Trồng sen lấy củ năng suất cao và các sản phẩm từ củ sen: Hướng đi mới cho phát triển sản xuất nông nghiệp tại xã Hữu Bằng

Là mô hình trồng sen lấy củ năng suất cao và chế biến các sản phẩm từ củ sen đầu tiên của xã Hữu Bằng, huyện Kiến Thụy do anh Nguyễn Quang Được, Bí thư Đoàn xã Hữu Bằng cùng các cộng sự thực hiện, bước đầu đã mang lại hiệu quả kinh tế cao gấp nhiều lần so với trồng lúa, mở ra hướng phát triển mới cho sản xuất nông nghiệp của xã Hữu Bằng và nhiều nông dân trên địa bàn.

Nói về ý tưởng thực hiện mô hình, anh Nguyễn Quang Được chia sẻ, những năm gần đây, bản thân anh cùng các đồng nghiệp nhận thấy tại địa phương có nhiều diện tích đất nông nghiệp bị bỏ hoang do đồng đất thấp trũng, cấy lúa không hiệu quả mà nuôi trồng thủy sản cũng không ổn định.

Trong khi đó, vì là xã thuần nông nên nhân công lao động nông nghiệp trên địa bàn xã Hữu Bằng khá nhiều và có bề dày kinh nghiệm, kỹ năng làm nghề. Thêm vào đó, cùng với sự phát triển vượt bậc của kinh tế-xã hội, đời sống vật chất, tinh thần của người dân cũng ngày một được nâng cao, trước tốc độ đô thị hóa nhanh chóng của đất nước, việc nhiều người ưa thích tìm về các vùng thôn quê để thưởng thức ẩm thực, trải nghiệm các sản phẩm du lịch, giải trí dần trở thành một xu thế tất yếu.

Mặt khác, từ trước đến nay, người dân tại xã Hữu Bằng chủ yếu chỉ mới dừng lại ở việc trồng sen lấy hạt, hoa hoặc lá đơn thuần mà chưa phát triển đa dạng các sản phẩm từ sen để nâng cao chất lượng và giá trị của sen trên thị trường.

Bằng niềm đam mê mãnh liệt với cây sen, qua tìm hiểu và nghiên cứu, nhóm của anh Được hiểu rõ việc tận dụng diện tích đất vùng thấp trũng để trồng sen lấy củ cho năng suất cao và chế biến các sản phẩm từ củ sen cho hiệu quả kinh tế khá cao, trong khi cây trồng này không khó về kỹ thuật mà lại nhanh cho thu hoạch.

Đặc biệt, năm 2020, trước ảnh hưởng của dịch Covid-19, chứng kiến việc củ sen được người dân thu hoạch mà không xuất bán được, anh đã nghĩ đến việc làm thế nào để chế biến củ sen một cách nhanh chóng mà vẫn đảm bảo được hàm lượng giá trị dinh dưỡng.

Sau một thời gian tìm tòi, học hỏi, anh cùng các cộng sự đã quyết định vừa tìm đầu ra cho sản phẩm củ sen tươi, vừa kết hợp chế biến củ sen tươi thành tinh bột củ sen.

Nghĩ là làm, trên diện tích 5ha ban đầu, nhóm của anh Được đã trồng cây sen lấy củ cho năng suất cao. Theo anh Được, kỹ thuật trồng loại sen lấy củ này không khó, cũng không cần cầu kỳ như nhiều loại cây trồng khác. Nhưng cần chú trọng đến giống sen, để sau thời gian chăm sóc, thu hoạch được những củ sen to, trắng, nạc, ăn giòn, bùi…

Sau khi chọn được giống sen tốt, trong quá trình chăm sóc, chú ý bón phân ở từng giai đoạn tăng trưởng khác nhau để lượng phân bón vừa đủ cho cây sinh trưởng và phát triển, không bị thiếu nhưng cũng không bị dư thừa dưỡng chất, ảnh hưởng đến chất lượng củ sen.

