Dự kiến quý 1.2025, Dự án đầu tư xây dựng tu bổ, tôn tạo quần thể di tích Bến K15 – Bến tàu Không số ở Hải Phòng sẽ được khởi công.
Theo Lịch sử Đảng bộ TP Hải Phòng, Bến K15 là điểm xuất phát đường Hồ Chí Minh trên biển, thuộc phường Vạn Hương, quận Đồ Sơn, Hải Phòng. Dấu tích của bến xưa là những hàng cọc nhô lên khỏi mặt nước biển gần vụng Vạn Sét.
Đầu những năm 1960, đáp ứng yêu cầu phát triển của cách mạng miền Nam, Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng quyết định mở tuyến vận chuyển vũ khí vào Nam bằng đường biển. Năm 1961, theo Chỉ thị của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương, Bộ Tổng tư lệnh quyết định thành lập Đoàn 759 (gồm các chiến sĩ ở miền Nam mới ra và một số cán bộ miền Nam tập kết ra Bắc). Đoàn 759 có nhiệm vụ mua sắm phương tiện, vận chuyển các loại hàng tiếp tế cho chiến trường miền Nam. Đêm 11.10.1962, tàu Phương Đông 1 khởi hành từ bến K15. Sau 6 ngày đêm lênh đênh trên biển, khôn khéo lẩn tránh sự săn lùng của địch, tàu cập bến Vàm Lũng – Cà Mau an toàn. Chuyến vận chuyển vũ khí đầu tiên bằng đường biển đã thành công.
Trên con đường đó, hàng nghìn tấn vũ khí tiếp tục được vận chuyển vào chiến trường miền Nam, góp phần quan trọng làm nên thắng lợi cuối cùng của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Ngày 18.8.2008, bến K15 được xếp hạng Di tích lịch sử kháng chiến cấp Quốc gia, theo Quyết định số 63/2008/QĐ-BVHTTDL của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Qua thời gian, đến nay, di tích Bến K15 đã xuống cấp. Đặc biệt, cơn bão số 3 ngày 7.9 vừa qua khiến hàng chục m2 đá ốp tượng đài bị vỡ, hỏng và 20 cây bóng mát bị gãy, đổ…
Đầu tư gần 235 tỉ đồng tu bổ, tôn tạo di tích
Để giáo dục truyền thống yêu nước, phát huy hơn nữa giá trị di sản, HĐND TP Hải Phòng quyết định phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng tu bổ, tôn tạo quần thể di tích Bến K15 tại Nghị quyết số 28/NQ-HĐND ngày 19.7.2019 và Nghị quyết số 27/NQ-HĐND ngày 18.7.2023 về điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án trên.
Theo đó, thành phố đầu tư xây dựng, tu bổ tôn tạo tổng thể Khu di tích bến K15 trên diện tích 2,28ha gồm các hạng mục chính: Đền thờ các Anh hùng liệt sĩ, cầu tàu kết hợp thả hoa đăng, tàu mô phỏng kết hợp tượng lễ truy điệu sống các chiến sĩ Đoàn tàu Không số; Phù điêu Đại tướng Võ Nguyên Giáp với lực lượng Hải quân; sân quảng trường, cổng vào di tích và các công trình phụ trợ khác. Tổng mức đầu tư dự án là 234,539 tỉ đồng, thực hiện từ 2021-2026. Dự án góp phần bảo đảm đồng bộ về kiến trúc, cảnh quan, phát huy giá trị của di tích bến K15 – điểm đến sinh hoạt chính trị, văn hóa, du lịch của quận Đồ Sơn, Hải Phòng nói riêng và cả nước nói chung.
Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông Hải Phòng (chủ đầu tư Dự án), vừa qua, cơ quan chuyên môn trưng bày xin ý kiến nhân dân về mẫu phác thảo phù điêu Đại tướng Võ Nguyên Giáp với lực lượng hải quân, Tàu không số và các chiến sĩ thuộc Dự án đầu tư xây dựng tu bổ, tôn tạo quần thể Di tích Bến K15. Hiện, Ban Quản lý dự án đang khẩn trương công tác khảo sát thiết kế trình thẩm định, phê duyệt, phấn đấu khởi công dự án trong quý 1.2025.
Mai Dung
