Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue gây ra. Đây là bệnh phổ biến ở các nước nhiệt đới, cận nhiệt đới, trong đó có Việt Nam. Theo Cục Y tế Dự phòng, bệnh Sốt xuất huyết hiện nay được ghi nhận xuất hiện ở cả người lớn và trẻ em, ở cả thành thị và nông thôn, lây truyền từ người này sang người khác qua trung gian truyền bệnh là muỗi Aedes hay còn gọi là muỗi vằn (Aedes aegypti). Bệnh với tốc độ rất nhanh, có thể gây thành dịch trong cộng đồng.
Bệnh xảy ra quanh năm nhưng thường bùng phát thành dịch lớn vào mùa mưa, nhất là vào các tháng 7, 8, 9, 10. Bệnh Sốt xuất huyết do virus Dengue có 4 type gây bệnh là DEN-1, DEN-2, DEN-3, DEN-4. Tuy nhiên, do miễn dịch được tạo thành sau khi mắc bệnh chỉ có tính đặc hiệu đối với từng type, vì vậy mỗi người có thể mắc sốt xuất huyết nhiều lần.
Khi mắc bệnh, người bệnh Sốt xuất huyết có thể tự điều trị tại nhà. Tuy nhiên, nếu người bệnh chủ quan, lơ là, chăm sóc sai cách sẽ khiến bệnh trở nặng và gây nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong. Những biến chứng nguy hiểm thường gặp như:
Tụt huyết áp và đau đầu
Ở bệnh Sốt xuất huyết thể nặng, người bệnh sẽ cảm thấy khó khăn khi đứng và đi bộ đúng cách do huyết áp giảm đột ngột. Sau đó, người bệnh sẽ bị nhức đầu nghiêm trọng. Đây là biến chứng sốt xuất huyết nghiêm trọng nhất vì là căn nguyên thường gây ra xuất huyết não và tử vong.
Sốt xuất huyết giảm tiểu cầu
Biến chứng sốt xuất huyết giảm tiểu cầu sẽ không khiến cơ thể mệt mỏi, li bì, do đó, nhiều người khỏe mạnh chủ quan, không theo dõi cho đến khi bị xuất huyết ồ ạt. Đối với người bệnh bị xuất huyết nặng, biến chứng tiểu cầu giảm là tình trạng rất nguy hiểm. Khi đã bị giảm tiểu cầu, nếu người bệnh không được truyền tiểu cầu kịp thời có thể dẫn đến xuất huyết não, tử vong nhanh chóng.
Suy tim, suy thận
Sốt xuất huyết có thể dẫn đến tình trạng suy tim và làm rối loạn hệ thống tuần hoàn do tình trạng xuất huyết liên tục trong cơ thể. Lúc này, tim không đủ sức bơm máu, dịch huyết tương xuất huyết liên tục sẽ khiến màng tim bị tràn dịch, gây ứ đọng. Điều này khiến tim và hệ thống tuần hoàn bị ảnh hưởng nghiêm trọng, gây suy giảm, rối loạn chức năng tim mạch và có thể khiến tim bị phù nề, xuất huyết cơ tim, suy tim.
Ở người bệnh sốt xuất huyết, thận cũng bị ảnh hưởng do phải làm việc hết công suất để bài tiết huyết tương qua nước tiểu, điều này có thể dẫn đến tình trạng suy thận cấp.
Sốc do mất máu
Bệnh sốt xuất huyết gây ra tình trạng tăng tính thấm mao quản, thoát huyết tương và cô đặc máu, do đó biểu chứng của sốc là việc máu sẽ bị đẩy ra ngoài. Với biến chứng sốc do mất máu, máu sẽ chảy khá nhiều như chảy máu cam, chảy máu chân răng, qua vết thương hở. Việc mất máu nhiều khiến cơ thể kiệt quệ, sốt cao không hạ kéo dài, vã mồ hôi, nôn nhiều.
Xuất huyết não
Xuất huyết não do sốt xuất huyết thường do rối loạn nguyên tố đông máu như chảy máu cam dữ dội, rong kinh, chỗ chích bị bầm tím, xuất huyết đường tiêu hóa, xuất huyết nội tạng… Ở người lớn, khi mắc bệnh sốt xuất huyết, tỷ lệ xuất huyết não chiếm 1%. Đây là nguyên nhân chính gây tử vong cao ở người lớn khi mắc bệnh này.
Hôn mê
Khi người bệnh bị xuất huyết trong cơ thể, dịch huyết tương có thể ứ đọng ở màng não qua các thành mạch gây phù não và các hội chứng thần kinh dẫn đến hôn mê. Đây là dạng biến chứng nặng nhất của bệnh sốt xuất huyết.
Sinh non, sẩy thai ở phụ nữ mang thai
Sốt xuất huyết ở phụ nữ đang mang thai có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm như suy thai, sinh non, thai chết lưu. Người mẹ có thể bị chảy máu khó cầm, tiền sản giật, làm tổn thương đến chức năng gan, thận, chảy máu kéo dài khi chuyển dạ. Nguy hiểm hơn, nếu lượng huyết tương bị thoát lớn, ồ ạt sẽ gây bụng to, cổ trướng. Đặc biệt, với những người mẹ đang mang thai, việc xuất huyết có thể dẫn tới việc cơ thể của mẹ kiệt quệ, không còn sức khỏe để nuôi dưỡng bào thai. Do đó, với phụ nữ mang thai, nếu có các triệu chứng nghi sốt xuất huyết cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Các biến chứng về mắt
Biến chứng về mắt do sốt xuất huyết đầu tiên là xuất huyết võng mạc dẫn đến các mạch máu của võng mạc bị tổn thương, máu thấm lên thành những lớp mỏng che trước võng mạc gây mù lòa. Biến chứng về mắt thứ hai là xuất huyết trong dịch kính, máu tràn vào trong buồng dịch kính che khuất các vật ở trước mắt khiến bệnh nhân gần như mù.
Phòng ngừa các biến chứng của sốt xuất huyết
Khi nghi ngờ bị bệnh sốt xuất huyết, người bệnh cần được thăm khám ở cơ sở y tế đảm bảo chất lượng để được điều trị kịp thời, bởi đây có thể là thể bệnh nặng nhất, gây nhiều biến chứng, thậm chí đe dọa đến tính mạng người bệnh.
Trong trường hợp sốt xuất huyết ở thể nhẹ, bác sĩ chỉ định cho điều trị tại nhà người bệnh cần phải dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, cần được theo dõi thường xuyên về nhiệt độ cơ thể, lưu ý chỉ dùng Paracetamol đơn chất hay ibuprofen để hạ sốt, không được dùng Aspirin. Đặc biệt, người bệnh cần bù dịch sớm bằng đường uống, khuyến khích người bệnh uống nhiều nước Oresol, nước trái cây, nước cháo loãng với muối. Tuy nhiên, nếu có dấu hiệu cảnh báo sốt xuất huyết nặng như đau bụng vùng hạ sườn phải, bứt rứt, vã mồ hôi, tay chân lạnh, chảy máu răng, xuất huyết âm đạo bất thường… cần đưa người bệnh đến bệnh viện ngay.
Lê Tuyến
