Bộ Y tế đề xuất chính sách mới liên quan đến việc sinh con thứ 3. Theo đó, công chức và đảng viên sẽ không bị kỉ luật nếu sinh thêm con.
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho biết, Việt Nam hiện đang đối mặt với thách thức già hóa dân số nhanh chóng. Tỉ lệ sinh đã giảm xuống mức thấp hơn mức thay thế, gây áp lực lớn đến hệ thống lao động và an sinh xã hội trong tương lai. Việc bãi bỏ các quy định cấm hoặc xử lý kỉ luật sinh con thứ 3 nhằm tạo động lực khuyến khích người dân tăng tỉ lệ sinh, đặc biệt trong các khu vực có tỉ lệ sinh thấp.
Việc duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên phạm vi toàn quốc chưa thật sự bền vững, xuất hiện xu thế mức sinh xuống thấp (năm 2023 ước tính là 1,96 con/phụ nữ, thấp nhất trong lịch sử), và dự báo tiếp tục giảm trong những năm tiếp theo. Dân số Việt Nam đã bắt đầu già hóa từ năm 2011 và đang già hóa với tốc độ nhanh hơn nhiều so với các quốc gia khác.
Quỹ Dân số Liên Hiệp Quốc (UNFPA) dự báo Việt Nam sẽ trở thành một quốc gia có dân số già vào năm 2036 và là xã hội siêu già vào năm 2049.
Cục trưởng Cục Dân số (Bộ Y tế) Lê Thanh Dũng cho biết, công tác dân số còn nhiều khó khăn thách thức như: Trong 3 năm liên tiếp, mức sinh trên toàn quốc giảm dưới mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ), cụ thể năm 2023 là 1,96 con/phụ nữ con, ước tính năm 2024 giảm còn 1,91 con/phụ nữ, đây là mức giảm thấp nhất trong lịch sử và dự báo xu hướng sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tới. Mất cân bằng giới tính khi sinh mặc dù đã giảm nhưng vẫn ở mức cao (ước năm 2024 là 112/100).
Liên quan đến đề xuất không kỉ luật cán bộ, đảng viên khi sinh con thứ 3, ông Lê Thanh Dũng cho rằng: Đề xuất đang được đưa ra bỏ quy định giới hạn mỗi cặp vợ chồng chỉ sinh từ 1-2 con, trao quyền tự quyết số con, thời gian sinh và khoảng cách giữa các lần sinh cho các cặp vợ chồng.
Quy định giới hạn số con đã được áp dụng nhiều năm, với mỗi giai đoạn có các chính sách khác nhau, bao gồm cả việc xử phạt khi sinh con thứ 3. Hiện Việt Nam đang đối mặt với xu hướng giảm sinh dù mức sinh chưa đến mức báo động, nhưng nếu không có giải pháp sớm, vấn đề này sẽ trở nên nghiêm trọng.
Cục Dân số đang tiếp nhận ý kiến từ các chuyên gia và nhà nghiên cứu để báo cáo Bộ Y tế, trước khi trình Chính phủ các giải pháp hỗ trợ tốt nhất cho các cặp vợ chồng muốn sinh thêm con, nhằm đảm bảo chất lượng dân số và giống nòi.
PGS.TS Bùi Thị An, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Hà Nội nhận định rằng già hóa dân số đang là một vấn đề đáng lo ngại, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển kinh tế-xã hội và sự bền vững của đất nước. Theo bà, cần sớm đưa ra các giải pháp để ngăn chặn những hậu quả tiêu cực từ tình trạng này.
Bà An đề xuất áp dụng các chính sách và chế độ khuyến khích các gia đình sinh đủ hai con, tránh tình trạng có gia đình sinh quá ít hoặc quá nhiều con. Bà nhấn mạnh rằng việc sinh con không nên mang tính ép buộc mà cần đi kèm với các chính sách thể hiện sự hỗ trợ, khuyến khích từ Nhà nước.
Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội Khóa XV, Chính phủ đã cam kết tập trung chỉ đạo khẩn trương sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW về công tác dân số. Đồng thời, tiến hành rà soát và đề xuất sửa đổi các quy định liên quan của Đảng và pháp luật nhà nước về chính sách dân số.
Các nội dung được xem xét bao gồm việc sửa đổi Quy định số 37-QĐ/TW ngày 25.10.2021 của Ban Chấp hành Trung ương về những việc đảng viên không được làm (Điều 18); Quy định số 69-QĐ/TW ngày 6.7.2022 của Bộ Chính trị về kỷ luật tổ chức đảng và đảng viên vi phạm; cũng như Hướng dẫn số 05 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương về thực hiện một số điều của Quy định số 69-QĐ/TW.
Tình trạng mức sinh thấp tại TPHCM đang ở mức báo động. Tình trạng này kéo dài sẽ để lại nhiều hệ lụy như làm cho quá trình già hóa dân số diễn ra nhanh, thiếu hụt nguồn lao động.
Phụ nữ ở TPHCM sinh đủ 2 con trước 35 tuổi được hỗ trợ 3 triệu đồng, mức hỗ trợ này dựa trên chi phí y tế khi mang thai và sinh con. Mức hỗ trợ này dựa trên chi phí y tế khi mang thai và sinh con, gồm: chi phí khám thai định kỳ (4 lần/thai kỳ), chi phí thực hiện tầm soát trước sinh và sơ sinh; chi phí người dân đồng chi trả (sau khi trừ chi phí do bảo hiểm xã hội thanh toán) cho 1 ca sinh.
Lệ Hà
