Dù cơ chế thị trường, hội nhập quốc tế, phương thức tự chủ vàn nhà hát biến thành Trung tâm đa thể loại đã thách thức vô cùng khắc nghiệt thì cũng không làm nguội lạnh ngọn lửa tình yêu Chèo của nghệ sĩ và công chúng.
Đó là chia sẻ chung của nhiều nghệ sĩ sau suốt gần nửa tháng tổ chức Liên hoan Chèo toàn quốc 2019, chứng kiến tình cảm yêu mến mà khán giả dành cho bộ môn nghệ thuật truyền thống này.
Hơn 1000 nghệ sĩ, nhạc công của 16 đơn vị toàn quốc cùng 26 vở diễn được dàn dựng công phu đã được chuyển tải trọn vẹn đến công chúng tại Bắc Giang.
Như PGS.TS Trần Trí Trắc, Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật của Liên hoan nhận xét thì các nghệ sĩ đã xếp lại mọi lo toan bề bộn về tổ chức, cơm áo gạo tiền với bao hoạt động mưu sinh hàng ngày để cùng nhau hội tụ, tham gia Liên hoan, để ngọn lửa tình yêu với nghệ thuật Chèo rực sáng trên sân khấu của Trung tâm Hội nghị tỉnh Bắc Giang suốt 14 ngày đêm.
Người yêu mến nghệ thuật Chèo từng rất buồn khi nhiều năm trở lại đây, sân khấu vắng người xem. Tuy nhiên, tại Liên hoan lần này, khán giả đã đến với nghệ sĩ rất đông, khán phòng không còn chỗ đứng, chỗ ngồi. Có người đi xa tới hàng vài chục km, phải mang cơm nắm, bánh mì theo để giữ chỗ…
Nghệ sĩ được thăng hoa trong cảm xúc nồng nhiệt cùng tiếng cười, tiếng vỗ tay, lời khen hồn nhiên, giọt nước mắt cảm động vô tư của khán giả.
26 tác phẩm dự Liên hoan là thành quả của các tác giả, “lão tướng” của sân khấu: Hoàng Cầm, Hoàng Công Khanh, Hoài Giao, Trần Đình Ngôn, Bùi Đức Hạnh, Huy Cờ, Bùi Vũ Minh, Lê Duy Hạnh, Lê Chí Trung, Đăng Chương. Nhiều tác giả là những gương mặt trẻ như Lê Thế Song, Nguyễn Toàn Thắng, Mai Văn Lạng, Nguyễn Sĩ Sang, Nguyễn Văn Thịnh, Lê Mạnh Huấn, Vũ Huy Thành, Lê Ngọc Ánh, Xuân Hồng, Trần Phương Hạnh nhưng đã làm cho sân khấu thêm nhiều giọng điệu, màu sắc, sinh động.
Các đạo diễn cũng đều là những nghệ sĩ thành danh, có kinh nghiệm, có phong cách riêng và có tâm huyết với “nghiệp” Chèo: NSND Doãn Hoàng Giang, NSND Lê Hùng, NSND Trương Hải Thọ và các nghệ sĩ trẻ đang được giới chèo khẳng định: NSƯT Lê Tuấn Cường, NSƯT Thanh Tùng, NSƯT Đoàn Vinh, NSƯT Tạ Quang Lẫm, NSUT Nguyễn Quang Thập, NSND Hàn Hải, NSND Nguyễn Thị Bích Ngoan, NSND Hoàng Quỳnh Mai, NSƯT Trần Thị Hoàng Mai.
Cũng theo PGS.TS Trần Trí Trắc, các vở diễn tuy có chủ đề, phong cách, màu sắc khác nhau nhưng đều đề cập tới những nội dung có liên quan tới hiện thực, mang hơi thở của cuộc sống hôm nay, hướng tới ca ngợi tài năng, đức độ, những phẩm chất cao đẹp của con người, phê phán những nhân cách nhỏ nhen, ích kỷ hại nước, hại dân, thói hư, tật xấu ở đời…
Các nội dung tư tưởng ấy được các tác giả thể hiện bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng theo nhiều thể tài: Chính kịch tâm lý xã hội, chính kịch sinh hoạt tả thực, chính kịch anh hùng ca và cả bi kịch, bi hài kịch lẫn luận đề trong kết cấu tự sự – kịch tính – trữ tình – có hậu của truyền thống.
