Vào các ngày 30, 31-3 (tức 14 và 15 tháng hai âm lịch) năm nay, huyện Thủy Nguyên long trọng tổ chức lễ hội kỷ niệm 480 năm ngày mất Trạng Nguyên Lê Ích Mộc tại xã Quảng Thanh. Lễ hội là dịp tri ân công lao to lớn của vị quan trạng đầu tiên của thành phố, tôn vinh giá trị văn hóa và tạo điểm nhấn trong du lịch văn hóa tâm linh của địa phương.
Biểu diễn văn nghệ tại lễ hội kỷ niệm 479 năm ngày mất Trạng nguyên Lê Ích Mộc.
Phát huy giá trị di sản quý
Ông Nguyễn Ngọc Hương, Phó chủ tịch UBND huyện Thủy Nguyên cho biết, đây là năm thứ hai lễ hội được tổ chức quy mô cấp huyện. Các hoạt động của lễ hội gắn liền với khu di tích liên quan đến cuộc đời và sự nghiệp của Trạng nguyên Lê Ích Mộc – vị trạng nguyên đầu tiên của Hải Phòng. Khu di tích gồm nhiều công trình như nền trường học (nơi quan Trạng sau khi từ quan về quê mở lớp); rừng lim quan Trạng; chùa Thiên Phúc (nơi quan Trạng thời trẻ đến theo học và giúp chùa chép kinh sách); từ chỉ làng Thanh Lãng; đền Thanh Lãng và khu lăng mộ quan Trạng…Đặc biệt, trong từ đường quan Trạng còn giữ lại được di vật cổ có niên đại thời Tây Sơn: chuông đồng có khắc 4 chữ Hán lớn là Diên Phúc Tự Chung (Chuông chùa Diên Phúc), đúc năm Cảnh Thịnh thứ ba (1795) thời vua Quang Toản triều Tây Sơn. Hiện vật thứ 2 là tấm bia đá khắc Lê Ích Mộc Trạng nguyên phục miếu, ghi tên những người cúng tiến tiền của để xây dựng, tạc năm Cảnh Thịnh thứ bảy (1793). Khu di tích được Bộ Văn hóa –Thông tin (nay là Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch) xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia vào năm 1993.
Các di tích lưu niệm Trạng nguyên Lê Ích Mộc là di sản văn hóa vô giá của huyện Thuỷ Nguyên, là điểm hội tụ văn hóa tâm linh – biểu tượng sinh động của truyền thống hiếu học của địa phương. Việc tổ chức lễ hội hằng năm là dịp để các tầng lớp nhân dân địa phương, nhất là thế hệ trẻ ôn lại truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo, củng cố thêm niềm tự hào về đạo học của quê hương. Đồng thời, phát huy các nét đẹp văn hóa, nghi lễ truyền thống. Qua đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền về thân thế, sự nghiệp, tri ân công lao to lớn của Trạng nguyên Lê Ích Mộc. Thông qua lễ hội góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, tăng cường quảng bá các điểm du lịch tâm linh trên địa bàn huyện Thuỷ Nguyên nói riêng và thành phố Hải Phòng nói chung.
Xây dựng sản phẩm du lịch tâm linh đặc hữu
Đến nay, công tác chuẩn bị lễ hội cơ bản được hoàn thành phục vụ nhu cầu tham quan của du khách. Lễ hội có nhiều hoạt động trang trọng, phong phú, đa dạng, huy động sự tham gia của đông đảo nhân dân và mang đậm bản sắc dân tộc, phát huy giá trị lịch sử, văn hóa của cụm di tích. Ở phần lễ, đầy đủ nghi thức trang trọng xưa như: lễ cáo yết, dâng hương, lễ tạ. Phần hội cũng phong phú, đa dạng hơn với các hoạt động thể thao, trò chơi dân gian như thi cờ tướng, cờ người, viết thư pháp… tại khu vực sân vận động trung tâm xã Quảng Thanh. Chương trình văn nghệ dân gian quần chúng được tổ chức vào buổi tối, đặc sắc với các diễn viên không chuyên từ các xã, thị trấn tham gia…
Theo ông Nguyễn Hữu Ngần, Trưởng Phòng Văn hóa-Thông tin huyện Thủy Nguyên, năm nay, để phục vụ lễ hội, huyện huy động toàn hệ thống chính trị, xã hội, các đoàn thể, nhân dân cùng tham gia. Qua đó, phát huy tiềm lực, khả năng của người dân trong các hoạt động tế lễ, văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao…Đồng thời, huyện huy động nguồn lực xã hội hóa để tôn tạo, xây dựng hạng mục công trình trong Khu di tích tưởng niệm Trạng nguyên Lê Ích Mộc gồm: lăng mộ Trạng nguyên, nhà từ đường, nhà hành lễ, đường lên, hệ thống thoát nước, khôi phục rừng lim quan Trạng, khu vực sân, cổng…Đến nay, công trình cơ bản được hoàn thành, góp phần mở rộng không gian văn hóa, đáp ứng nhu cầu tâm linh, tham quan, thắng cảnh của người dân và du khách thập phương. Tất cả tạo nên một cụm di tích quy mô, khang trang, phong quang, sạch đẹp, trở thành điểm đến hấp dẫn người dân địa phương và du khách. Những hoạt động này đều nhằm phát huy giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể trên địa bàn huyện. Di sản văn hóa truyền thống được lưu giữ, phát huy từ chính mỗi người dân. Niềm tự hào về quê hương và giá trị lịch sử, văn hóa của địa phương được nhân lên.
Từ năm 2017, với cách tổ chức bài bản, quy mô, Lễ hội kỷ niệm ngày mất Trạng nguyên Lê Ích Mộc được nhân dân địa phương và du khách thập phương hưởng ứng, ủng hộ. Thủy Nguyên là địa bàn rộng có hàng trăm di tích lịch sử với nhiều lễ hội được cấp phép. Song, lâu nay, các lễ hội chủ yếu ở quy mô cấp xã và nhỏ lẻ, chưa có sự liên kết để tạo thành điểm nhấn trong phát triển du lịch của Thủy Nguyên, nhất là du lịch tâm linh. Vì vậy, việc tổ chức lễ hội quy mô cấp huyện đáp ứng được sự mong mỏi, kỳ vọng và nhu cầu tâm linh của các tầng lớp nhân dân, tiến tới xây dựng sản phẩm du lịch tâm linh đặc hữu; góp phần hiện thực hóa mục tiêu các Nghị quyết 26 ngày 24-10-2012 về “bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hoá trên địa bàn huyện và Nghị quyết 31 ngày 8-8-2014 về phát triển du lịch huyện đến năm 2020 của Huyện ủy Thủy Nguyên.
(Báo Hải Phòng 28/03/2018)
