Về Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam- Chi lê (VCFTA), vấn đề Giải quyết tranh chấp bằng Ủy ban trọng tài sẽ được thực hiện như sau:
Thành lập Ủy ban trọng tài
Bên khởi kiện yêu cầu tham vấn có thể yêu cầu bằng văn bản về việc thành lập Ủy ban trọng tài nếu các bên không giải quyết được tranh chấp trong vòng:
– 45 ngày, sau ngày nhận được yêu cầu tham vấn nếu vấn đề không được đưa ra Hội đồng
– 30 ngày, từ ngày triệu tập Hội đồng, hoặc 15 ngày trong trường hợp khẩn cấp bao gồm đối với hàng hóa dễ hỏng.
– 60 ngày, sau khi một bên nhận được yêu cầu tham vấn, hoặc 30 ngày trong trường hợp khẩn cấp bao gồm đối với hàng hóa dễ hỏng, nếu Hội đồng không được triệu tập, sau khi có yêu cầu đưa ra Hội đồng.
Yêu cầu thành lập Ủy ban trọng tài phải chỉ rõ:
– Biện pháp tranh chấp cụ thể
– Cơ sở pháp lý của đơn kiện, bao gồm chỉ rõ điều khoản nào của Hiệp định này được cho là bị vi phạm.
– Cơ sở thực tế của đơn kiện
Ngày thành lập của Ủy ban trọng tài sẽ là ngày mà Chủ tịch Ủy ban trọng tài được chỉ định.
Công việc của Ủy ban trọng tài là xem xét, dựa trên các điều khoản liên quan của VCFTA, vấn đề được đưa ra trong yêu cầu thành lập Ủy ban trọng tài, để đưa ra kết luận về quy định luật và tình tiết thực tế cũng như quyết định liệu biện pháp có phù hợp với Hiệp định không, đi kèm với lập luận và đưa ra báo cáo bằng văn bản về cách thức giải quyết tranh chấp.
Thành phần của Ủy ban trọng tài
Ủy ban trọng tài bao gồm 3 trọng tài viên. Mỗi bên sẽ, trong vòng 30 ngày, sau ngày nhận được yêu cầu thành lập Ủy ban trọng tài, chỉ định một trọng tài viên có thể là công dân của nước mình và đề xuất ba ứng viên giữ vai trò trọng tài viên thứ ba, người sẽ giữ vị trí chủ trì của Ủy ban trọng tài. Trọng tài viên thứ ba sẽ không phải là công dân, không cư trú thường xuyên ở cả hai Bên, cũng như không làm việc cho bất kỳ Bên nào hay không liên quan đến tranh chấp ở bất kỳ khía cạnh nào.
Các Bên sẽ đồng ý và chỉ định trọng tài viên thứ ba trong vòng 45 ngày, sau ngày nhận được yêu cầu tham vấn của Ủy ban trọng tài. Nếu bất kỳ trọng tài viên nào không được chỉ định trong vòng 45 ngày, từ ngày nhận được yêu cầu thành lập Ủy ban trọng tài, theo đề nghị của một trong hai Bên, Tổng giám đốc của WTO, trong vòng 15 ngày tiếp theo, sẽ chỉ định trọng tài viên đó.
Nếu Tổng giám đốc của WTO không tiến hành chỉ định được, trọng tài viên chưa được chỉ định sẽ được lựa chọn, trong vòng 7 ngày dưới hình thức bốc thăm từ các ứng viên được đề xuất.
Các trọng tài viên đáp ứng các yêu cầu sau đây:
– Có kiến thức chuyên môn cao hoặc kinh nghiệm trong các lĩnh vực luật, thương mại quốc tế hoặc các lĩnh vực khác thuộc phạm vi của Hiệp định.
– Được lựa chọn nghiêm ngặt trên cơ sở khách quan, tin cậy và xét xử công tâm.
– Độc lập và không có liên hệ hoặc nhận chỉ dẫn từ chính phủ của các Bên
– Tuân thủ nguyên tắc đạo đức được quy định trong Quy tắc thủ tục của trọng tài.
Nếu một trọng tài viên được chỉ định qua đời, không có khả năng làm việc hoặc nghỉ hưu, người kế nhiệm sẽ được chỉ định trong vòng 15 ngày. Người kế nhiệm sẽ có toàn quyền và thực hiện nhiệm vụ của trọng tài viên mà người đó thay thế. Công việc của Ủy ban trọng tài sẽ bị tạm ngưng trong một giai đoạn bắt đầu từ ngày mà trọng tài viên ban đầu qua đời, không có khả năng làm việc hoặc nghỉ hưu. Công việc của Ủy ban trọng tài sẽ tiếp tục vào ngày trọng tài viên kế nhiệm được chỉ định.
