Hải Phòng là vùng đất đầu sóng, ngọn gió, “phên dậu” phía Đông của Tổ quốc, có vị thế chiến lược trong toàn bộ tiến trình đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc.
Thực hiện công cuộc Đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo, thành phố Hải Phòng cùng với cả nước tập trung nguồn lực nhằm đưa nền kinh tế nước ta thoát khỏi khủng hoảng, tạo bước chuyển biến mới thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ mà các kỳ Đại hội Đảng bộ thành phố đề ra.
Trải qua 70 năm xây dựng và phát triển kể từ Ngày Giải phóng (13/5/1955), từ một đô thị công nghiệp và cảng biển truyền thống, thành phố Hải Phòng đã vươn lên trở thành một trong những trung tâm kinh tế lớn của Việt Nam, là cực tăng trưởng trọng điểm khu vực phía Bắc. Với chiến lược quy hoạch hiệu quả, thu hút đầu tư mạnh mẽ và quản lý tài chính bền vững, Hải Phòng hiện nằm trong nhóm 5 địa phương có quy mô kinh tế dẫn đầu cả nước, cùng với Hồ Chí Minh, Hà Nội, Bình Dương, Đồng Nai. Các phương hướng phát triển thành phố đề ra tại các lần Đại hội Đảng bộ thành phố đã được Thành ủy, các cấp ủy bám sát, xây dựng các chương trình, kế hoạch, nghị quyết chuyên đề để triển khai thực hiện một cách nghiêm túc, hiệu quả, phù hợp với tình hình thực tế của từng đơn vị, địa phương và đạt nhiều kết quả nổi bật trên tất cả các mặt, các lĩnh vực.
Những thành tựu nổi bật trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội thành phố trong những năm qua ghi đậm dấu ấn ở những lĩnh vực sau:
- Về tăng trưởng GRDP, cơ cấu kinh tế
Kinh tế thành phố Hải Phòng duy trì tốc độ tăng trưởng cao, quy mô nền kinh tế thường xuyên duy trì vị trí thứ hai Vùng đồng bằng sông Hồng, sau thủ đô Hà Nội, đặc biệt trong 10 năm trở lại đây. Quy mô GRDP của thành phố năm 2024 gấp 6,32 lần năm 2010, gấp 3,4 lần năm 2015 và 1,62 lần năm 2020([1]). Hải Phòng là địa phương duy nhất duy trì tăng trưởng ở mức 2 con số trong 10 năm liên tiếp, với tốc độ tăng trưởng năm 2024 đạt 11,01%, cao hơn khoảng 1,55 lần so với bình quân chung cả nước. Giai đoạn 2021 – 2024 đạt 11,53%/năm, gấp 1,63 lần giai đoạn 2011 – 2015 (7,08%/năm). Đây là sự khẳng định về tiềm năng, vị thế, vị trí địa chính trị duy nhất ở miền Bắc cũng như sự quyết tâm của thành phố Hải Phòng trong quá trình xây dựng và phát triển thành phố Hải Phòng trở thành đô thị năng động, hiện đại, là cửa ngõ giao thương của Việt Nam với thế giới.
Cơ cấu kinh tế của thành phố tiếp tục chuyển dịch theo đúng định hướng hiện đại hóa, đô thị hóa, giảm tỷ trọng của nhóm ngành nông, lâm, thủy sản, tăng tỷ trọng của các nhóm ngành công nghiệp – xây dựng và dịch vụ. Trong nội bộ các ngành kinh tế, tăng dần tỷ trọng của các lĩnh vực có hàm lượng công nghệ cao, hiện đại theo đúng định hướng, tinh thần chỉ đạo của Trung ương.
