Mỗi khi nhắc đến món cá mòi Hải Phòng, nhiều thực khách sành ăn cũng phải tấm tắc và gật gù. Món cá mòi kho nhừ, dùng để ăn trong những bữa cơm bình dị bởi vốn dĩ không hề đắt đỏ và cũng không quá khó tìm nhưng luôn là đặc sản tự nhiên bởi hương vị đậm đà khó quên của nó.
Cá mòi không ai nuôi được vì là sản phẩm từ thiên nhiên nên khi thưởng thức thực khách sẽ được cảm nhận được hương vị khác biệt với các loại cá nuôi công nghiệp rất rõ ràng. Mỗi niêu cá mòi kho, không chỉ là sự hòa quyện tuyệt vời giữa vị ngọt của cá, vị béo ngậy của thịt ba chỉ, vị mặn mòi của mắm Cát Hải, vị cay ấm của sả gừng, vị chua chua của chay, chát bùi của chuối xanh, rau răm, vị cay âm ỉ của ớt, chút lá chanh, kẹo đắng, riềng và hạt tiêu… mà đó còn chứa đựng cả cái tâm muốn lưu giữ những hương vị truyền thống của người dân đất Cảng. Bảo sao mà nhiều kiều bào xa xứ hay thực khách phương xa, mỗi khi có dịp về Hải Phòng không thể quên thưởng thức món cá mòi kho dân dã đậm đà ở nơi này.
Theo những chuyên gia dinh dưỡng, cá mòi là loài cá đặc biệt vừa có thể sống ở sông, vừa có thể sống ở biển. Đây là loại cá cung cấp cho cơ thể nguồn chất dinh dưỡng rất quý như: omega 3, omega6, vitaminD, vitamin B6, B12, E, K, phốt pho, mangan, thiamin, folate, choline, canxi, sắt, kẽm, axit panthotenic… rất tốt đối với sức khỏe. Giúp phát triển và duy trì trí não, hệ thần kinh, xương khớp. Các món ăn từ loại cá này cũng có lợi cho da, chống khô mắt, giàu calo, cung cấp dồi dào chất protein cùng hàm lượng chất béo bão hòa phong phú, giúp nâng cao hệ miễn dịch giúp cơ thể và làn da thêm khỏe mạnh.
Chị Mai Em là một chuyên gia làm món cá mòi của một nhà hàng có tiếng hào hứng khi nói đến món này: cá mòi vào đúng mùa bao giờ cũng thơm béo ngậy hơn, còn việc chế biến thì khá công phu và cần sự cẩn thận. Vì hình dáng cá mòi hơi nhỏ, khi mổ cá cần cắt chèo một lát vừa tầm ở phía dưới mang rồi lựa tay để moi mật, ruột cá, cố gắng không để vỡ mật và trứng cá. Tiếp đến là dùng tay móc mang cá và khía những đường nhỏ quanh sườn cá, để mình cá sạch vảy mà hình cá không bị nát. Từ cá mòi, ta chế biến nấu thành nhiều món ăn ngon như kho, rán, nướng hoặc làm chả. Tuy nhiên, món được người miền biển Hải Phòng thích nhất là món cá mòi kho nhừ xương. Bên cạnh đó, một số người lại ưa thích cá mòi nướng trên than hoa rồi rán vàng cũng thơm và rất hấp dẫn.
Vì cách chế biến cầu kỳ, nên món cá mòi kho của một số nhà hàng ở thành phố cảng và ở thị trấn Núi Đối Kiến Thụy Hải Phòng luôn tạo được sự hài lòng với nhiều thực khách đến, mà giá thành lại rất phải chăng, trung bình từ 70 đến 120 nghìn đồng/nồi.
Được biết, mới đây Sở Du lịch thành phố Hải Phòng đã nghiên cứu và đề xuất và được UBND TP nhất trí việc đưa cá mòi kho Kiến Thụy và cá mòi các vùng sông biển Hải Phòng là đặc sản quà tặng của thành phố Hải Phòng tới Tổ chức Kỷ lục Việt Nam trong Danh mục đặc sản thiên nhiên.
Lê Hiệp
