Sáng nay, 17/5, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đã có cuộc làm việc với Bộ Giao thông vận tải (GTVT) về vướng mắc đối với việc triển khai hệ thống thu phí điện tử không dừng (ETC) và bất cập tại một số dự án BOT giao thông.
Đã dán thẻ trên 65% số phương tiện
Việc triển khai thu phí điện tử không dừng là chủ trương đúng đắn, đã được Thủ tướng chỉ đạo từ năm 2017. Đến nay về cơ bản các trạm thu phí trên cả nước đã lắp đặt và vận hành hệ thống thu phí không dừng.
Theo báo cáo của Bộ GTVT, đến nay đã có 113 trạm thu phí trên toàn quốc đưa vào vận hành hệ thống thu phí điện tử không dừng; trong đó Bộ GTVT quản lý 69 trạm, địa phương quản lý 44 trạm. Một số trạm không triển khai hoặc lùi thời gian triển khai thu phí không dừng do có tính chất đặc thù (các trạm có thời gian thu phí còn ngắn, các trạm có lưu lượng quá thấp lắp đặt ETC không hiệu quả, các trạm đang còn bất cập phải tạm dừng thu phí), Bộ GTVT đã báo cáo và được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương.
Bộ GTVT cho biết còn 102 làn/23 trạm thu phí cần tiếp tục lắp đặt các làn thu phí còn lại để đảm bảo tất cả các trạm thu phí chỉ duy trì 1 làn thu phí hỗn hợp trên mỗi chiều xe chạy (trong đó 38 làn/13 trạm do Bộ GTVT là cơ quan có thẩm quyền và 64 làn/10 trạm do địa phương là cơ quan Nhà nước có thẩm quyền). Bộ GTVT và các địa phương đã lên kế hoạch, chỉ đạo quyết liệt để đảm bảo mục tiêu lắp đặt, vận hành các làn thu phí còn lại theo yêu cầu.
Số lượng phương tiện tham gia dán thẻ trong thời gian qua tăng rất khả quan, từ khoảng 1 triệu phương tiện vào thời điểm tháng 10/2021 đến thời điểm này có khoảng 3 triệu phương tiện tham gia dịch vụ (chiếm hơn 65% tổng số phương tiện trên toàn quốc). Bộ GTVT đặt mục tiêu phấn đấu trong năm 2022, số lượng phương tiện dán thẻ đạt từ 80-90%.
Về việc thí điểm thu phí không dừng đối với tất cả các làn tại dự án cao tốc Hà Nội-Hải Phòng, đến nay, phương án tổ chức giao thông, phương án xử lý các tình huống sự cố phục vụ công tác thí điểm chỉ thu phí không dừng đã được các bên thống nhất; dự kiến bắt đầu từ ngày 01/6/2022.
Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã phối hợp với Cục Cảnh sát giao thông, nhà đầu tư dự án tiến hành rà soát, hoàn thiện toàn bộ hệ thống biển báo, chỉ dẫn từ xa, cũng như bổ sung tính năng cảnh báo số dư tài khoản cho các phương tiện trước khi đi vào tuyến cao tốc để hạn chế các phương tiện không đủ điều kiện đi nhầm vào tuyến cao tốc. Đối với các phương tiện không đủ điều kiện nhưng đi nhầm vào tuyến cao tốc sẽ có bộ phận hỗ trợ chủ phương tiện quay đầu xe hoặc tổ chức dán thẻ ngay tại các trạm thu phí, thời gian dán thẻ không quá 15 phút, bảo đảm không gây mất an toàn và ùn tắc giao thông tại các trạm thu phí.
Phân nhóm để xử lý vướng mắc, bất cập tại các dự án BOT
Về xử lý vướng mắc, bất cập tại một số dự án BOT, Bộ GTVT cho biết, tính đến cuối năm 2021, cả nước đã huy động khoảng 706.000 tỷ đồng đầu tư 222 dự án hạ tầng giao thông theo phương thức đối tác công-tư (PPP) trong đó các dự án đầu tư theo hình thức BOT chiếm khoảng 53,6% (119 dự án với tổng vốn hơn 388.000 tỷ đồng).
Các dự án đầu tư theo phương thức PPP sau khi hoàn thành, đưa vào khai thác sử dụng đã phát huy hiệu quả, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, tạo điều kiện lưu thông thuận lợi, giảm ùn tắc, giảm tai nạn giao thông, tăng năng lực cạnh tranh cho nền kinh tế.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện phát sinh một số bất cập, vướng mắc nhất định. Tại cuộc họp, Bộ Giao thông vận tải đề xuất phương án giải quyết đối với 8 trạm thu phí theo các nhóm nguyên nhân. Tại các dự án này, nhà đầu tư đã hoàn thành nghĩa vụ theo hợp đồng dự án, đưa công trình vào khai thác và phát huy hiệu quả đầu tư. Việc chưa được thu phí hoặc đã thu phí nhưng bị sụt giảm doanh thu chủ yếu xuất phát từ những nguyên nhân khách quan, không thể lường trước (như là sự kiện bất khả kháng) hoặc do thay đổi chính sách pháp luật từ phía cơ quan nhà nước.