Công nghiệp phát triển mạnh mẽ, chuyển dịch theo hướng hiện đại. Giai đoạn 2020 – 2025, thành phố đã tập trung cao hoàn thiện các thành phần kinh tế, gắn với chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ cao. Tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo trong GRDP đạt 43,86% năm 2024, đây là tỷ lệ khá cao, thể hiện kết quả của thành phố Hải Phòng để hoàn thành mục tiêu là địa phương đi đầu cả nước trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Cơ cấu kinh tế theo thành phần chuyển dịch tích cực, giảm tỷ trọng kinh tế nhà nước, tăng kinh tế tư nhân và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài trong GRDP. Chỉ tiêu năng suất các nhân tố tổng hợp đóng góp ngày càng tăng vào GRDP của Hải Phòng và cao hơn bình quân chung của cả nước.
Thu nhập bình quân đầu người được cải thiện, năm 2024 đạt 9.486 USD/người, gấp hơn 20 lần so với năm 2003 – là năm mà Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 32-NQ/TW về xây dựng và phát triển thành phố Hải Phòng trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
- Về thu ngân sách nhà nước
Tổng thu ngân sách nhà nước tăng trưởng liên tục qua các năm, nhiều năm vượt dự toán Trung ương giao. Dưới sự ủng hộ của Trung ương, sự chỉ đạo sát sao của Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân thành phố cùng những giải pháp căn cơ, chiến lược, năm 2022 thu ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố vượt mốc 100.000 tỷ đồng và tiếp tục duy trì kết qua đó đến nay. Ước bình quân thu ngân sách nhà nước trên địa bàn giai đoạn 2021-2025 tăng 7,06%/năm, trong đó thu nội địa tăng 9,27%/năm.
Phân bổ chi ngân sách hợp lý, ưu tiên đẩy nhanh tiến độ thực hiện và hoàn thành các dự án hạ tầng trọng điểm, có tác động lan tỏa, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội; bảo đảm các khoản chi lương, thường xuyên và an sinh xã hội; kịp thời xử lý những vướng mắc phát sinh, đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ được giao. Cơ cấu chi được đổi mới, theo hướng tiết kiệm chi thường xuyên để dành cho đầu tư phát triển. Tỷ trọng chi đầu tư trên tổng chi đầu tư và chi thường xuyên tăng dự kiến đạt 56,66% vào năm 2025.
Bằng nguồn lực đầu tư dồi dào, hầu hết các công trình, dự án trong giai đoạn 2016-2020, 2021-2025 đều bảo đảm đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng, có nhiều công trình đóng góp lớn cho kết nối và phát triển kinh tế – xã hội của địa phương như: Cầu Tân Vũ – Lạch Huyện, các bến cảng của cảng cửa ngõ quốc tế Lạch Huyện, cảng hàng không quốc tế Cát Bi,… một số công trình đạt thi công vượt tiến độ đề ra như cầu Hàn, cầu Đăng, cầu sông Hóa, nút giao Nam cầu Bính, tuyến đường vào và Khu bảo tồn bãi cọc Cao Quỳ, đường Hồ Sen – Cầu Rào 2,…
Công tác quản lý đầu tư được tăng cường, có nhiều đổi mới, bảo đảm tập trung, dứt điểm, tiết kiệm, hiệu quả, thành phố Hải Phòng đã thực hiện việc phân cấp cho các địa phương nguồn lực và thẩm quyền quyết định để chủ động trong việc triển khai các dự án đầu tư công cấp bách trên địa bàn, đổi mới trong quyết định chủ trương đầu tư, phân bổ nguồn lực đầu tư, bảo đảm có trọng tâm, trọng điểm, không dàn trải, kéo dài dự án.
