Sẵn sàng cho chuyển đổi mô hình quản lý thuế phi chính thức

– Ngành thuế đang triển khai các quy định tại Nghị định số 70/2025/NĐ-CP (Nghị định 70) của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số quy định về hóa đơn, chứng từ, trong đó có quy định về việc triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền đối với hộ kinh doanh có ngưỡng doanh thu từ một tỷ đồng/năm trở lên. Đây được coi là sự chuyển đổi có tính chất bước ngoặt. Ông có thể chia sẻ thêm quan điểm từ góc độ của một nhà quản lý về vấn đề này?

– Đây là giải pháp nhằm từng bước xóa bỏ thuế khoán, hướng tới quản lý thuế đối với hộ kinh doanh một cách công bằng và minh bạch, đồng thời thực hiện chủ trương chuyển đổi số toàn diện trong quản lý thuế theo Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Thuế là lĩnh vực được ưu tiên trong chuyển đổi số để quản lý tài chính tốt hơn.

Từ câu chuyện hóa đơn, chứng từ của hộ kinh doanh, có thể thấy rõ định hướng chuyển đổi số đang đi vào từng ngõ ngách của nền kinh tế, từng hộ gia đình. Mỗi người dân, hộ kinh doanh vừa là đối tượng thụ hưởng, vừa là chủ thể của tiến trình đổi mới. Việc Chính phủ ban hành Nghị định 70 là bước đi chiến lược trong quá trình số hóa nền kinh tế, phù hợp xu hướng quốc tế và yêu cầu quản lý hiện đại. Việc triển khai tốt, hay nói cách khác, sự thành công của việc thực hiện nghị định này trong thực tiễn sẽ góp phần quan trọng vào việc nâng cao hiệu quả quản lý thuế, giảm gian lận và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh thích ứng với nền kinh tế số, góp phần vào việc xây dựng một nền kinh tế minh bạch, hiện đại, phát triển bền vững.

– Để triển khai hiệu quả chủ trương của Bộ Chính trị và Quốc hội về việc bãi bỏ thuế khoán từ ngày 1/1/2026, Cục Thuế đã có giải pháp và lộ trình thực hiện như thế nào, thưa ông?

– Ngay sau khi Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân được ban hành, Cục Thuế đã phối hợp chặt chẽ với các đơn vị trong Bộ Tài chính để thể chế hóa chủ trương nêu trong Nghị quyết số 68-NQ/TW và Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Đồng thời khẩn trương xây dựng Kế hoạch hành động triển khai thực hiện Nghị quyết số 68-NQ/TW với những nhiệm vụ cụ thể:

Thống nhất cao về nhận thức và hành động đối với phát triển kinh tế tư nhân; xây dựng các chuyên đề truyền thông về phát triển kinh tế tư nhân với nhiều hình thức tuyên truyền đa dạng; quán triệt toàn thể công chức, viên chức và người lao động thay đổi tư duy, xây dựng mối quan hệ giữa chính quyền và doanh nghiệp cởi mở, thân thiện, đồng hành, liêm chính, kiến tạo phát triển.

Đẩy mạnh cải cách, nâng cao chất lượng thể chế, chính sách, bảo đảm và bảo vệ quyền tự do kinh doanh của kinh tế tư nhân: Rà soát để kiến nghị, đề xuất sửa đổi Luật Quản lý thuế và các Luật về chính sách thuế; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính thuế, tái thiết kế quy trình nghiệp vụ quản lý thuế đối với hộ kinh doanh phù hợp yêu cầu tổng thể chung của tái thiết kế quy trình nghiệp vụ quản lý thuế, đơn giản hóa thủ tục, mẫu biểu trên cơ sở áp dụng thuế điện tử, giảm chi phí tuân thủ đối với hộ, cá nhân kinh doanh.

Tăng cường quản lý tuân thủ đối với hộ kinh doanh: Kết nối, tích hợp và chia sẻ dữ liệu với các bộ, ngành và đơn vị liên quan theo đúng quy định tại Luật Quản lý thuế và Đề án 06 của Chính phủ về phát triển dữ liệu dân cư và định danh điện tử để quản lý tuân thủ đối với người nộp thuế, kịp thời phát hiện, nhận diện các trường hợp có rủi ro về thuế hoặc hành vi vi phạm pháp luật.