Lý giải sức hấp dẫn của nghệ thuật Chèo với khán giả dịp này, NSND Lê Tiến Thọ, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam cho rằng, các nghệ sĩ, đơn vị đã mời đạo diễn giỏi, kiếm họa sĩ, nhạc sĩ tài năng để xây dựng lên những tác phẩm, các hình tượng Chèo đặc sắc nhất. Nghệ thuật sân khấu không thể thiếu khán giả.
Đông đảo công chúng đến với Liên hoan Chèo là tín hiệu vui nhưng cũng không vì thế mà quá lạc quan. Chúng ta cần lý giải khoa học khách quan vì sao sân khấu khi đông, khi vắng khán giả để nghệ thuật Chèo ngày càng phát triển hơn nữa trong đời sống xã hội.
Trao 46 Huy chương vàng tại Liên hoan Chèo toàn quốc 2019
Sau 14 ngày tổ chức liên tiếp, Liên hoan Chèo toàn quốc 2019 đã chính thức khép lại vào tối ngày 28-9 tại Bắc Giang. Ban tổ chức đã trao Huy chương Vàng cho 5 vở diễn: Điều còn lại (Nhà hát Chèo Hà Nội), Công lý không gục ngã (Nhà hát Chèo Quân đội), Trọn nghĩa non sông (Nhà hát Chèo tỉnh Thái Bình), Chuyện tình Hàn Sĩ – Đào Nương (Nhà hát Chèo Hải Dương), Người con gái Kinh Bắc (Nhà hát Chèo tỉnh Bắc Giang). 6 Huy chương Bạc dành cho các vở: Tình yêu và bóng tối (Nhà hát nghệ thuật tỉnh Vĩnh Phúc), Rồng phượng (Nhà hát Chèo Việt Nam), Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư (Đoàn Nghệ thuật Quảng Ninh), Gò đống mối (Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Nam Định), Đất thiêng nơi mả dấu (Trung tâm Văn hóa nghệ thuật tỉnh Hà Nam), Huyền thoại sông và núi (Trung tâm Văn hóa nghệ thuật tỉnh Thái Nguyên).
Ban tổ chức còn trao Giải xuất sắc về đề tài lịch sử cho Đoàn Chèo Hải Phòng với vở diễn “Hào khí Bạch Đằng Giang”; Giải xuất sắc về đề tài dân gian cho Nhà hát Chèo Ninh Bình với vở “Phú ông làm quan”; Giải xuất sắc về đề tài chống tiêu cực cho Nhà hát Chèo Hưng Yên với vở “Hết quan hoàn dân”; Giải xuất sắc về đề tài bảo vệ môi trường cho Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Thanh Hóa với vở “Vòng vây nghiệt ngã”; Giải xuất sắc về đề tài truyền thuyết cho Đoàn Chèo Phú Thọ với vở “Vua Hùng kén rể”.
Giải cho thành phần sáng tạo xuất sắc nhất gồm: Tác giả xuất sắc – TS. Nguyễn Đăng Chương, chuyển thể Chèo – Nguyễn Sĩ Sang (vở Điều còn lại – Nhà hát Chèo Hà Nội); Đạo diễn xuất sắc – Lê Tuấn Cường (vở Chuyện tình Hàn Sĩ – Đào Nương – Nhà hát Chèo Hải Dương); Nhạc sĩ xuất sắc – Dương Thanh Nam (vở Gò đống mối – Nhà hát Chèo Nam Định); Họa sĩ xuất sắc – Nguyễn Đạt Tăng (vở Công lý không gục ngã – Nhà hát Chèo Quân đội); Dàn nhạc xuất sắc nhất Nhà hát Chèo Việt Nam; Tác giả triển vọng – Lê Thế Song, Trần Phương Hạnh.
41 Huy chương Vàng, 61 Huy chương Bạc cũng đã được cho các cá nhân có thành tích xuất sắc tại Liên hoan.
