Ngày 29/5, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (Ban Chỉ đạo), chủ trì phiên họp của Thường trực Ban Chỉ đạo.
Cùng dự phiên họp có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính; Nguyễn Duy Ngọc, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương; các đồng chí Bí thư Trung ương Đảng: Lê Hoài Trung, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng; Trần Lưu Quang, Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương; đồng chí Nguyễn Đức Hải, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, thành viên Ban Chỉ đạo, thành viên tổ giúp việc Ban Chỉ đạo và một số thành viên Hội đồng Tư vấn.
Tại hội nghị, sau khi nghe báo cáo tình hình thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia từ đầu năm đến nay và báo cáo đề xuất danh mục công nghệ chiến lược, các đại biểu đã trao đổi, thảo luận tập trung làm rõ các vấn đề liên quan, nhất là về những hạn chế, điểm nghẽn trong quá trình thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW.
Phát biểu kết luận tại hội nghị, Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá cao báo cáo của Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo và những ý kiến trao đổi tại hội nghị, trong đó đã thẳng thắn nhìn nhận rõ những hạn chế, điểm nghẽn và kiến nghị các giải pháp cụ thể để Thường trực Ban Chỉ đạo chỉ đạo tháo gỡ trong thời gian tới.
Tổng Bí thư ghi nhận, trong 5 tháng đầu năm, các cơ quan đã nỗ lực triển khai các nhiệm vụ mà Ban Chỉ đạo giao, nhất là những cơ quan thuộc Chính phủ, Quốc hội, đã tích cực trong công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách.
Các bộ, các cơ quan và một số cơ sở đào tạo đã tích cực triển khai hiệu quả một số công việc có thể coi là điểm sáng trong thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW như: bước đầu triển khai mô hình hợp tác 3 nhà; thúc đẩy phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư; cung cấp dịch vụ công trực tuyến phục vụ người dân và doanh nghiệp; triển khai hạ tầng kết nối mạng thông suốt từ Trung ương tới cơ sở để đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp…
Tổng Bí thư nhấn mạnh, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số đã có sự chuyển động nhưng chưa tạo được sự đột phá. Bên cạnh những kết quả đạt được thì còn nhiều tồn tại, hạn chế, điểm nghẽn, nếu không tập trung giải quyết sẽ không tạo được kết quả như kỳ vọng, mà còn trở thành nguy cơ cản trở việc thực hiện mục tiêu phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia và ảnh hưởng đến sự phát triển đất nước trong thời gian tới.
Trong đó, điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là thể chế; cơ chế quản lý hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo vẫn chưa thay đổi nhiều, thủ tục vẫn rất rườm rà, quy trình triển khai các nhiệm vụ còn phức tạp. Chưa định hình được rõ những công nghệ chiến lược; chưa đề ra được các chính sách phù hợp; hạ tầng khoa học, công nghệ còn yếu và thiếu, các nền tảng dùng chung chưa đồng bộ, dữ liệu còn phân tán, thông tin chưa cập nhật; công tác quản lý nhà nước vẫn theo cách cũ, chưa đáp ứng được yêu cầu… Đây là những vấn đề cần tiếp tục tập trung tháo gỡ nhanh chóng trong thời gian tới.
Cho rằng phát triển nguồn nhân lực cho khoa học, công nghệ cũng còn nhiều lúng túng, Tổng Bí thư đề nghị, vấn đề này phải được quan tâm, cụ thể hóa trong quá trình xây dựng dự thảo nghị quyết của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, nhằm xây dựng được nguồn nhân lực tốt cho tương lai.
Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Ngoại giao, các cơ quan liên quan tiếp tục triển khai việc thu hút các chuyên gia giỏi cho các chương trình phát triển công nghệ chiến lược.
Trong hợp tác quốc tế, cần tranh thủ được kinh nghiệm của nước ngoài, tiếp thu có chọn lọc, ứng dụng phù hợp với điều kiện của đất nước, tránh nguy cơ trở thành bãi rác công nghệ của thế giới hoặc không làm chủ được công nghệ, lệ thuộc hoàn toàn vào những công nghệ cốt lõi… Làm chủ được công nghệ cốt lõi thì đất nước mới có điều kiện thoát được bẫy thu nhập trung bình.
