thành ủy, UBND thành phố Hải Phòng đặc biệt quan tâm với nhiều cách làm táo bạo, hiệu quả.

Sự băng bó khi phải phụ thuộc vào nguồn vốn ngân sách Nhà nước đã được Hải Phòng phá bỏ bằng cách huy động doanh nghiệp vào cuộc theo hình thức BT. Nhờ vậy, chỉ trong một thời gian ngắn, đến nay Hải Phòng đã có nhiều chung cư mới thay thế cho chung cư cũ xuống cấp.

Điển hình là 4 tòa nhà cao 29 tầng tại phường Đồng Quốc Bình, quận Ngô Quyền mang lại gần 2.500 căn hộ mới khang trang, thay thế cho 14 chung cư cũ. Trước đó có 2 chung cư N1, N2 Lê Lợi 6 tầng được xây dựng, thay thế cho 3 lô nhà cũ, mang lại chỗ ở mới cho 126 hộ dân. Khu chung cư U19 Lam Sơn, quận Lê Chân cũ nát cũng đã được xây dựng lại cao 5 tầng, mang lại niềm vui cho 56 hộ dân.

Tuy nhiên, sau một thời gian triển khai thì Hải Phòng vấp phải một số khó khăn do các quy định mới của chính sách, pháp luật. Hình thức BT đã không còn phù hợp. Mặc dù vậy, thành phố vẫn quyết tâm rất cao và quyết định chuyển hướng đầu tư bằng cách sử dụng nguồn vốn đầu tư công, trước mắt áp dụng đối với một số khu nhà chung cư tại phường Vạn Mỹ, quận Ngô Quyền.

Thế nhưng, nếu sử dụng nguồn vốn ngân sách và vẫn theo cách thức cũ thì sẽ rất lâu và không biết tới bao giờ mới xóa bỏ được các khu chung cư trong khi yêu cầu từ thực tế luôn cấp thiết. Cùng với đó là nhiều vướng mắc liên quan tới cơ chế hỗ trợ giá thuê nhà cho nhân dân. Nếu tính toán hết thì giá thuê sẽ tăng cao gấp hàng chục lần, quá sức chịu đựng của người dân. Mà nếu tính toán hỗ trợ từ ngân sách thì cũng vấp phải hàng loạt các quy định về tài chính, ngân sách. Do đó, Hải Phòng buộc phải tìm ra biện pháp khả thi, hiệu quả nhất.

Hướng đi phù hợp

Sau khi tính toán, cân nhắc kỹ, Hải Phòng đã quyết định lựa chọn phương án xây dựng nhà ở xã hội kết hợp giải quyết nhà ở cho các hộ dân sinh sống tại các khu chung cư cũ, vừa góp phần chỉnh trang đô thị tại 6 quận: Hồng Bàng, Ngô Quyền, Lê Chân, Hải An, Kiến An, Đồ Sơn.

Mục tiêu đề ra là tới năm 2025, giải quyết cơ bản nhà ở cho các hộ dân đang sinh sống tại các khu chung cư cũ xuống cấp không thể sửa chữa nổi. Đồng thời, phát triển quỹ nhà ở xã hội. Các khu chung cư cũ xuống cấp sẽ được phá dỡ để xây dựng các công trình công cộng, công viên cây xanh.

Theo hướng đó, UBND thành phố đã tổ chức rất nhiều cuộc họp để thống nhất các phương án thực hiện. Tại hội nghị Thành ủy lần thứ 7 vừa qua, các ý kiến đã thống nhất rất cao với phương án do Ban cán sự UBND thành phố đưa ra.

Cụ thế, thành phố sẽ lựa chọn một số địa điểm có thể xây dựng nhà ở xã hội. Như tại quận Ngô Quyền, dự kiến sẽ lựa chọn Tổng kho 3 Lạc Viên; tại quận Lê Chân là các khu đất tại khu tái định cư 4,8ha và A52; khu đất quy hoạch nhà ở xã hội tại dự án Khu đô thị ven sông Lạch Tray tại phường Vĩnh Niệm. Tại quận Kiến An có khu đất tại Khu đô thị phường Đồng Hòa, gần cầu Bùi Viện. Tại quận Đồ Sơn, sẽ xây dựng lại chung cư cũ tại ngõ 75 Lý Thánh Tông…

Phương thức thực hiện là là thành phố quy hoạch các khu đất và huy động doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng. Trong đó có cho phép doanh nghiệp được kinh doanh nhà ở xã hội nếu đáp ứng được các tiêu chí do thành phố đặt ra. Cụ thể, quỹ nhà ở bán cho các đối tượng đang sinh sống trong các khu chung cư cũ được mua theo quy định của pháp luật. Quỹ nhà ở còn dôi dư sẽ được kinh doanh theo quy định.

Điều mà người dân thành phố rất phấn khởi là mức giá của một căn hộ được ước tính chỉ khoảng 550-600 triệu đồng (tại thời điểm lập đề án). Diện tích mỗi căn hộ khoảng 40-50m². Đây là mức giá phù hợp với thu nhập của đại đa số người lao động. Hơn nữa, thành phố cũng đã có những tính toán, phương án cụ thể đối với từng nhóm hộ dân: Hộ có giấy chứng nhận; hộ có quyết định thanh lý; hộ thuê nhà và có các chính sách phù hợp với từng nhóm.

Như vậy, có thể thấy, đây là phương án phù hợp, giải quyết được căn cơ, triệt để vấn đề xóa bỏ chung cư cũ xuống cấp hiện nay. Đồng thời cũng khắc phục được những băn khoăn về ban hành cơ chế chính sách hỗ trợ nhà ở cho người dân, từng bước xóa bỏ bao cấp và thực hiện theo cơ chế thị trường có định hướng, có sự hỗ trợ của thành phố. Nhân dân thành phố rất mong muốn đề án sớm được thông qua, được thực hiện với tốc độ khẩn trương để Hải Phòng không còn chung cư cũ xuống cấp, nguy hiểm./.

Hồng Thanh