- Về thu hút đầu tư
Thành phố luôn khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi để thu hút đầu tư. Đặc biệt giai đoạn từ 2015 đến nay, môi trường đầu tư, sản xuất kinh doanh được cải thiện mạnh mẽ, việc huy động các nguồn lực xã hội cho đầu tư đạt mức cao. Công tác quản lý đầu tư được tăng cường, có nhiều đổi mới, bảo đảm tập trung, dứt điểm, tiết kiệm, hiệu quả. Khi được khảo sát vào năm 2024, phần lớn các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh đều đồng ý cho rằng môi trường được cải thiện hơn và chất lượng quản lý điều hành của các cơ quan cũng được nâng cao. Cụ thể, 96,45% hộ kinh doanh và 96,7% doanh nghiệp, hợp tác xã cho rằng chất lượng quản lý về kinh tế của chính quyền địa phương hoặc Sở, ban, ngành có cải thiện. Bên cạnh việc tập trung phát triển kinh tế – xã hội, các Sở, ban, ngành và quận, huyện cũng đã dành sự quan tâm nhất định đến các vấn đề phát triển bền vững, bao trùm và bảo tồn các giá trị lịch sử, truyền thống. Theo đó, 85,98% hộ kinh doanh và 60,82% doanh nghiệp, hợp tác xã đồng tình với nhận định chính quyền quận, huyện hoặc Sở, ban, ngành có quan tâm và đặc biệt quan tâm đến các lĩnh vực phát triển bền vững, bao trùm trong các hoạt động quản lý và điều hành kinh tế.
Cơ cấu kinh tế theo thành phần chuyển dịch tích cực, giảm tỷ trọng kinh tế nhà nước, tăng kinh tế tư nhân và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài trong GRDP. Vốn đầu tư khu vực ngoài nhà nước và đầu tư nước ngoài giai đoạn 2021 – 2025 ước đạt 845,54 nghìn tỷ đồng, chiếm 86,3% tổng vốn đầu tư thực hiện trên địa bàn, thực sự là động lực quan trọng của kinh tế thành phố.
Nền kinh tế của thành phố giảm phụ thuộc vào vốn đầu tư khi chỉ tiêu vốn đầu tư/GRDP giảm qua từng năm. Hiệu quả đầu tư của Hải Phòng từ năm 2011 trở lại đây cao hơn nhiều so với giai đoạn trước và cao hơn so với bình quân chung của cả nước.
Hải Phòng đã khẳng định vị thế là một trong những điểm đến đầu tư hấp dẫn bậc nhất Việt Nam. Thành phố thu hút được nhiều tập đoàn, doanh nghiệp lớn trong nước (Vingroup, Sungroup, Geleximco,…) đầu tư vào các lĩnh vực kinh tế trọng yếu với nhiều dự án lớn có tổng mức đầu tư hơn 200 nghìn tỷ đồng.
Về thu hút vốn đầu tư nước ngoài, nhiều năm liền, thành phố liên tục nằm trong nhóm các tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước về thu hút FDI[2]. Dòng vốn đầu tư tập trung mạnh mẽ vào các ngành công nghiệp công nghệ cao, chế biến, chế tạo (nhất là trong lĩnh vực điện tử, ô tô, máy móc thiết bị), dịch vụ cảng biển và logistics, tạo động lực quan trọng cho tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
Trong 4 năm liên tiếp (2021-2024), Hải Phòng đứng top 5 toàn quốc về thu hút vốn FDI. Năm 2024, thành phố Hải Phòng đã đạt được kết quả ấn tượng trong thu hút đầu tư nước ngoài (FDI), với tổng vốn đăng ký đạt 4,94 tỷ USD, vượt 145% so với kế hoạch đề ra và tăng hơn 34% so với cùng kỳ năm trước. Các tập đoàn lớn như LG (Hàn Quốc), Pegatron (Đài Loan), Fujifilm (Nhật Bản)… đã chọn Hải Phòng làm cứ điểm sản xuất, tạo ra chuỗi giá trị công nghiệp quy mô toàn cầu, đóng góp lớn vào xuất khẩu và ngân sách thành phố. Hải Phòng tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng “thu hút đầu tư có chọn lọc, chất lượng, công nghệ cao, thân thiện môi trường”, từng bước hình thành hệ sinh thái công nghiệp – đô thị – dịch vụ hiện đại.
