Nâng cao chất lượng dòng vốn FDI vào Việt Nam

Sau hơn 30 năm thực hiện thu hút đầu tư nước ngoài, đến nay vốn đầu tư nước ngoài đạt gần 350 tỷ USD, bình quân tăng trên 20%/năm trong 30 năm qua, đồng thời là khu vực tăng trưởng cao nhất trong nền kinh tế.

Tuy nhiên, việc thu hút, quản lý và hoạt động đầu tư nước ngoài vẫn còn những tồn tại, hạn chế và phát sinh những vấn đề mới, mà đã đến lúc chúng ta cần điều chỉnh và rà soát lại cho phù hợp. Để có thêm những nhận định quanh vấn đề này, chiều 6-9, Cổng thông tin điện tử Chính phủ tổ chức tọa đàm: Nâng cao chất lượng dòng vốn FDI vào Việt Nam.

Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Vũ Đại Thắng cho biết, mới đây, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 50 về thu hút vốn FDI. Trong Nghị quyết đã có những thay đổi rất quan trọng. Đó là dùng từ “hợp tác” chứ không phải là thu hút và sử dụng nguồn vốn FDI. Chữ “hợp tác” ở đây đã thể hiện sự bình đẳng, và sự chủ động của Việt Nam trong làm việc với các đối tác đầu tư nước ngoài; đặc biệt, đề cao hơn nữa trách nhiệm của các nhà đầu tư nước ngoài khi họ hoạt động ở Việt Nam. Một trong những điểm nổi bật của Nghị quyết mà Bộ Chính trị ban hành là rà soát vấn đề an ninh quốc phòng đối với các dự án FDI, đặc biệt ở các khu vực, lĩnh vực nhạy cảm.

“Gần đây, tình hình đầu tư FDI có phức tạp, phải có cơ chế rà soát trước khi cấp giấy chứng nhận đầu tư là cần thiết. Điều này đảm bảo dự án đáp ứng yêu cầu về an ninh quốc gia, nhấn mạnh nhiều về môi trường, an ninh trật tự, không gây ảnh hưởng tới văn hóa của Việt Nam”, Thứ trưởng Vũ Đại Thắng nói.

Bày tỏ quan điểm về hiện tượng các nhà đầu tư FDI “núp bóng”, “chuyển giá”, Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc cho rằng, với định hướng mới, Việt Nam sẽ mở ra một làn sóng thu hút đầu tư mới. Thời gian qua, bên cạnh những tác động rất tốt của thu hút FDI, tuy nhiên, có những điểm còn chưa thành công như: hiệu quả của dòng vốn FDI chưa tương xứng với số lượng của các dự án đầu tư.

“Mục đích của chúng ta là sự chuyển giao công nghệ, sự lan tỏa công nghệ, liên kết với doanh nghiệp trong nước nhưng những điều này Việt Nam làm chưa được nhiều. Có thể nói, nếu đầu tư FDI không có sự lựa chọn thì sẽ không có sự kết nối được với những doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước; không những thế, còn có hiện tượng chèn lấn doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam. Bên cạnh đó, giá trị gia tăng của các dự án FDI tạo ra cho nền kinh tế của Việt Nam còn tương đối thấp; kết nối không cao… Ngoài ra, còn xuất hiện những doanh nghiệp FDI chuyển giá, gian lận thương mại. Hiện tượng đó, chúng ta cần có những biện pháp rất chuyên nghiệp và quyết liệt để khắc phục trong thời gian tới”, ông Lộc nhấn mạnh.

Về vấn đề này, Thứ trưởng Vũ Đại Thắng cho rằng, hiện nay, pháp luật đầu tư ngày càng thông thoáng, nên chuyện người nước ngoài núp bóng người Việt Nam để mua cổ phần, cổ phiếu của doanh nghiệp Việt là có. Việc rà soát, cấm cấp phép, thậm chí rút dự án có ảnh hưởng an ninh quốc phòng được nhiều nước làm, trong đó có các nước như Mỹ, EU. Một loạt công ty công nghệ cũng đang bị hạn chế tiếp cận thị trường các nước phát triển Mỹ và EU vì lo ngại vấn đề an ninh. Do vậy, trong thời gian tới, trong thu hút FDI cần thay đổi cách tiếp cận, chỉ ưu đãi phần giá trị gia tăng làm trên đất nước Việt Nam, ưu tiên kết nối với doanh nghiệp trong nước… đồng thời, những doanh nghiệp chỉ nhập khẩu máy móc, nguyên liệu về gia công, xuất khẩu cần được xem lại, không nên cho ưu đãi.

Đại diện địa phương, Phó Chủ tịch UBND TP Hải Phòng, ông Lê Văn Thành cho rằng, vốn ảo của địa phương thời gian qua cũng có, nhưng TP Hải Phòng đã kiểm soát. Hải Phòng chủ động xây dựng danh mục khuyến khích đầu tư và danh mục không khuyến khích đầu tư, đặc biệt chú trọng tới nhà đầu tư có hay sử dụng vốn ảo. Theo ông Thành, địa phương có vai trò đặc biệt quan trọng để xác định chất lượng vốn FDI.

Lưu Hiệp

Nguồn: Báo CAND