Nhân giống ‘lộc trời’

Ông Cao Văn Hạnh, cán bộ Trung tâm quốc gia giống hải sản miền Bắc (Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1, Bộ NN-PTNT), đã làm chủ được kỹ thuật nhân giống rươi – sản vật người dân vẫn gọi là “lộc trời”.

Trong khi nhiều hộ nuôi rươi ở Hải Phòng đang gặp khó khăn vì mất mùa rươi năm 2020, ông Cao Văn Hạnh và đồng sự vẫn tự tin. “Từ đầu vụ đến giờ, tôi đã vớt được hơn 6,8 tấn rươi. Còn 3 lần thu hoạch ở các đầm tại H.Tiên Lãng (Hải Phòng) và TP.Uông Bí (Quảng Ninh) nữa, kế hoạch thu 10 tấn rươi hoàn toàn có thể đạt được”, ông Cao Văn Hạnh hồ hởi chia sẻ về công việc nhân giống loại đặc sản này của mình.

So với rất nhiều nông dân đang “làm” rươi ở Hải Phòng, Hải Dương, ông Cao Văn Hạnh chỉ là người đi sau. Tuy nhiên, với lợi thế về kiến thức khoa học kỹ thuật, ông Hạnh đã và đang làm chủ việc sản xuất giống và canh tác rươi. Chia sẻ với Thanh Niên, ông Hạnh cho biết: “Năm 2015-2017, tôi được Bộ NN-PTNT giao thực hiện đề tài phát triển thức ăn cho tôm thẻ chân trắng bố mẹ. Rươi được coi là một trong những thức ăn rất tốt của tôm. Trong quá trình nghiên cứu, tôi thấy giá trị của con rươi quá lớn cả về mặt kinh tế và dinh dưỡng nên đã đề xuất nghiên cứu hoàn thiện công nghệ sản xuất giống và nuôi rươi thương phẩm”.

Theo quan niệm dân gian, rươi sống trong đất, đến mùa sẽ nổi lên và sinh sản bằng cách tự đứt đoạn thân mình thành nhiều cá thể. Qua nghiên cứu và khảo sát, ông Hạnh khẳng định rươi sinh sản hữu tính, có con đực con cái. “Mùa sinh sản, rươi đực rươi cái nổi lên rồi theo thủy triều về phía cửa biển để sinh sản”, ông Hạnh cho biết.

Theo cách truyền thống, người dân dựa vào kinh nghiệm để đón nước chứa ấu trùng rươi và đưa vào ruộng. Rươi sinh sống, phát triển ở ruộng nuôi đến mùa rươi năm sau để người dân thu hoạch. Thực tế, dù đã có nhiều cải tiến, nhưng việc canh tác rươi bằng phương pháp truyền thống vẫn bấp bênh, dựa vào may mắn. “Ở môi trường tự nhiên, việc sinh sản của rươi bị tác động lớn của môi trường, nên nếu môi trường ô nhiễm, sản lượng sẽ giảm mạnh. Bên cạnh đó, việc tự nhân giống được rươi cũng là để bảo tồn sản vật vốn đã biến mất ở nhiều vùng”, ông Hạnh chia sẻ.

Sẵn sàng chia sẻ công nghệ nhân giống rươi

Nắm rõ được bí mật của “lộc trời”, năm 2015, ông Hạnh và nhóm nghiên cứu về vùng đất ven sông Văn Úc ở xã Chiến Thắng, H.An Lão lập lều “dã chiến”, thuê đầm để sản xuất giống rươi. Sau 6 tháng trời lao động miệt mài, ông Hạnh và các cộng sự đã có được mẻ giống đầu tiên với 5 triệu ấu trùng.

Đúng lúc cần trải nghiệm thực tế thì ông Hạnh gặp được ông Vũ Văn Lưỡng, một người đã nhiều năm nuôi rươi ở xã Toàn Thắng, H.Tiên Lãng, TP.Hải Phòng. “Khi tìm đến nhóm nghiên cứu của anh Hạnh, tôi được tận mắt chứng kiến con đực, con cái rồi quá trình thụ tinh, ấp nở. Quá tuyệt vời, tôi bèn đề nghị anh Hạnh hợp tác với mình”, ông Lưỡng chia sẻ.

Ngay sau đó, 5 triệu con giống được ông Hạnh thả xuống diện tích 6 ha đầm nuôi của ông Lưỡng. Mùa thu hoạch năm 2016, lượng rươi mà ông Hạnh và ông Lưỡng thu được ở khu đầm này là 8,4 tấn, tăng 3 tấn trên cùng một diện tích nuôi so với năm trước đó. “Đây cũng là sản lượng rươi trên một đơn vị diện tích cao nhất thu được ở miền Bắc từ trước tới nay”, ông Hạnh khẳng định.

Kể từ đó đến nay, ông Vũ Văn Lưỡng tin tưởng tuyệt đối vào phương pháp nhân giống rươi mà ông Cao Văn Hạnh đã nghiên cứu, làm chủ. “Năm vừa rồi, tôi còn làm 1 ao nhân tạo với nền đất lót bạt để thả ấu trùng rươi xuống. Loại bỏ hoàn toàn việc có thể có ấu trùng rươi tự nhiên lẫn vào. Đến ngày 6.11, rươi ở ao nhân tạo đã nổi đầy mặt nước. Có thể khẳng định, con người hoàn toàn có thể làm chủ việc nhân giống rươi”, ông Lưỡng hồ hởi nói.

Chia sẻ về kỹ thuật nhân giống và canh tác rươi, ông Cao Văn Hạnh cho biết đã xây dựng một dự án hoàn thiện phương pháp nhân giống, kỹ thuật canh tác, lấy nước, bổ sung thức ăn hữu cơ cho rươi. Bộ NN-PTNT đã nghiệm thu, phê duyệt và đang thực hiện. “Thực tế, tôi vẫn là người làm nghiên cứu. Tôi sẽ hoàn thiện đề án để nhà nước có thể chuyển giao cho người dân thực hiện. Việc nhân giống rươi sẽ đảm bảo đầu vào cho bà con”, ông Hạnh chia sẻ.

Hiện nay, ngoài việc mở rộng vùng nuôi rươi của mình, ông Cao Văn Hạnh và ông Vũ Văn Lưỡng luôn sẵn lòng giúp đỡ, truyền đạt kinh nghiệm nuôi rươi, cũng như cung cấp con giống cho bất kỳ ai muốn phát triển kinh tế bằng loài đặc sản có giá trị cao này.

Năm nay, giá rươi thu mua tại ruộng ở Hải Phòng từ 350.000-400.000 đồng/kg.

Lê Tân