Lũy kế đến hết 20/4/2025, Hải Phòng có 1.063 dự án FDI còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư đạt 34,62 tỷ USD của các nhà đầu tư, doanh nghiệp đến từ 39 quốc gia và vùng lãnh thổ. Tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký cấp mới và tăng thêm giai đoạn 2021 – 2025 ước đạt 20,2 tỷ USD, gấp 1,89 lần giai đoạn 2016 – 2020 (đạt 10,67 tỷ USD), đưa Hải Phòng trở thành một địa phương trong nhóm dẫn đầu cả nước về thu hút FDI.
Giai đoạn 2021 – 2025, ước mỗi năm có khoảng 3.384 doanh nghiệp thành lập mới với vốn đăng ký bình quân 11,8 tỷ đồng/doanh nghiệp, gấp 1,17 lần về số doanh nghiệp và 1,56 lần về số vốn đăng ký bình quân so với giai đoạn 2016 – 2020.
Kết quả thu hút đầu tư, thu hút doanh nghiệp đạt được là do thành phố đã tập trung thực hiện nhiều giải pháp, chính sách huy động vốn cho đầu tư phát triển, hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp phát triển sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, phát triển dịch vụ cảng biển – logistics.
Hệ thống giao thông của thành phố được tập trung phát triển với các tiêu chuẩn kỹ thuật cao, hiện đại, góp phần làm thay đổi căn bản hạ tầng giao thông nội đô thành phố cũng như liên vùng.
Cảng biển nước sâu Lạch Huyện đưa vào sử dụng từ năm 2018 là cảng nước sâu lớn nhất miền Bắc Việt Nam. Ban đầu, cảng Lạch Huyện chỉ tiếp nhận tàu khoảng 132.000 DWT nhưng với lợi thế luồng lạch, cảng đã được cho phép thử nghiệm tiếp nhận tàu container trọng tải lớn và đến nay khu vực cảng biển này đã tiếp nhận được tàu với trọng tải trên 300.000 DWT. Với 06 bến cảng đang cùng hoạt động, các bến cảng tiếp theo từ bến số 7 đến bến số 12 của cảng Lạch Huyện đang được thành phố tích cực triển khai hoàn thành thủ tục, thu hút nhà đầu tư, cảng cửa ngõ quốc tế Lạch Huyện sẽ tiếp tục là bến cảng quan trọng hàng đầu của miền Bắc cũng như của cả nước.
Nhiều công trình hạ tầng quan trọng khác của thành phố cũng đã được tập trung chỉ đạo triển khai thực hiện bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước như Dự án đầu tư xây dựng cầu vượt biển Tân Vũ – Lạch Huyện, đầu tư, nâng cấp Cảng Hàng không quốc tế Cát Bi, các tuyến đường liên tỉnh, liên huyện, các cây cầu. Nhiều công trình hạ tầng kết nối liên vùng được đầu tư và đi vào sử dụng, phát huy hiệu quả rõ rệt trong phát triển kinh tế xã hội cũng như nâng cao đời sống của nhân dân như cầu Dinh, cầu Quang Thanh, cầu Bến Rừng, cầu sông Hóa, cầu Lại Xuân…
Với mục tiêu phát triển đô thị hiện đại, mang tầm vóc thành phố biển năng động nhất miền Bắc, thành phố đã đầu tư xây dựng Trung tâm Chính trị – Hành chính thành phố Hải Phòng tại Khu đô thị mới Bắc sông Cấm với kỳ vọng về một biểu tượng mới của thành phố, đồng thời thúc đẩy mở rộng không gian đô thị về phía Bắc của thành phố, góp phần quan trọng vào việc mở rộng địa giới hành chính, tái cơ cấu đô thị, thu hút đầu tư và nâng tầm vị thế của Hải Phòng trong khu vực và cả nước… Công trình dự kiến hoàn thành và đưa vào sử dụng trong tháng 5/2025 là công trình trọng điểm tạo bước đột phá về không gian đô thị hiện đại.
