Trồng lúa trên ruộng rươi ra thứ gạo sạch, “chất như nước cất”

Hải Phòng có diện tích khoảng 2.000ha đất ven sông với mô hình sản xuất lúa kết hợp làm rươi. Xã Ngũ Phúc (huyện Kiến Thụy, TP Hải Phòng) là một trong những địa phương đã khai thác tốt mô hình này với diện tích đất ngoài đê lên đến hơn 100ha.

Ra đời thương hiệu “gạo ruộng rươi”

Từ nhiều năm nay, con rươi được người dân Hải Phòng coi là lộc trời cho. Loài sinh vật đặc biệt này đã đem lại cuộc sống ấm no và giàu có cho hàng nghìn hộ dân ven các sông của Hải Phòng.

Loài rươi có đặc tính chỉ xuất hiện ở những vùng đất và nước sạch, không bị ô nhiễm bởi phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật. Lúa gạo thu hoạch được từ ruộng có rươi thực sự là gạo sạch, xứng với danh xưng gạo hữu cơ.

Nhiều năm trước đây, vì rươi mang lại giá trị kinh tế cao nên người nông dân ven sông Hải Phòng chỉ quan tâm đến thu nhập từ rươi. Dần dà theo phong trào, việc cấy lúa hữu cơ được nhân rộng, sản phẩm gạo hữu cơ được nhiều người ưa chuộng, lại được giá nên người dân địa phương bắt đầu chuyển sang việc cấy lúa trên diện tích canh tác rươi với các giống mới phù hợp, vừa tăng thêm thu nhập từ lúa vừa cho năng suất rươi cao hơn.

Ông Nguyễn Danh Hậu – Chủ tịch UBND xã Ngũ Phúc cho biết, địa phương triển khai sản xuất sản phẩm gạo ruộng rươi từ năm 2017 trên diện tích lớn theo phương thức luân canh một năm 2 vụ (vụ xuân và vụ mùa). Giống lúa trồng trên ruộng rươi hoàn toàn hợp chất hữu cơ tự nhiên. Nhờ vậy, chất lượng gạo thu hoạch hoàn toàn sạch, an toàn. “Cũng chính vì thế mà thương hiệu “gạo ruộng rươi” đã ra đời” –  ông Hậu cho hay.

Gạo ruộng rươi chứa nhiều dưỡng chất như vitamin A, B1, B6, B12, Omega 3-6-9…, là sản phẩm an toàn, tốt cho sức khỏe thể chất và tinh thần người sử dụng.

Chia sẻ với phóng viên Báo NTNN, ông Nguyễn Danh Thuấn – người dân nuôi rươi kết hợp lúa tại xã Ngũ Phúc, huyện Kiến Thụy, bộc bạch: “Rươi chỉ có thể sống được trong môi trường đất và nước phải thật sạch, người dân không chăm sóc cẩn thận, chẳng may nước thủy triều có ô nhiễm thì coi như năm đó mất mùa rươi. Vậy nên, chính rươi là nguồn kiểm định đặc biệt cho chất lượng của gạo được trồng tại đó”.

Lựa chọn làm sản phẩm OCOP

Trước khi cấy lúa, một lượng phân bón hữu cơ đã ủ hoai mục được bón lót xuống đầm vừa làm thức ăn cho rươi, vừa làm thức ăn cho lúa. Người nông dân sẽ tận dụng thủy triều lên xuống để có nguồn phù sa liên tục đưa đến do dòng nước mới. Do không sử dụng bất kỳ một loại hóa chất nào, hệ sinh thái được giữ gìn hoàn toàn tự nhiên nên năng suất lúa trồng trên ruộng rươi không cao, chỉ đạt khoảng 2,7 tấn/ha, bằng 1/3 ruộng canh tác thông thường, nhưng bù lại thu nhập từ rươi cao gấp 15 – 20 lần thu nhập từ lúa. Trung bình 1ha ruộng rươi – lúa thu được 300 – 500kg rươi, giá rươi tại ruộng từ 400.000 – 450.000 đồng/kg. Như vậy riêng thu nhập từ rươi đã là 200 triệu đồng/ha.

Dự án Gạo ruộng rươi chính thức ra đời vào tháng 4/2016, được Sở Kế hoạch Đầu tư Hải Phòng cấp phép tháng 8/2016. Hiện nay, gạo ruộng rươi đã được phân phối ở nhiều tỉnh, thành phố như Hà Nội, Tp.HCM, Hải Dương, Bắc Ninh, Ninh Bình.

Chị Nguyễn Thị Hà – Chủ nhiệm HTX Thụy Hương cho hay, toàn bộ lúa của bà con cấy trên ruộng nuôi rươi đều được HTX bao tiêu tại ruộng. Sau đó, lúa được đem sấy chậm theo phương pháp công nghiệp đến độ ẩm tiêu chuẩn để đảm bảo hạt lúa giữ được chất lượng tốt nhất mà không phụ thuộc vào thời tiết. Hạt gạo thành phẩm không bị nứt vỡ như phơi nắng quá to, cũng không bị lên mầm, hay có màu thâm đen như khi lúa phơi không được nắng.

Hiện nay, có 3 loại gạo ruộng rươi trên thị trường là gạo nếp, gạo lứt tím thảo dược và gạo trắng xát dối, được đóng gói trọng lượng 2kg, 5kg, 10kg. Giá các loại gạo ruộng rươi là 50.000 đồng/kg.

Ông Nguyễn Văn Quyết – Trưởng phòng NNPTNT huyện Kiến Thụy cho biết, gạo ruộng rươi là sản phẩm từ mô hình sản xuất dựa trên môi trường cộng sinh đặc biệt của rươi và cây lúa, là một đặc sản được lựa chọn làm sản phẩm OCOP (chương trình mỗi xã một sản phẩm) tại huyện Kiến Thụy, Hải Phòng.

Hiện tại, sản phẩm gạo ruộng rươi đã được đăng ký nhãn hiệu, tem mác và là sản phẩm OCOP, có giá bán cao, ổn định.