Phải làm đêm ngày, ai chậm thì kiểm điểm trách nhiệm
Đánh giá cao nỗ lực của Bộ GTVT, các địa phương trong việc triển khai thu phí không dừng thay thế thu phí thủ công, Phó Thủ tướng cho rằng trong khoảng 7 tháng qua, từ chỗ có 1 triệu xe dán thẻ ETC, đến nay có gần 3 triệu xe, đạt hơn 65% số phương tiện trên toàn quốc, là chuyển biến tích cực.
Tuy nhiên, thời gian qua việc triển khai còn lúng túng, chưa triệt để, chưa đồng bộ, thiếu liên thông, dẫn đến nguy cơ không bảo đảm tiến độ vận hành hệ thống ETC trên toàn bộ các làn thu phí như chỉ đạo của Thủ tướng và Phó Thủ tướng Chính phủ (hoàn thành trong tháng 6/2022).
Bên cạnh đó, quá trình triển khai thu phí không dừng còn có tình trạng hệ thống ETC gặp sự cố, dẫn tới ách tắc giao thông kéo dài, khiến người dân phải chờ đợi hàng giờ đồng hồ, như sự cố đứt cáp trên tuyến cao tốc Hà Nội-Hải Phòng vào tháng trước. “Phải nghiêm khắc rút kinh nghiệm, xử lý theo đúng quy định hiện hành, không để ùn tắc kéo dài quá thời gian quy định tại các trạm thu phí. Nếu gặp tình huống tương tự, các chủ đầu tư phải xả trạm, đảm bảo lưu thông cho nhân dân“, Phó Thủ tướng nói.
Phó Thủ tướng cũng lưu ý Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) phải quyết liệt hơn nữa trong việc đẩy nhanh tiến độ triển khai hệ thống ETC tại các dự án đường cao tốc do VEC quản lý; nghiêm túc xử lý trách nhiệm, tập thể cá nhân nếu để chậm tiến độ theo đúng chỉ đạo của Chính phủ, “phải làm đêm ngày với tinh thần quyết liệt, ai chậm thì kiểm điểm trách nhiệm“. Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và Bộ GTVT có trách nhiệm đôn đốc VEC khẩn trương xử lý các vướng mắc, đẩy nhanh việc triển khai thu phí không dừng trên các tuyến cao tốc, bám sát các mốc tiến độ đã đề ra và đồng bộ với hệ thống thu phí không dừng toàn quốc.
Về việc thí điểm chỉ thu phí không dừng trên cao tốc Hà Nội-Hải Phòng từ 1/6, Phó Thủ tướng cho rằng, đây là việc khó nhưng dứt khoát phải làm, không lùi thời hạn. Bộ GTVT cùng chủ đầu tư phải chuẩn bị kỹ các phương án khi xảy ra tình huống phương tiện chưa dán thẻ ETC, đảm bảo không để xảy ra ùn tắc quá thời gian quy định.
Các tuyến cao tốc mới đương nhiên sẽ đều phải áp dụng hình thức thu phí không dừng tại tất cả các làn, các trạm thu phí.
“Sau 31/7, nếu dự án nào chưa triển khai xong thu phí không dừng sẽ phải tiến hành “xả trạm”, có chế tài xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân gây chậm tiếp độ“, Phó Thủ tướng nêu rõ. Các trạm ETC cũng phải chủ động “xả trạm” kịp thời nếu để xảy ra sự cố.
Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác tuyên truyền, hỗ trợ các phương tiện dán thẻ tham gia dịch vụ để phát huy tối đa hiệu quả hệ thống. Thu phí tự động không dừng là nhiệm vụ được Quốc hội, Chính phủ có nghị quyết, Thủ tướng Chính phủ thường xuyên chỉ đạo, đôn đốc Bộ BTVT triển khai thực hiện trong thời gian qua nhằm đảm bảo công khai, minh bạch, phòng chống tham nhũng, tăng thuận lợi cho người dân, được dư luận đồng tình, hưởng ứng tích cực. Do đó, cần tiếp tục giải thích, hướng dẫn, khuyến khích người dân dán thẻ để thực hiện thu phí không dừng một cách thông suốt trên cả nước.
Liên quan đến các dự án BOT không hiệu quả, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT tiếp thu ý kiến các bộ, cơ quan tại cuộc họp, rà soát, phân loại thành từng nhóm để kiến nghị các giải pháp xử lý vướng mắc, bất cập tại các dự án BOT; báo cáo Thủ tướng Chính phủ xử lý theo thẩm quyền.
Đức Tuân