Sau khoảng 5-6 tháng trồng, sen sẽ cho thu hoạch củ, thời gian thu hoạch thường bắt đầu từ tháng 5 đến tháng 10 hàng năm. Để đảm bảo mẫu mã, chất lượng của củ sen, nhóm của anh Được đã thuê công nhân thu hoạch củ bằng máy bơm sục. Ngoài việc thu hoạch củ sen trên diện tích 5ha có từ ban đầu, nhóm của anh Được còn thu mua thêm của các hộ dân trong xã, trung bình mỗi ngày thu mua từ 800-1.000kg củ sen tươi.

Mỗi một công nhân lao động trong vòng 4-5 tiếng sẽ thu hoạch được 70-80 kg củ. Củ sen sau khi vớt lên sẽ được tiến hành sơ chế, rửa sạch, phân loại và đóng vào thùng xốp để bán cho các thương lái. Mỗi sào ruộng thu được 2,5-3 tạ củ, giá bán trung bình từ 25.000-30.000 đồng/kg. Sau khi trừ các chi phí, doanh thu từ việc bán củ sen tươi đạt 500-600 triệu đồng/ năm.

Với mong muốn tăng giá trị và giá thành sản phẩm cho củ sen, nhóm của anh Được đã chế biến củ sen tươi thành tinh bột củ sen, vừa giúp tăng thời gian bảo quản sản phẩm, vừa giúp người tiêu dùng dễ dàng sử dụng. Anh Nguyễn Duy Thảo, chủ cơ sở sản xuất tinh bột củ sen tại thôn Tam Kiệt, xã Hữu Bằng, cho biết, để làm ra được 1kg tinh bột củ sen cần đến 13kg củ sen tươi.

Sau khi sơ chế, củ sen tươi được mang đi xay nhuyễn, sau đó đem đi lọc loại bỏ phần bã và các tạp chất. Phần bột sau khi lọc được ngâm trong nước cho đến khi lắng lại dưới đáy thì đổ nước bên trên đi. Lặp lại quá trình này khoảng 10 lần, cho đến khi nước bên trên trong, phần bột củ sen trắng tinh thì dừng lại và mang bột đi sấy bằng máy sấy.

Mỗi ngày, cơ sở chế biến của anh Thảo làm được 30-40kg tinh bột củ sen, giá bán cho mỗi 1kg tinh bột củ sen dao động từ 800-900 nghìn đồng…

Đại diện UBND xã Hữu Bằng cho biết, mô hình trồng sen lấy củ năng suất cao và chế biến tinh bột củ sen của anh Được và cộng sự đã và đang mang lại hiệu quả kinh tế cao, khắc phục được tình trạng ruộng đất hoang hóa, tạo công ăn việc làm cho người dân địa phương. Mô hình sẽ mở ra hướng phát triển mới cho sản xuất nông nghiệp của xã.

Tuy vậy, để củ sen tươi và tinh bột củ sen được đông đảo người tiêu dùng trong và ngoài nước biết đến, tin tưởng sử dụng thì phải đảm bảo được nguồn nguyên liệu thường xuyên đáp ứng cho nhu cầu của thị trường; cần hình thành một chuỗi liên kết với quy trình sản xuất quy mô, bài bản và hiện đại, chuẩn chỉ từ trồng sen-thu hoạch-chế biến-quảng bá-tiêu thụ sản phẩm.

Hiện nay, UBND xã đang triển khai kế hoạch, xin ý kiến chỉ đạo của UBND huyện Kiến Thụy và các cơ quan chức năng để thành lập HTX trồng củ sen năng suất cao và chế biến các sản phẩm từ củ sen, từ đó xây dựng sản phẩm OCOP mang thương hiệu, đặc trưng riêng của xã Hữu Bằng.

LIÊM ĐOÀN