Năm 2022, tròn 55 năm ngày nữ dân quân du kích Núi Voi bắn rơi máy bay Mỹ (20/11/1967). Chiến công oanh liệt này được ghi vào lịch sử và trở thành niềm tự hào của người dân huyện An Lão qua nhiều thế hệ. Những nữ dân quân du kích ngày ấy, bây giờ đã cao tuổi, nhưng ký ức lịch sử hào hùng còn khắc ghi trong tâm trí mỗi người.
Khắc ghi giờ phút lịch sử
Theo lịch sử Đảng bộ huyện An Lão ghi lại, ngày 02/9/1967, Huyện ủy An Lão đề nghị cấp trên thành lập Trung đội nữ dân quân du kích Núi Voi hoạt động dưới sự chỉ huy của Bộ chỉ huy quân sự huyện An Lão. Để thành lập đội du kích Núi Voi, phần lớn các xã, thị trấn tuyển chọn nữ thanh niên từ 18-25 tuổi, có sức khỏe tốt, chưa lập gia đình. Qua quá trình tuyển chọn của các xã, 28 nữ thanh niên đủ điều kiện để tham gia vào trung đội nữ thanh niên du kích Núi Voi. Ngay sau khi thành lập, các nữ dân quân du kích Núi Voi liên tục tập luyện để phục vụ chiến đấu.
Bà Bùi Thị Mây, nguyên Trung đội trưởng Trung đội du kích Núi Voi luôn khắc ghi những kỷ niệm của chị em trong trung đội ngày ấy, nhất là sự kiện bắn rơi máy bay Mỹ. Bà Mây kể lại, nhiệm vụ trực chiến và luyện tập của chị em nữ du kích khá vất vả, núi đồi cheo leo, nhiều cây chằng chịt nhưng để phục vụ chiến đấu, chị em thường xuyên phải khuân vác đạn dược, súng lên đỉnh núi. Trước hôm bắn rơi máy bay Mỹ, theo lệnh cấp trên, chị em khuân vác súng, đạn dược lên đỉnh núi và trực chiến nhiều giờ để chờ hiệu lệnh của chỉ huy cấp trên. Hơn 11 giờ ngày 20/11/1967, nhận được tín hiệu từ trinh sát, chị em dân quân Núi Voi sẵn sàng chiến đấu.
Hơn 12 giờ 15 phút trưa cùng ngày, bà Mây, Trung đội trưởng ở vị trí phất cờ, tiếp đó, 6 khẩu đội súng đồng loạt nổ, bắn chính xác vào một tốp máy bay địch khi chúng bị hỏa lực phòng không của ta đánh đuổi, đang trên đường tháo chạy ra biển. Sau đó, chiếc A4 trúng đạn, bốc cháy rồi đâm đầu xuống khu vực cửa sông Văn Úc. Vừa nghe tin máy bay cháy, bà Phạm Thị Nhuận ở xã Quang Trung (huyện An Lão), nguyên Tiểu đội trưởng Tiểu đội 1 mừng rỡ, reo hò cùng chị em trong trung đội.
Bà Vũ Thị Thanh, nữ dân quân du kích trong Trung đội kể lại: “Ngày ấy tôi trẻ tuổi nhất đội, chủ yếu phục vụ công tác hậu cần cho chị em. Ngay sau khi bắn rơi máy bay, chị em nữ du kích ngày nào cũng tiếp đón bà con trong làng, ngoài xã đến thăm hỏi, động viên, chung vui. Nhiều người đem theo thúng thóc, quả cam, rau vườn nhà tặng chị em… Thật vui và tự hào”.
Gìn giữ, phát huy truyền thống lịch sử
Theo thông tin của Ban chỉ huy quân sự huyện An Lão, sau một thời gian hoạt động, nữ dân quân du kích của huyện giải thể, các nữ dân quân du kích trở về các địa phương và một số người di chuyển đi các tỉnh, thành phố khác sinh sống. Tuy nhiên, khi các nữ dân quân mong muốn gặp mặt hay kỷ niệm ngày truyền thống bắn rơi máy bay Mỹ vào những năm chẵn, Ban chỉ huy quận sự huyện luôn tạo điều kiện hỗ trợ về địa điểm, nghi thức tổ chức… Trưởng Ban Tuyên giáo Huyện ủy Nguyễn Đức Trung cho biết, sự kiện lịch sử nữ dân quân du kích Núi Voi bắn rơi máy bay Mỹ được ghi vào lịch sử của Đảng bộ huyện, vì vậy, Ban Tuyên giáo Huyện ủy luôn định hướng các chi, Đảng bộ chú trọng công tác tuyên truyền sự kiện này, giáo dục truyền thống đối với thế hệ trẻ địa phương.
Theo Phòng Văn hóaThông tin huyện An Lão, di tích Núi Voi và truyền thống lịch sử nữ du kích Núi Voi với câu ca bất hủ “Đứng trên đỉnh núi ta thề, không giết được giặc không về Núi Voi” trở thành niềm tự hào của nhiều người dân An Lão. Vì vậy, để lưu giữ truyền thống lịch sử, đồng thời quảng bá hình ảnh nhân dân An Lão kiên cường, bất khuất trong chiến đấu, thời gian tới, các cơ quan chức năng của huyện tạo điều kiện phát triển tour du lịch văn hóa truyền thống Núi Voi, xây dựng Nhà truyền thống Núi Voi để trưng bày các tài liệu lịch sử, kỷ vật…
Năm nay đã 82 tuổi, mặc dù sức khỏe yếu, gia đình chuyển về quận Kiến An sinh sống nhưng bà Mây, nguyên Trung đội trưởng Trung đội du kích Núi Voi năm xưa luôn khắc ghi những kỷ niệm về trận địa Núi Voi mà bà từng là nữ du kích. Những ngày lễ, Tết, con cháu được nghỉ học, bà cùng cả gia đình thăm lại trận địa Núi Voi, nơi còn dấu tích là những ụ đất năm xưa chị em trực chiến, đặt súng chiến đấu…/.
Hương An