Một dấu ấn quan trọng trong định hướng phát triển chiến lược của thành phố là việc Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thành lập Khu kinh tế ven biển phía Nam Hải Phòng tại Quyết định số 1511/QĐ-TTg ngày 04/12/2024 với quy mô 20.000 ha. Đây là khu kinh tế tổng hợp, đa ngành, đa chức năng, theo mô hình tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn, tập trung phát triển công nghiệp công nghệ cao, dịch vụ cảng biển, logistics hiện đại. Việc hình thành khu kinh tế ven biển mới này sẽ là động lực tăng trưởng đột phá, khẳng định vai trò Hải Phòng là trung tâm kinh tế biển hàng đầu của cả nước, đóng góp quan trọng vào sự phát triển bền vững vùng duyên hải Bắc Bộ và cả nền kinh tế quốc gia. Bên cạnh đó, Khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải và hệ thống các khu công nghiệp VSIP, Deep C, Nam Đình Vũ, Tràng Duệ… đã được lấp đầy với tỷ lệ cao, lên đến hơn 70%, mở rộng quy mô và thu hút thêm nhiều nhà đầu tư chiến lược.
Thành phố Hải Phòng được Quốc hội thông qua các cơ chế, chính sách đặc thù thí điểm theo Nghị quyết số 35/2021/QH15, tạo hành lang pháp lý quan trọng, góp phần tăng tính chủ động trong điều hành, rút ngắn thời gian thực hiện nhiều thủ tục hành chính, và tăng cường phân cấp, phân quyền.
Hiện nay, Thành phố đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính khẩn trương hoàn thiện hồ sơ báo cáo Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng, trong đó có nội dung về việc thành lập Khu Thương mại tự do tại Hải Phòng, sẽ trình Quốc hội tại Kỳ họp tháng 5/2025 và trình cấp có thẩm quyền quyết định thành lập Khu Thương mại tự do thành phố Hải Phòng ngay trong năm 2025.
Việc triển khai hiệu quả các cơ chế đặc thù đã, đang và sẽ tiếp tục là một công cụ quan trọng để tạo đột phá trong thu hút đầu tư, phát triển hạ tầng, và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, giúp Hải Phòng giữ vững vị thế là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về tốc độ tăng trưởng và cải cách hành chính.
- Về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI)
Kể từ khi được công bố từ năm 2005 đến nay, chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) của Hải Phòng được cải thiện đáng kể và liên tục đạt vị trí cao. Thành phố đã quyết liệt thực hiện nhiều giải pháp cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, trọng tâm là đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, xây dựng chính quyền điện tử, nâng cao chất lượng công vụ của bộ máy hành chính.
Liên tục từ năm 2006 đến năm 2011, chỉ số PCI của thành phố duy trì mức xếp hạng trong vị trí thấp từ 36-48 và luôn biến động, năm trước tăng hạng thì năm sau giảm hạng[3]. Giai đoạn 2019 – 2023, chỉ số PCI Hải Phòng bắt đầu có bước chuyển biến mạnh mẽ, liên tục chinh phục các vị trí xếp hạng cao và giữ vững trong nhóm các địa phương dẫn đầu qua các năm. Năm 2021 là năm đầu tiên Hải Phòng vươn lên vị trí thứ 2/63 tỉnh, thành phố, đạt 70,61 điểm, tăng 1,34 điểm và tăng 5 bậc xếp hạng so với năm 2020. Năm 2022 và năm 2023, PCI Hải Phòng xếp vị trí thứ 3 cả nước và thứ 2/11 tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Hồng.
Sự cải thiện rõ nét về PCI không chỉ thu hút thêm nhiều nguồn lực đầu tư mà còn tạo môi trường kinh doanh minh bạch, hiện đại, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của toàn nền kinh tế thành phố.
