Trong 2 năm qua, công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) phục vụ các dự án trên địa bàn thành phố nhận được sự đồng thuận cao của người dân, nhưng vẫn gặp không ít khó khăn. Một trong những vướng mắc lớn nhất hiện nay là việc chuẩn bị quỹ đất tái định cư còn thụ động, chưa thực sự đi trước một bước, gây khó khăn cho việc GPMB.
Quận Hồng Bàng tổ chức giao đất tái định cư trên thực địa cho người dân thuộc Dự án chỉnh trang sông Tam Bạc.
Có dự án mới lập đất tái định cư
Năm 2017, phường Cát Dài (quận Lê Chân) có 200 hộ dân di dời thực hiện dự án cải tạo Công viên cây xanh Tam Bạc (giai đoạn 2). Nhưng đến nay, còn 107 hộ đang phải tạm cư, do dự án khu tái định cư (TĐC) mới hoàn thành GPMB hơn 69% tổng diện tích theo quy hoạch. Trên diện tích còn lại, hiện có hơn 25 hộ dân vẫn chưa bàn giao mặt bằng.
Tương tự như vậy, hiện số dự án có vướng mắc về bố trí TĐC không nhỏ. Dự án đường nối từ cầu Lạng Am tới cầu Nhân Mục, có 98 hộ dân cần bố trí TĐC. Theo đó, thành phố quy hoạch 5 điểm bố trí TĐC cho dân. Tuy nhiên, theo phản ánh của huyện Vĩnh Bảo dự án TĐC còn chậm so với yêu cầu. Hiện có 3/5 điểm chưa được GPMB, chưa phê duyệt dự án đầu tư cơ sở hạ tầng. Do vậy chưa có cơ sở xây dựng giá đất TĐC, chưa có mặt bằng giao đất.
Giám đốc Sở Tài nguyên Môi trường Trần Văn Phương cho biết: hiện còn nhiều dự án chưa có sẵn quỹ đất TĐC, nên khi giải tỏa không chủ động được việc bố trí tái định cư và chuyển đổi nghề nghiệp cho người dân phải di dời. Thực tế này đang diễn ra tại các huyện Thủy Nguyên, quận Lê Chân….Đây là các địa phương thực hiện rất nhiều dự án lớn như cầu vượt nút giao thông đường Nguyễn Văn Linh; Khu đô thị cầu Rào 2, hạ tầng kỹ thuật Khu đô thị mới Bắc sông Cấm, nhiều địa phương khác cũng chưa chủ động lập dự án xây dựng khu TĐC phục vụ GPMB. HĐND thành phố đang xem xét kế hoạch sử dụng đất năm 2019 của các địa phương nhưng trong kế hoạch sử dụng đất thực hiện dự án các địa phương trình duyệt, phần lớn chỉ có kế hoạch thu hồi đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế-xã hội, đấu giá quyền sử dụng đất…Số dự án tái định cư gần như thiếu vắng trong kế hoạch sử dụng đất. Tình trạng này diễn ra nhiều năm qua.
Kinh nghiệm hay từ quận Hồng Bàng
Trong khi đó, TĐC luôn là mong muốn hàng đầu của người dân khi di dời, bàn giao mặt bằng thực hiện dự án. Bà Mại Thị Thúy Dinh, tổ dân phố Nguyễn Tri Phương, phường Minh Khai (quận Hồng Bàng) cho biết, “Tổ dân phố chúng tôi nằm trong quy hoạch thực hiện giai đoạn 2 dự án cầu Hoàng Văn Thụ. Hiện nay, chúng tôi rất mong thành phố triển khai sớm dự án để di dời, bàn giao mặt bằng. Thành phố, quận xác định rõ vị trí đất tái định cư, sớm giao đất tái định cư để người dân xây dựng nhà ở ổn định trước khi bàn giao mặt bằng; không cần phải bố trí tạm lánh”. Việc đáp ứng mong muốn này góp phần bảo đảm tiến độ GPMB dự án.
Trong thời gian qua, quận Hồng Bàng là điểm sáng về công tác GPMB của thành phố; nhiều dự án có tiến độ GPMB nhanh. Có kết quả này là do quận Hồng Bàng chuẩn bị quỹ đất TĐC từ sớm. Quỹ đất bảo đảm các điều kiện hạ tầng kỹ thuật, với nhiều lợi thế tốt hơn nơi ở cũ của người dân. Gần đây nhất là việc GPMB dự án chỉnh trang sông Tam Bạc với hơn 420 hộ dân di dời, bố trí TĐC. Trong vòng 60 ngày, quận hoàn thành GPMB, người dân được bố trí TĐC ở khu vực mới có diện tích tối thiểu 40 m2/lô trở lên, có hạ tầng kỹ thuật đồng bộ. Trước đây, các hộ dân nhà ở trong ngõ, ngách, nay, các hộ dân được bố trí ở vị trí đẹp hay mặt đường, không gian rộng rãi hơn. Tương tự, khi quận Hồng Bàng thực hiện GPMB dự án nút giao thông Nam cầu Bính, cũng chỉ rõ khu TĐC hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, đó là khu Hồ Đá và khu Cái Tắt (phường Sở Dầu). Người dân đồng thuận cao với phương án TĐC. Đặc biệt, với những hộ dân đang sử dụng đất ở phường Trại Chuối, phần lớn có nguồn gốc lấn chiếm, không đủ điều kiện cấp “sổ đỏ” Nhưng nay, sau khi di dời, người dân có cơ hội được sử dụng đất hợp pháp.
Từ kinh nghiệm thực tế tại quận Hồng Bàng cho thấy, những địa phương có dự án lớn cần căn cứ quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội, dự kiến nhu cầu sử dụng đất, xác lập quỹ đất phục vụ giao đất có thu tiền sử dụng đất, gắn với giao đất tái định cư, tránh tình trạng bị động bố trí di dời thực hiện dự án như thời gian qua.
NGUYÊN MAI – Báo Hải Phòng 16/11/2018