Phát huy vai trò và trách nhiệm trong công tác hỗ trợ người nộp thuế, tạo mọi điều kiện thuận lợi kinh tế tư nhân phát triển toàn diện: Thường xuyên quán triệt cán bộ, công chức, người lao động chủ động, tận tụy giải quyết các vấn đề vướng mắc cho doanh nghiệp theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền; kịp thời báo cáo cấp trên để xử lý, giải quyết đối với những vấn đề vượt thẩm quyền; xây dựng mối quan hệ với doanh nghiệp chặt chẽ, thực chất, chia sẻ, cởi mở, chân thành. Đa dạng hóa các kênh hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh.

– Sau gần nửa tháng triển khai, đã xuất hiện hiện tượng “né thuế”, phản ứng trái chiều gây hoang mang dư luận. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

– Tất nhiên, không cuộc cải cách nào có thể tránh khỏi phát sinh va chạm, lực cản, thậm chí là phản ứng trái chiều. Trong trường hợp này, lực cản đến từ chính những thói quen đã tồn tại quá lâu trong cộng đồng hộ kinh doanh. Nhưng đây là một hành trình không thể trì hoãn nếu Việt Nam muốn hiện đại hóa hệ thống thuế và xây dựng một nền kinh tế số minh bạch.

Để đạt được mục tiêu này, bên cạnh vai trò chủ đạo, tinh thần đồng hành, hướng dẫn sát sao từ cơ quan thuế, chính quyền địa phương trong suốt quá trình chuyển đổi công nghệ, nghiệp vụ đến tuyên truyền, đào tạo…, rất cần có sự chủ động nhập cuộc của chính các hộ kinh doanh.

Một khi hộ kinh doanh không còn lo sợ bị kiểm tra vô lý, có thể tiếp cận vốn minh bạch nhờ có hóa đơn, được hỗ trợ kỹ thuật và pháp lý khi tuân thủ đúng, họ sẽ không còn “ngại minh bạch”. Và khi đó, bỏ thuế khoán thật sự là bước chuyển cần thiết để chuyển đổi mô hình quản lý thuế phi chính thức.

– Thời gian qua, ngành thuế đã triển khai các biện pháp gì để dần xóa bỏ những hiểu sai, quan niệm thiếu chính xác và cả những hành vi “né thuế” từ phía hộ/cá nhân kinh doanh, thưa ông?

– Với mục tiêu và phương châm “lấy người nộp thuế làm trung tâm để phục vụ”, ngành thuế luôn cầu thị, lắng nghe, đồng hành, chia sẻ, nỗ lực đẩy mạnh cải cách thể chế chính sách thuế, hiện đại hóa công tác quản lý thuế, đơn giản hóa các thủ tục hành chính thuế, cung ứng các dịch vụ thuế điện tử và công cụ hỗ trợ tối đa cho người dân, doanh nghiệp, hộ kinh doanh thực hiện nghĩa vụ thuế thuận lợi.

Mới đây nhất, ngày 5/6, Cục Thuế tổ chức Hội nghị trực tuyến Hỗ trợ, hướng dẫn, giải đáp vướng mắc của hộ kinh doanh trong việc sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Hội nghị là diễn đàn cởi mở, là cơ hội tốt để cơ quan thuế, các đơn vị tư vấn đồng hành, kịp thời tư vấn và cung cấp đầy đủ thông tin chính thống, xóa bỏ những hiểu biết, quan niệm chưa chính xác về chính sách chuyển đổi mới này.

Ngay sau hội nghị, Cục Thuế đã yêu cầu cơ quan thuế các cấp tiếp tục tổ chức nhiều chương trình đối thoại, hỗ trợ, giải đáp các vướng mắc của hộ kinh doanh, thành lập các kênh tương tác, đội phản ứng nhanh 24/24 giờ để đồng hành, hỗ trợ hộ kinh doanh triển khai sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền trên toàn quốc.

Chuyển đổi cần có thời gian để thực hiện, song tôi tin tưởng, sau khi chuyển đổi, môi trường kinh doanh cho hộ kinh doanh cá thể sẽ trở nên minh bạch, đồng bộ, tạo điều kiện để hộ kinh doanh phát triển bền vững, có động lực chuyển thành doanh nghiệp. Việc thực thi đầy đủ các nội dung quan trọng này không chỉ giúp thu ngân sách đúng, đủ mà còn là nền tảng vững chắc hỗ trợ và thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân phát triển mạnh hơn, đóng vai trò chủ lực trong nền kinh tế quốc dân.

– Trân trọng cảm ơn ông!