Luật Phòng, chống tác hại (PCTH) thuốc lá đã triển khai được 5 năm (2-13-2019) và thu được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Đã có nhiều biện pháp được thực hiện nhằm kéo giảm số người hút thuốc và giảm tác hại của thuốc lá tới cộng đồng. Trong đó, đặc biệt phải nói đến hiệu quả của công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện Luật và các quy định liên quan.
Quỹ PCTH thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết, sau khi Nghị định số 176/2013/NĐ-CP của Chính phủ về Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế được ban hành, Quỹ PCTH thuốc lá (Bộ Y tế) đã hỗ trợ các bộ, ngành, các tỉnh, thành phố tổ chức 205 lớp tập huấn cho 8.271 cán bộ thanh tra, Công an các tỉnh, thành phố nâng cao năng lực trong công tác xử lý vi phạm hành chính về PCTH thuốc lá.
Công tác thanh tra, kiểm tra ngày càng có nhiều chuyển biến với sự tham gia tích cực của lực lượng Công an các tỉnh, thành phố thông qua sự chỉ đạo của Ban chỉ đạo PCTH thuốc lá Bộ Công an, Ban chỉ đạo PCTH thuốc lá của Công an các tỉnh, thành phố; sự tham gia của thanh tra Bộ Y tế, UBND một số quận tại Hà Nội như quận Hoàn kiếm, Tây Hồ, Hoàng Mai, Đống Đa.
Tại các tỉnh, thành phố, công tác kiểm tra việc thực hiện Luật PCTH thuốc lá cũng được các đơn vị nhận hỗ trợ của Quỹ tham mưu cho lãnh đạo các sở, ngành và UBND các cấp để thành lập đoàn kiểm tra liên ngành hoặc lồng ghép với các nội dung kiểm tra khác trên địa bàn tỉnh.
Giai đoạn 2015-2018, các lực lượng chức năng đã tiến hành kiểm tra 3.740 cơ sở. Cụ thể: Bộ Công an kiểm tra tại 31 tỉnh, thành phố với 952 cơ sở. Thanh tra Bộ Y tế kiểm tra 276 cơ sở. UBND quận Hoàn Kiếm kiểm tra 249 cơ sở. UBND quận Tây Hồ kiểm tra 132 cơ sở. Đoàn kiểm tra liên ngành của TP Hải Phòng; UBND quận 5 và quận 10, TP Hồ Chí Minh, UBND quận Hoàng Mai, quận Đống Đa kiểm tra 81 cơ sở. Các tỉnh, thành phố đã tổ chức 346 đợt kiểm tra tại 2.005 cơ sở.
Kết quả từ các đợt kiểm tra việc thực thi Luật PCTH thuốc lá cho thấy bên cạnh việc ra quyết định phạt tiền các hành vi vi phạm hành chính thì việc nhắc nhở thường xuyên của các lực lượng chức năng, đặc biệt là của lực lượng Công an trong quá trình kiểm tra tại các cơ sở có vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao ý thức chấp hành Luật PCTH thuốc lá không những của các cá nhân mà còn của cả người đứng đầu các địa điểm cấm hút thuốc.
Cũng theo Quỹ PCTH thuốc lá, công tác kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính về PCTH thuốc lá còn gặp rất nhiều khó khăn như: lực lượng thanh tra mỏng trong khi ý thức tuân thủ các quy định cấm hút thuốc của nhiều người còn hạn chế; thuốc lá là sản phẩm gây nghiện, được bày bán khắp nơi với giá rẻ là một trong những nguyên nhân làm gia tăng việc hút thuốc ngay cả tại những nơi có quy định cấm.
Hành vi hút thuốc xảy ra nhanh, các lực lượng chức năng khó khăn trong việc xác định vi phạm nếu không có các thiết bị nghiệp vụ được phép sử dụng làm cơ sở cho việc xử phạt.
Bên cạnh đó, do Quỹ PCTH thuốc lá không được phép hỗ trợ kinh phí cho hoạt động đi kiểm tra, xử lý vi phạm (thời gian qua, kinh phí cho các đoàn kiểm tra đang dựa vào hỗ trợ của các tổ chức quốc tế), vì vậy việc kiểm tra chủ yếu mới chỉ tập trung tại khu vực khách sạn, nhà hàng và một số ít cơ sở như trường học, bệnh viện, nơi làm việc, bến tàu, xe…
Trong thời gian tới, Quỹ PCTH thuốc lá sẽ tiếp tục hỗ trợ các đơn vị trong việc nâng cao năng lực thanh tra, kiểm tra việc thực hiện Luật, phối hợp với Ban chỉ đạo PCTH thuốc lá của Bộ Công an, Ban chỉ đạo PCTH thuốc lá Công an các đơn vị, địa phương để chỉ đạo tăng cường kiểm tra độc lập và lồng ghép với các đợt kiểm tra của Công an các tỉnh tại các cơ sở trên địa bàn…
Ngọc Lan