Về danh mục công nghệ chiến lược, Tổng Bí thư đề nghị, trên cơ sở báo cáo tổng hợp đề xuất của Bộ Khoa học và Công nghệ cùng các ý kiến trao đổi tại phiên họp, Thường trực Ban Chỉ đạo tiếp tục nghiên cứu, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ, các cơ quan liên quan bổ sung thêm danh mục nếu thấy cần thiết, như: công nghệ xử lý ô nhiễm môi trường, công nghệ thăm dò khai thác tài nguyên, công nghệ trong nông nghiệp, về biển… nhằm phát huy được những thế mạnh, bản sắc của Việt Nam.
Việc xây dựng danh mục phải dựa trên phương pháp khoa học, phải minh bạch, thống nhất, bám sát các chiến lược quốc gia, bảo đảm tính tự chủ, tự cường, tự lực của các công nghệ chiến lược, giải quyết các bài toán lớn của đất nước, trực tiếp phục vụ mục tiêu phát triển đến năm 2030 và năm 2045; đồng thời danh mục phải mang tính động, mở và phải được cập nhật thường xuyên.
Trên cơ sở danh mục đã được duyệt, Bộ Khoa học và Công nghệ tiếp tục chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương lựa chọn ngay một trong 3 nhiệm vụ, sản phẩm công nghệ chiến lược trọng điểm, có tính chất cấp thiết, có khả năng thành công nhanh, tạo tác động lan tỏa và có sự sẵn sàng tham gia của các doanh nghiệp, để triển khai tiên phong với kế hoạch thực thi chi tiết cho từng nhiệm vụ, từng sản phẩm.
Về các công việc cần thực hiện ngay, Tổng Bí thư đã chỉ rõ nhiệm vụ cụ thể và giao thời hạn hoàn thành đối với các bộ, cơ quan, ban, ngành, địa phương, đơn vị, trong đó yêu cầu phải nhanh chóng giải quyết ngay những nhiệm vụ được giao đã quá hạn.
Thường trực Ban Chỉ đạo bám sát các nhiệm vụ cụ thể để phối hợp chỉ đạo, đôn đốc bảo đảm tiến độ gắn với trách nhiệm của người đứng đầu, kiên quyết xử lý trách nhiệm nếu để kéo dài những tồn tại, yếu kém.
Người đứng đầu các đơn vị, địa phương phải tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương, đơn vị; khẩn trương cụ thể hóa các nhiệm vụ, tăng cường các giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện nhiệm vụ; tăng cường tổ chức các chương trình đào tạo về chuyển đổi số cho cán bộ, công chức, xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo trong toàn hệ thống chính trị; bố trí tỷ lệ hợp lý cán bộ chuyên môn về chuyển đổi số trong đội ngũ cán bộ lãnh đạo đơn vị.
Tổng Bí thư đề nghị, Văn phòng Trung ương Đảng – Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo tổng hợp, tiếp thu ý kiến tại phiên họp để hoàn thiện dự thảo báo cáo, kết luận, làm cơ sở cho các cơ quan, đơn vị nghiên cứu triển khai thực hiện.
* Trước phiên họp của Thường trực Ban Chỉ đạo, Hội đồng Tư vấn quốc gia về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (Hội đồng Tư vấn) đã ra mắt.
Theo quyết định của Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Hội đồng Tư vấn gồm: đồng chí Lê Hoài Trung, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn; đồng chí Phạm Gia Túc, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chánh Văn phòng Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Tư vấn; đồng chí Ngô Hải Phan, Cục trưởng Cục Chuyển đổi số-Cơ yếu, Văn phòng Trung ương Đảng, Ủy viên thường trực Hội đồng Tư vấn.
Các ủy viên Hội đồng Tư vấn gồm các chuyên gia, nhà khoa học có uy tín thuộc các ngành, các lĩnh vực có liên quan tới công nghệ, công nghệ cao, chuyển đổi số… và các chuyên gia có uy tín là người Việt Nam ở nước ngoài.