- Những thành tựu nổi bật
Nhìn lại chặng đường 70 năm xây dựng và phát triển, đặc biệt trong giai đoạn đổi mới và hội nhập, thành phố Hải Phòng đã khẳng định được vị thế là một cực tăng trưởng quan trọng của cả nước với những thành tựu đột phá và bền vững. Một số dấu ấn nổi bật thành phố đã đạt được trong năm 2024 có thể kể đến như:
(1) 10 năm liên tiếp (2015 – 2024) Hải Phòng duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế ở mức 2 con số, trở thành địa phương có tốc độ phát triển kinh tế ấn tượng và ổn định nhất cả nước trong suốt một thập kỷ;
(2) Năm 2024, quy mô GRDP của thành phố Hải Phòng nằm trong top 5 địa phương có quy mô GRDP lớn nhất cả nước, cùng với TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Bình Dương và Đồng Nai – khẳng định vai trò đầu tàu kinh tế của thành phố đối với sự phát triển kinh tế của cả nước;
(3) Trong 3 năm liên tiếp (2022 – 2024), thu ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố vượt mốc 100.000 tỷ đồng, là nguồn lực quan trọng cho sự phát triển kinh tế – xã hội của thành phố;
(4) Trong 4 năm liên tiếp (2021 – 2024), Hải Phòng luôn nằm trong top 5 thành phố dẫn đầu về thu hút vốn đầu tư nước ngoài, trong đó năm 2021 dẫn đầu cả nước với số vốn đầu tư nước ngoài thu hút đạt trên 5 tỷ USD;
(5) Sau 16 năm được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thành lập khu kinh đầu tiên của Hải Phòng (Khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải), cuối năm 2024, thành phố đã được phê duyệt thành lập khu kinh tế thứ hai (Khu kinh tế ven biển phía Nam Hải Phòng) với quy mô 20.000 ha. Đây sẽ là động lực tăng trưởng mới, phát triển theo mô hình xanh – thông minh – toàn diện, nâng tầm Hải Phòng trở thành trung tâm kinh tế biển hàng đầu quốc gia.
Những thành quả trên là kết quả của một chiến lược phát triển nhất quán, tầm nhìn xa, sự quyết liệt trong lãnh đạo, điều hành cùng với tinh thần đồng thuận, sáng tạo và không ngừng vươn lên của toàn thể Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố Hải Phòng.
Trong không khí phấn khởi kỷ niệm 70 năm Ngày giải phóng Hải Phòng và Lễ hội Hoa Phượng Đỏ 2025, việc nhìn lại và khẳng định những thành tựu nổi bật của thành phố có ý nghĩa quan trọng. Đây không chỉ là niềm tự hào của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân thành phố, mà còn là động lực để Hải Phòng tiếp tục phát huy truyền thống năng động, sáng tạo, trung dũng, kiên cường, khẳng định vai trò là động lực cho phát triển đất nước trong hiện tại và tương lai./.
([1]) GRDP các năm 2010, 2015, 2020, 2022, 2023, 2024 lần lượt đạt 70.548,6 tỷ đồng, 131.314 tỷ đồng, 274.963,6 tỷ đồng, 358.237 tỷ đồng, 395.591 tỷ đồng và 445.995 tỷ đồng.
[2] Năm 2021 thu hút FDI đạt 5,298 tỷ USD, năm 2022 đạt hơn 2,083 tỷ USD, năm 2023 đạt 3,623 triệu USD, năm 2024 đạt 4,94 tỷ USD.
[3] Giai đoạn 2012-2018, PCI đã cải thiện hơn so với giai đoạn trước nhưng vẫn có những biến động lớn ở vị trí xếp hạng, năm 2013 so với năm 2012 tăng 35 bậc, năm 2014 so với năm 2013 giảm 19 bậc; năm 2017 so với năm 2016 tăng 12 bậc, xếp vị trí 9/63 và lọt Top 10, năm 2018 so với 2017 giảm 7 bậc.
