Theo Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines), năm 2019, sản lượng hàng thông qua cảng đạt 106,2 triệu tấn, vượt 6,3% so với kế hoạch (tăng 12,9% so với 2018); sản lượng vận tải biển đạt 23 triệu tấn vượt 15,6% so với kế hoạch, giảm 13,8% so với năm 2018. Tuy nhiên khối vận tải biển vẫn đang lỗ nặng.
Doanh thu hợp nhất năm 2019 của Vinalines đạt 12.069 tỉ đồng (vượt 6% so với kế hoạch), tổng lợi nhuận trước thuế đạt 266 tỉ đồng, trong đó lợi nhuận từ khối cảng biển 1.118 tỉ đồng, khối dịch vụ hàng hải lãi 47 tỉ đồng, nhưng khối vận tải biển lỗ đang bị lỗ tới 496 tỉ đồng.
Nguyên nhân là do chi phí khấu hao và lãi vay của đội tàu nhìn chung cao, thị trường vận tải biển suy giảm mạnh, sự phục hồi trong thời gian còn lại chưa có tính bền vững, đồng đều trên các phân khúc tàu, chưa thể đẩy thị trường có sự bứt phá; thị trường nhiên liệu diễn biến thất thường; thị trường container nội địa chịu áp lực cạnh tranh lớn với các doanh nghiệp tư nhân do có thuận lợi về giá vốn…
Theo đại diện Vinalines, trong năm 2019, hoạt động khai thác cảng vẫn còn gặp rất nhiều khó khăn do các yếu tố như luồng chưa được nạo vét kịp thời, việc thu hồi, di dời của các cảng lớn như Cảng Hải Phòng, Sài Gòn còn chậm đã ảnh hưởng đến các kế hoạch đầu tư, phát triển, ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh…
Lĩnh vực vận tải biển dù đã cắt lỗ nhưng lỗ lũy kế còn lớn do hệ lụy của giai đoạn trước và thị trường suy giảm kéo dài, ngành nghề có hiệu suất lợi nhuận không cao. Các doanh nghiệp vận tải biển vẫn tiếp tục khó khăn khi thị trường nội địa và quốc tế không khả quan so với năm 2018. Đội tàu biển trong nước vẫn tiếp tục một năm khó khăn với hoạt động không hiệu quả, giá cước vận chuyển Bắc-Nam cạnh tranh lớn.
Dự báo, thị trường tàu hàng khô tăng trường chậm trong năm 2020 đạt tốc độ 1,3%, thị trường tàu dầu là 0,8% và thị trường tàu container là 2,5%. Nguyên nhân do đội tàu của Vinalines có tỉ lệ tàu già, cũ lớn, tuổi tàu trung bình ngày càng cao (17,7 tuổi) do không có nguồn lực đầu tư mới, trẻ hóa, trang thiết bị lạc hậu, tiêu hao nhiên liệu cao. Cơ cấu đội tàu vẫn manh mún về chủng loại, chưa chuyên dụng, chủ yếu là tàu hàng rời trong khi xu hướng thế giới là tàu container. Các đội tàu tư nhân ngày càng lớn mạnh và cạnh tranh gay gắt với đội tàu của Vinalines.
Hiện Vinalines đang tiếp tục thực hiện việc cơ cấu đội tàu với kế hoạch thanh lý 15 tàu già để giảm lỗ đồng thời đầu tư các tàu container chuyên dụng, tàu hàng rời dưới hình thức mua hoặc thuê mua. Đẩy mạnh tìm kiếm các hợp đồng dài hạn như than từ Indonesia, Australia về Việt Nam… tiến tới tham gia các liên minh về vận tải quốc tế nhằm hiện diện là một đơn vị trung chuyển container trong khu vực để cải thiện tình trạng ảm đạm của khối vận tải biển.
Minh Hạnh
