Ngày làm việc thứ 3, kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV: Thảo luận, cho ý kiến nhiều nội dung quan trọng

Ngày 22/5, trong khuôn khổ ngày làm việc thứ 3, Quốc hội nghe, thảo luận trực tuyến về dự án Luật Thỏa thuận quốc tế; dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2021; dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2020. Đồng thời, nghe báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Phát biểu thảo luận tại Hội trường Diên Hồng về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021, đại biểu Nghiêm Vũ Khải, đại biểu Quốc hội thành phố Hải Phòng kiến nghị Quốc hội sớm xem xét, ban hành Luật Hành nghề kỹ sư chuyên nghiệp và Luật Phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ. Về Luật Hành nghề kỹ sư chuyên nghiệp, nếu xét riêng trong khu vực ASEAN chỉ có Việt Nam và Lào chưa có luật này. Các nước G7, G20, các nước tiên tiến đều có luật, riêng tại Hoa Kỳ, luật này được ban hành  cách đây hơn 100 năm. Do đó, đề nghị xem xét bổ sung Luật Hành nghề kỹ sư chuyên nghiệp vào kỳ họp thứ 11 vào tháng (3/2021).

Về Luật Phổ biến kiến thức khoa học và công nghệ, việc sớm ban hành luật tạo hành lang pháp lý trong phổ biến kiến thức khoa học và kỹ thuật, từ đó tạo nền tảng nâng cao nhận thức, hiểu biết của nhân dân và là cơ sở để phát triển khoa học và công nghệ.

Phát biểu thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đại biểu Lã Thanh Tân, Giám đốc Sở Tư pháp, đại biểu Quốc hội thành phố Hải Phòng cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung khoản 4 Điều 14 của Luật theo hướng cho phép quy định thủ tục hành chính trong trường hợp “cần thiết phải quy định thủ tục hành chính trong Nghị quyết của HĐND cấp tỉnh quy định tại khoản 4 Điều 27 của Luật (Nghị quyết quy định chính sách đặc thù)” là cần thiết, tháo gỡ được khó khăn, vướng mắc cho địa phương khi triển khai thực hiện các chính sách đặc thù đã ban hành theo quy định của luật.

Đại biểu Lã Thanh Tân cũng cho rằng, việc quy định thủ tục hành chính phải được quy định “trong Nghị quyết của HĐND cấp tỉnh” như dự thảo thì chưa hoàn toàn phù hợp và thuận lợi cho địa phương trong quá trình thực hiện, vì việc ban hành chính sách đặc thù theo quy định tại khoản 4 Điều 27 của Luật phải thực hiện theo trình tự, thủ tục phức tạp và kéo dài, với 2 lần đăng Cổng thông tin điện tử, mỗi lần tối thiểu 30 ngày; phải xin ý kiến của các Bộ, ngành trung ương có liên quan, VCCI, Mặt trận Tổ quốc thành phố…

Theo ông Tân, các chính sách đặc thù ở địa phương thường phải quyết ngay để thực hiện được mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội, cần dành thời gian cho việc nghiên cứu, khảo sát, đánh giá tác động của chính sách để chính sách được ban hành là phù hợp và có hiệu quả; tại thời điểm xây dựng chính sách phải thực hiện cả việc xây dựng trình tự, thủ tục để thực hiện chính sách sẽ gây áp lực lớn cho cơ quan được giao chuẩn bị Nghị quyết, khó đảm bảo được trình tự, thủ tục ban hành văn bản và tiến độ và thời gian chuẩn bị các Nghị quyết trình tại kỳ họp của HĐND cấp tỉnh.

HĐND các tỉnh, thành phố thường chỉ quyết định cơ chế, chính sách; việc tổ chức thực hiện Nghị quyết là trách nhiệm của UBND cùng cấp. Các chính sách này là đặc thù nên không có “tiền lệ”, để việc tổ chức thực hiện có hiệu quả cần phải rút kinh nghiệm từ thực tiễn triển khai. Nếu trình tự, thủ tục để thực hiện chính sách được quy định trong Nghị quyết của HĐND cấp tỉnh thì phải đợi đến kỳ họp của HĐND mới có thể sửa đổi, bổ sung, trong khi mỗi năm HĐND cấp tỉnh thường họp định kỳ 2 lần, không đảm bảo được tính kịp thời trong việc triển khai thực hiện.

Do đó, đại biểu Lã Thanh Tân đề nghị nghiên cứu, chỉnh lý khoản 4 Điều 14 của Luật theo hướng: “…trong trường hợp cần thiết phải quy định thủ tục hành chính để thực hiện Nghị quyết của HĐND cấp tỉnh quy định tại khoản 4 Điều 27 của Luật này”, thì UBND cùng cấp là cơ quan có thẩm quyền ban hành thủ tục hành chính.

Đối với việc thẩm định văn bản quy phạm pháp luật của Sở Tư pháp, đại biểu Lã Thanh Tân nêu ý kiến: Về thời hạn thẩm định, theo quy định của dự thảo thì thời hạn thẩm định của Sở Tư pháp là 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ gửi thẩm định. Thời hạn này khó đảm bảo trong trường hợp Sở Tư pháp phải thực hiện khảo sát những vấn đề thuộc nội dung của dự thảo hoặc thành lập Hội đồng tư vấn thẩm định. Đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu chỉnh lý quy định thời gian thẩm định là 15 ngày kể từ ngày nhận được đủ hồ sơ gửi thẩm định hoặc bổ sung quy định kéo dài thời hạn thẩm định đối với một số trường hợp cho phù hợp hơn.

Về nội dung thẩm định: Theo quy định tại khoản 38 Điều 1 dự thảo (sửa đổi Điều 130 về trách nhiệm của Sở Tư pháp) thì một trong những nội dung bắt buộc của Báo cáo thẩm định là “sự cần thiết ban hành văn bản”. Tuy nhiên, ông Tân cho rằng, theo trình tự, thủ tục xây dựng, trình ban hành văn bản, các văn bản được xây dựng đã có giai đoạn lập và phê duyệt đề nghị ban hành văn bản quy phạm pháp luật, trong đó đã xác định rõ căn cứ pháp lý và cơ sở thực tiễn (sự cần thiết phải ban hành văn bản). Như vậy, đến giai đoạn thẩm định dự thảo vẫn còn đánh giá nội dung này là không cần thiết.

Đối với các văn bản có chứa thủ tục hành chính, Sở Tư pháp có trách nhiệm thẩm định “Sự cần thiết, tính hợp lý, chi phí tuân thủ các thủ tục hành chính trong dự thảo Quyết định”. Đại biểu Lã Thanh Tân cho biết, hiện nay nhiệm vụ kiểm soát thủ tục hành chính đã chuyển giao sang Văn phòng UBND cấp tỉnh. Do đó, việc giao nhiệm vụ thẩm định nội dung này khó đảm bảo tính khả thi hoặc nội dung thẩm định chỉ mang tính hình thức. Việc đánh giá sự cần thiết, tính hợp lý, chi phí tuân thủ các thủ tục hành chính đã được cơ quan chủ trì soạn thảo thực hiện trong quá trình đánh giá thủ tục hành chính, được lấy ý kiến của cơ quan kiểm soát thủ tục hành chính là Văn phòng UBND cấp tỉnh.

Vì vậy, theo ông Tân, phạm vi thẩm định của Sở Tư pháp chỉ nên giới hạn là “tính hợp hiến, hợp pháp, thống nhất của quy định thủ tục hành chính”.

Ngày 23/5, Quốc hội tiếp tục làm việc.

Phương Trang