Kiểm sát các vụ án giết người trong trường hợp phạm tội chưa đạt Thận trọng để không bỏ lọt tội phạm

Theo số liệu thống kê của Viện KSND thành phố, trong số các vụ án giết người, hơn 34% là án giết người không có hậu quả chết người xảy ra. Việc giải quyết đối với vụ án giết người trường hợp phạm tội chưa đạt thường gặp vướng mắc, phải trả hồ sơ điều tra bổ sung, kéo dài thời gian giải quyết, do đó đòi hỏi các cơ quan tiến hành tố tụng thận trọng, để không bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vô tội.

Điều tra bổ sung nhiều lần, gây bức xúc

Thực tế, gần 70% số vụ giết người chưa đạt được cơ quan điều tra cấp quận, huyện khởi tố điều tra về tội cố ý gây thương tích, sau một thời giam mới thay đổi quyết định khởi tố về tội giết người và chuyển cơ quan điều tra Công an thành phố theo thẩm quyền. Vụ án phải trả hồ sơ điều tra bổ sung nhiều lần, kéo dài thời gian giải quyết, gây bức xúc trong dư luận nhân dân.

Như vụ án xảy ra tại phường Máy Tơ (quận Ngô Quyền) vào tháng 7-2018. Do mâu thuẫn gia đình, Nguyễn Quốc Tú đến nhà chị Nguyễn Thị Thu Hiếu, ở ngõ 84, phố Nguyễn Trãi, phường Máy Tơ, để tìm gặp vợ là chị Nguyễn Thị Thu Hảo. Tại đây, Tú dùng dao chém chị Hảo và 2 cháu là con của chị Hiếu, gây nhiều thương tích vùng cổ, mặt. Công an quận Ngô Quyền khởi tố vụ án cố ý gây thương tích. Song, qua nghiên cứu hồ sơ vụ án, Viện KSND quận Ngô Quyền báo cáo Viện KSND thành phố, đồng thời đề nghị Công an quận Ngô Quyền thay đổi quyết định khởi tố vụ án sang tội giết người, chuyển hồ sơ lên Công an thành phố giải quyết theo thẩm quyền. Còn vụ án giết người xảy ra tại Trung tâm thương mại Bắc Mật, thị trấn Núi Đèo (huyện Thủy Nguyên), ban đầu Công an huyện Thủy Nguyên khởi tố vụ án về tội cố ý gây thương tích. Hơn 5 tháng sau, vụ án được chuyển đến Công an thành phố để khởi tố sang tội giết người. Việc điều tra tội danh mới tiến hành sau một thời gian xảy ra vụ án, nên công tác thu thập chứng cứ, giám định gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.

Viện KSND huyện Kiến Thụy kiểm sát trực tiếp Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện về giải quyết các vụ án hình sự.

Thậm chí, có vụ án sau khi chuyển Tòa án truy tố mới được xem xét, đánh giá lại mới xác định được chính xác tội danh. Như vụ án xảy ra tại quán karaoke Mr.Đàm ở khu Ninh Hải 3, phường Anh Dũng (quận Dương Kinh). Do mâu thuẫn cá nhân giữa 2 nhóm khách, Nguyễn Mạnh Thắng dùng kiếm chém vào đầu và người, làm anh Trần Ngọc Vinh giảm 35% sức khỏe. Vụ án được chuyển cho TAND quận Dương Kinh chuẩn bị xét xử Nguyễn Mạnh Thắng về tội cố ý gây thương tích. Song, sau khi có thông báo của VKS cấp cao về việc rút kinh nghiệm đối với các vụ án giết người trong trường hợp phạm tội chưa đạt, TAND quận Dương Kinh trả hồ sơ vụ án trên để điều tra về tội giết người.

Phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan tố tụng

Thượng tá Hoàng Văn Viên, Phó thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thành phố cho rằng: Để xác định chính xác tội danh đối với các vụ án hình sự, nhất là những vụ giết người chưa đạt, đòi hỏi điều tra viên phải có trình độ chuyên môn vững, nắm chắc các kiến thức pháp luật, nhất là những yếu tố cấu thành tội phạm. Cơ quan điều tra phải  làm tốt từ khi nhận được tin báo tố giác tội phạm, khám nghiệm hiện trường, thu thập tài liệu chứng cứ và định hướng điều tra chính xác. Việc khám nghiệm hiện trường là một trong những mắt xích quan trọng, quyết định đến việc điều tra, làm rõ hành vi phạm tội nên đòi hỏi điều tra viên phải thận trọng, tỉ mỉ, khách quan, vẽ sơ đồ, chụp ảnh, thu giữ, bảo quản, tiến hành giám định ngay nếu có các dấu vết, đồ  vật, công cụ, phương tiện phạm tội… Thông thường trong những vụ án giết người chưa đạt, người phạm tội sẽ né tránh, không thừa nhận hành vi phạm tội. Do đó, điều tra viên phải đấu tranh làm rõ những hành vi khách quan mà người phạm tội gây ra như sử dụng hung khí nguy hiểm (súng, dao, kiếm..), gây ra những thương tích ở vùng nguy hiểm (đầu, ngực, gáy, cổ, bụng..)… Căn cứ vào các thương tích trên người bị hại, cơ quan điều tra cần đề nghị cơ quan giám định giải thích cơ chế hình thành dấu vết, mức độ khả năng nguy hiểm đến tính mạng. Kết luận giám định làm căn cứ đấu tranh, làm rõ tính chất hành vi phạm tội, động cơ gây án và làm rõ ý thức của người phạm tội nhằm tước đoạt tính mạng của nạn nhân. Những vụ án có ít nhân chứng, nhiều tình tiết phức tạp, cơ quan điều tra cần tiến hành cho thực nghiệm điều tra. Để tránh bức cung, mớm cung, bảo vệ quyền lợi cho bị can trong quá trình điều tra, không làm oan người vô tội, quá trình hỏi cung bị can cần được tiến hành ghi âm, ghi hình, có sự tham gia của kiểm sát viên, luật sư bào chữa.

Từ thực tiễn giải quyết các vụ án giết người chưa đạt, Trưởng Phòng 2 Viện KSND thành phố Cao Lâm Khánh nêu, kiểm sát viên cần nhận diện đúng loại tội phạm này ngay từ khi phân loại, thụ lý tin báo tố giác tội phạm; yêu cầu cơ quan điều tra tổ chức khám nghiệm hiện trường theo đúng quy định tố tụng hình sự; kiểm sát việc trưng cầu giám định pháp y về thương tích để xác định chính xác mức độ, cơ chế hình thành thương tích…

Tuy nhiên, để giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong giải quyết các án giết người chưa đạt, luôn cần sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan điều tra, viện kiểm sát ngay từ việc tiếp nhận, phân loại và chuyển tin báo tố giác tội phạm; trong khám nghiệm hiện trường, thu thập dấu vết, tài liệu, chứng cứ; đánh giá chứng cứ, định tội danh.

Hoàng Minh – Báo Hải Phòng 12/10/2018