Ngày 22-10-2018 Hội nghị Ban chấp hành Trung ương lần thứ 8 khóa 12 đã ban hành Nghị quyết số 36-NQ/TW, về chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam.Tiếp đó, ngày 24-1-2019 Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 45-NQ/TW về xây dựng và phát triển Hải Phòng. Tại cả hai Nghị quyết quan trọng này, Hải Phòng đều được xác định là một trọng điểm phát triển của cả nước trên nền tảng kinh tế biển.
Cảng Hải Phòng ngày xưa (ảnh tư liệu)
Điều rất quan trọng là Nghị quyết 36 và Nghị quyết 45 đều có chung một lộ trình phát triển đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045, tại liên kết hữu cơ hết sức thuận lợi cho Hải Phòng. Theo đó, quan điểm định hướng là “phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế, đưa Hải Phòng trở thành địa phương mạnh về biển, giàu từ biển, là trọng điểm phát triển kinh tế biển của cả nước…”.
Nhìn lại lịch sử, khi thành phố Hải Phòng được thành lập ngày 19-7-1888, cơ sở nền tảng để người Pháp xây dựng thành phố Hải Phòng trở thành trung tâm kinh tế cơ bản gắn liền với cảng biển. Nên có thể nói cảng biển đã tạo ra thành phố Hải Phòng, và lịch sử hơn một trăm năm đã cho thấy, cái tên thành phố Cảng được gọi như một danh xưng khác cho Hải Phòng không phải là sự ngẫu nhiên.
Là một trong 28 địa phương ven biển của Việt Nam, nằm ở vị trí trọng yếu trong vùng duyên hải Bắc Bộ, trên thực tế Hải Phòng đã có hàng nghìn năm dựa vào thế biển để sinh tồn. Nhìn về tổng quan, Hải Phòng có hơn 125km chiều dài bờ biển, nằm trên diện tích thềm lục địa 100 nghìn km2, nơi có 7 con sông lớn đổ ra từ đất liền, tạo một vùng gắn liền với các khu rừng ngập mặn.
Diện tích mặt nước nội hải trên 4.000 km2, quỹ đất ngập nước ven biển của thành phố tới 24,58 nghìn hec-ta, bao gồm các vùng đất ngập triều cao với hơn 12,4 nghìn hec-ta, đất ngập triều trung là gần 6 nghìn hec-ta và đất ngập triều thấp là gần 6,2 nghìn hec-ta. Chưa kể tới 24 nghìn hec-ta mặt nước của những cửa sông, luồng lạch, tùng, áng, vùng, vịnh quanh các đảo, mang lại lợi thế ưu đãi phát triển đa ngành.
Một điểm nhấn hết sức quan trọng cần phải nhắc lại là, ngày 5-8-2003 Bộ Chính trị khóa 9 đã ban hành Nghị quyết số 32-NQ/TW về “Xây dựng và phát triển Hải Phòng trong thời kỳ công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước”.
Trong đó nêu rõ: “Thành phố phải tập trung xây dựng và phát triển để Hải Phòng xứng đáng là thành phố cảng, công nghiệp hiện đại; là đầu mối giao thông quan trọng và cửa chính ra biển của các tỉnh phía Bắc, có cảng nước sâu; một cực tăng trưởng quan trọng của vùng kinh tế động lực phía Bắc; một trọng điểm phát triển kinh tế biển…”.
Hệ thống dịch vụ cảng khẳng định vị thế hàng trăm năm
Như vậy có thể nói, với chủ trương vĩ mô, được nêu trong các Nghị quyết 09-NQ/TW về chiến lược biển, Nghị quyết 32-NQ/TW, Nghị quyết 36-NQ/TW và Nghị quyết 45-NQ/TW, cùng nhiều văn bản khác, Trung ương luôn đặt kinh tế biển chính là cơ sở trụ cột để Hải Phòng xây dựng chiến lược phát triển kinh tế trong công cuộc đổi mới, hội nhập quốc tế.
Hải Phòng đã xác định cụ thể 6 ngành, lĩnh vực biển trọng tâm của thành phố. Trước hết là phát triển hệ thống cảng, dịch vụ cảng và vận tải biển, phấn đấu Hải Phòng trở thành trung tâm dịch vụ hàng hải và vận tải biển lớn của Việt Nam, có vị thế trong khu vực Đông Nam Á; phát triển công nghiệp biển, các khu kinh tế, khu công nghiệp ven biển, phát triển khu kinh tế Đình Vũ – Cát Hải thành trung tâm kinh tế hiện đại của cả nước, là cửa chính mở ra biển, đồng thời đưa Hải Phòng trở thành trung tâm đóng mới và sửa chữa tàu biển lớn nhất Việt Nam.
Về kinh tế thủy sản, Nghị quyết đề ra mục tiêu xây dựng Hải Phòng là trung tâm giống, khai thác, nuôi trồng, chế biến, xuất khẩu thủy sản của vùng duyên hải Bắc Bộ. Bên cạnh đó phát triển du lịch biển trở thành ngành kinh tế chủ lực trong các ngành kinh tế, tạo ra các sản phẩm du lịch mới và dịch vụ cao cấp. Về khoa học – công nghệ và đào tạo, đảm bảo đào tạo đủ nguồn nhân lực có chất lượng, đáp ứng yêu cầu phát triển các ngành, lĩnh vực biển Hải Phòng và cả nước.
Đồng thời, thành phố cũng phân định rõ các quy hoạch phát triển các huyện đảo, xây dựng mô hình kinh tế biển của thành phố cũng như các chính sách và khung thực hiện chiến lược biển, mở ra lộ trình vươn ra biển lớn. Thành phố chủ trương điều chỉnh cơ cấu ngành sản phẩm kinh tế theo hướng phát huy tối đa lợi thế vị trí, hệ thống cơ sở hạ tầng đồng bộ, vượt trội, nhất là cảng cửa ngõ quốc tế.
Đồng thời điều chỉnh cơ cấu kinh tế thành phố theo hướng ưu tiên phát triển dịch vụ – công nghiệp kinh tế biển, tập trung mạnh mẽ vào các ngành dịch vụ logistics, dịch vụ hàng hải. Để đạt được các mục tiêu này, quyết tâm của thành phố là chuyển từ tăng trưởng chiều rộng sang chiều sâu, quá trình tăng trưởng dựa trên những ngành tham gia mạng sản xuất toàn cầu, tiêu hao ít hơn tài nguyên, năng lượng, có giá trị gia tăng cao, thân thiện với môi trường. Tăng trưởng kinh tế dựa trên sự phát triển của khu kinh tế ven biển hiện đại, khu công nghiệp chuyên sâu.
Bên cạnh đó, thành phố đã chủ động các giải pháp đối phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng. Tăng cường quản lý kết hợp đổi mới công nghệ để khai thác, sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên, bảo đảm cân bằng sinh thái.
Đặc biệt là bảo tồn đa dạng sinh học tại các khu vực Cát Bà, Bạch Long Vỹ, vùng ven biển, các sông, giữ gìn các tài nguyên không tái tạo như tài nguyên khoáng sản, tài nguyên nước… hình thành một chủ trương lớn cho phát triển kinh tế biển bền vững.
Lê Minh Thắng (còn nữa)
