Sau gần 2 năm nỗ lực cùng cả nước chung tay sức, chung tay “thẻ vàng” của EC trong khai thác thủy sản, Hải Phòng đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Liên quan đến vấn đề này, Báo ANHP đã có cuộc trao đổi với Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản thành phố – ông Nguyễn Thanh Xuân.
PV: Trước hết, xin ông cho biết những kết quả khả quan ngành Thủy sản Hải Phòng sau 2 năm thành phố cùng cả nước nỗ lực khắc phục “thẻ vàng” của EC?
Ông Nguyễn Thanh Xuân: Thời gian qua, thực hiện chỉ đạo của Trung ương, UBND TP, Sở NN&PTNT, ngành Thủy sản Hải Phòng đã tập trung mọi nỗ lực cao nhất, triển khai các biện pháp cấp bách chống khai thác IUU.
Theo đó, công tác thông tin tuyên truyền, tập huấn được đặc biệt chú trọng hơn bao giờ hết. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2019, chúng tôi đã tham mưu thành phố tổ chức 9 lớp tập huấn cho gần 1.000 lượt ngư dân về Luật Thủy sản, các văn bản hướng dẫn Luật và các quy định về chống khai thác IUU.
Ngoài ra, Sở NN&PTNT cũng đã phối hợp với Tổng cục Thủy sản tổ chức Hội nghị tuyên truyền Luật Thủy sản, các Nghị định, Thông tư hướng dẫn, Chỉ thị số 45/CT-TTG ngày 13-12-2017 tại Hải Phòng về chống khai thác IUU. Đồng thời, các lực lượng chức năng đã lồng ghép công tác tuyên truyền với việc tiến hành đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác, thanh tra trên biển cho hàng nghìn lượt ngư dân thành phố.
Cùng với đó, các hoạt động thanh, kiểm tra, kiểm soát tàu cá xuất, nhập bến tại các cảng cá được tăng cường. Năm 2018 và 6 tháng đầu năm 2019, thành phố đã tiến hành kiểm tra, xác nhận 1.898 lượt tàu xuất, nhập cảng, với lượng hàng hóa qua cảng theo đúng quy trình.
Riêng công tác tuần tra, kiểm tra, kiểm soát, xử lý tàu cá vi phạm được làm “mạnh tay”. Năm 2018, chúng tôi phát hiện, xử lý hành chính 71 trường hợp vi phạm khai thác bất hợp pháp; điều tra, xác minh, lập biên bản, xử lý nghiêm tàu cá BKS: HP-90358-TS vi phạm hoạt động trái phép trên vùng biển nước ngoài. Cũng 6 tháng qua, lực lượng chức năng đã hướng dẫn, tuyên truyền, nhắc nhở gần 200 lượt tàu cá hoạt động khai thác, dịch vụ hậu cần thủy sản.
Đáng chú ý, thành phố đã tiến hành thẩm định, xác nhận, cấp chứng nhận sản phẩm thủy sản khai thác hợp pháp cho 58 bộ hồ sơ/lô hàng của Cty TNHH Việt Trường vào thị trường các nước: Thái Lan, Trung Quốc, Malaysia, Singapore với khối lượng thành phẩm: 1.714,7 tấn.
Ngoài ra, Hải Phòng còn cấp phát hàng trăm phao, hỗ trợ sơn mới, thay thế hàng trăm biển số tàu cá cho các chủ tàu; tổ chức cho 206 ngư dân, chủ tàu cá ký cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài để đánh bắt hải sản. Thành phố còn hỗ trợ, lắp đặt 78 máy VX-1700 cho Ban quản lý cảng cá, bến cá thành phố, chủ tàu cá khai thác xa bờ; phê duyệt, chuyển đổi đóng mới 3 tàu khai thác, dịch vụ hậu cần thủy sản…
PV: Bên cạnh những kết quả đạt được, còn những thách thức nào đặt ra trong công cuộc gỡ “thẻ vàng” của EC tại Hải Phòng hiện nay, thưa ông?
Ông Nguyễn Thanh Xuân: Có thể nói, nhận thức của ngư dân Hải Phòng về chống khai thác IUU đã được nâng cao đáng kể – nhất là thời gian ghi chép nhật ký, sản lượng khai thác; thực hiện trình báo với cơ quan chức năng khi đưa tàu cập bến, xuất bến. Số lượt ngư dân, tàu cá vi phạm khai thác trái phép trên vùng biển nước ngoài giảm mạnh. Từ đầu năm đến nay, Hải Phòng chưa phát hiện bất kỳ tàu cá nào vi phạm khai thác thủy sản trái phép trên vùng biển nước ngoài.
Tuy nhiên, do Luật Thủy sản 2017 có nhiều điểm mới nhưng chưa đồng bộ, nhiều điểm trong Luật chưa được cụ thể hóa trong các văn bản hướng dẫn nên gây khó khăn trong quá trình thực hiện.
Bên cạnh đó, Nghị định 26/2019/NĐ-CP có quy định đối với thiết bị giám sát hành trình lắp đặt trên tàu cá phải được kết nối đồng bộ với hệ thống giám sát tàu cá ở TW và 28 tỉnh, thành ven biển, tự động truyền thông tin về hành trình. Nhưng hiện tàu cá Hải Phòng hầu hết đều sử dụng máy VX-1700, chưa được tích hợp tính năng gửi tin nhắn tự động.
Đó là chưa kể đến tâm lý muốn “độc chiếm” ngư trường đánh bắt, ngư dân không chủ động nhắn tin gửi vị trí, khiến cho việc hỗ trợ của Trạm bờ trong việc kiểm soát hành trình để truy xuất nguồn gốc hải sản còn mang tính thụ động, chưa được triển khai đồng bộ.
Hiện, Hải Phòng có 381 tàu cá phải ghi chép báo cáo khai thác, 784 tàu cá phải ghi chép nhật ký khai thác thủy sản. Nhưng do đặc thù khai thác thủy sản là nghề thường xuyên phải đối mặt với điều kiện bất thường của thời tiết, cộng thêm trình độ của ngư dân còn thấp dẫn đến việc ghi chép cũng chỉ ở mức độ nhất định.
Ở một phương diện khác, công tác phối kết hợp giữa các cấp, ngành trong công tác chống khai thác IUU chưa thật chặt chẽ, khiến một số tàu cá không tự giác khai báo, xuất trình giấy tờ cập bến, xuất bến theo quy định. Hiện, Văn phòng đại diện nghề cá được thành lập từ tháng 9-2018 gồm: 3 tổ đại diện, nhằm thực hiện việc xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác theo quy định, kiểm soát chặt chẽ lượng hàng hóa khai thác trên biển. Nhưng cho đến nay chỉ có tổ văn phòng tại cảng cá Ngọc Hải được bố trí nhân sự chuyên trách, trang bị cơ sở vật chất để thực hiện nghiệp vụ. Còn các tổ văn phòng khác chưa có đủ điều kiện để tiến hành kiểm soát tàu cá tại các cảng cá, bến cá…
Trước những bất cập trên, ngành Thủy sản chúng tôi đã họp bàn với các đơn vị, địa phương, đề ra một số giải pháp khắc phục vừa mang tính trước mắt, vừa mang tính lâu dài. Trong đó, đặc biệt chú trọng tăng cường công tác tuyên truyền; đề xuất thành phố phê duyệt, triển khai một số đề án về xây dựng hệ thống thông tin nghề cá; chuyển đổi cơ cấu nghề thủy sản, đầu tư sửa chữa hệ thống cảng cá, nâng cấp trạm bờ… Với quyết tâm đưa nghề cá phát triển theo hướng bền vững, có trách nhiệm để cùng cả nước gỡ “thẻ vàng” của EC.
PV: Trân trọng cảm ơn ông!
Khánh Chi thực hiện
