Nhiều năm qua, với triết lý sâu sắc và tinh thần “Đạo pháp – Dân tộc – Chủ nghĩa xã hội”, Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam và các địa phương tổ chức “Khóa tu mùa hè” nhằm chung tay cùng gia đình, nhà trường và xã hội giáo dục đạo đức, văn hóa truyền thống, bồi đắp tâm hồn, lý tưởng và kỹ năng sống cho giới trẻ. Bên cạnh những điều tốt đẹp mà giới trẻ được nhận thức và trải nghiệm, dư luận xã hội còn bày tỏ băn khoăn, thậm chí có thời điểm còn thể hiện sự phẫn nộ về những phát ngôn thiếu chuẩn mực, những lập luận đậm màu sắc mê tín, dị đoan lệch lạc về phật pháp như “trả nghiệp”, “vong”,“cúng dường… của các “sư phụ” tại một vài cơ sở. Thực tế này đòi hỏi các cơ quan chức năng cần phải quản lý chặt chẽ nội dung, chương trình để ngăn chặn sự lệch chuẩn của loại hình trải nghiệm này. Không để “Khóa tu mùa hè”, trở thành những “vết loang” tiêu cực “làm nhòe” tâm hồn giới trẻ.
Hệ lụy không thể xem thường
Mỗi người khi truy cập intenet dễ thấy, khi gõ từ khóa “khóa tu mùa hè” trên các công cụ tìm kiếm trên nền tảng internet và mạng xã hội thì có hàng nghìn kết quả là các bài viết, video clip, các trang, nhóm trên các nền tảng mạng xã hội trong thời gian rất ngắn với các thông tin như: Quảng bá, phản ánh cả tích cực và ý kiến trái chiều. Cá biệt, đã có nhiều bậc phụ huynh bị lừa đảo tiền mất, tật mang khi đăng kí cho con em mình tham gia vào các khóa tu được quảng cáo rầm rộ trên mạng xã hội. Cảnh báo về hiện tượng này, Giáo Hội Phật giáo Việt Nam đã có thông báo cảnh báo hành vi lừa đảo, tự ý lợi dụng hình ảnh và thông tin của các cơ sở tự viện Phật giáo trong cả nước để trục lợi, xuyên tạc làm ảnh hưởng niềm tin tín đồ và hình ảnh của Phật giáo.
Mặt khác, có những ngôi chùa tiếp nhận, tổ chức cho hàng nghìn thanh, thiếu niên tham gia khóa tu, trong khi cơ sở vật chất không bảo đảm phục vụ ăn, nghỉ, sinh hoạt tập trung, cũng như các điều kiện an ninh, an toàn phòng cháy, chữa cháy. Thực tế, nhiều bậc phụ huynh cho con em tham gia các khóa tu không khỏi thất vọng, khi trực tiếp chứng kiến hoặc qua các bài phản ánh của các các cơ quan báo chí, truyền thông, mạng xã hội đăng tải hoặc ý kiến của các bậc phụ huynh và các “tu sinh”; các clip của các vị thuyết pháp, những người “truyền cảm hứng” rao giảng tại các khóa tu mà con em mình đang tham gia.
Đặc biệt, dư luận xã hội phẫn nộ khi các bài thuyết pháp của các “diễn giả” trụ trì một số chùa đưa ra những vấn đề phản văn hóa, phản khoa học, phản giáo dục, phi đạo đức, đậm màu mê tín dị đoan như những ngày gần đây, các clip thuyết giảng về việc “cúng dường”, “thỉnh vong” và “giải oan gia trái chủ” giảng giải lệch lạc về thuyết nhân quả của Đại đức Thích Trúc Thái Minh, Trụ trì chùa Ba Vàng và bà Phạm Thị Yến (tỉnh Quảng Ninh) với những phát ngôn vô căn cứ và thậm chí có những phát ngôn xúc phạm đến những thương, bệnh binh, người nhiễm chất độc da cam dioxin và những anh hùng liệt sĩ đã hy sinh xương máu vì độc lập tự do của Tổ quốc, trái ngược với đạo lý truyền thống được chia sẻ nhiều trên mạng xã hội gây phẫn nộ trong dư luận. Trong clip ông nói: “Tại sao người này lại làm con của người chất độc da cam, còn người khác thì không? Mình phải làm con của ông bố bị chất độc da cam dioxin, cũng là do ác nghiệp của mình”. Hay ông còn nói: “Thầy có thể khẳng định đến gần 100% bệnh ung thư là do nghiệp báo”. Trước đó, năm 2019, các hoạt động “thỉnh vong”, “giải oan gia trái chủ” việc “gọi vong, nhập hồn, phán số kiếp”, phải “trả nợ cho vong” bằng tiền… được Giáo hội Phật giáo Việt Nam kết luận không đúng với nghi lễ Phật giáo truyền thống và có hình thức kỷ luật với Trụ trì chùa này.
Dư luận phẫn nộ đặt câu hỏi, các cơ quan quản lý và các cấp chính quyền sở tại có quản lý hoạt động của cơ sở này, nhất là xử lý các nội dung sai trái đi ngược lại chuẩn mực văn hóa, giáo dục, đạo đức được trụ trì chùa này trong vai trò “thuyết pháp” đậm màu sắc mê tín, dị đoan và lệch lạc giáo lý, phật pháp, ảnh hướng tới tâm lý, cảm xúc, tâm hồn trong trắng của giới trẻ?!
Từ hiện tượng này cho thấy, thực trạng một số vụ việc diễn ra tại khóa tu mùa hè đang có những bất cập, tác động tiêu cực trực tiếp đến nhận thức, tâm hồn của giới trẻ. Điều này sẽ trở thành vấn nạn khi các bậc phụ huynh đang bị lợi dụng lòng tin, đặt kỳ vọng quá cao qua quảng cáo theo lối “rỉ tai nhau” hay qua các nhóm kín trên mạng xã hội khi cho con em mình tham gia các khóa tu, thậm chí coi đó là “cây gậy như ý” để thay đổi phương pháp giáo dục con em mình mong con em mình phát triển toàn diện.
Nhìn từ góc độ giáo dục, Cô giáo Nguyễn Thị Đoan Trang, Phó Hiệu trưởng Trường Trung học Phổ thông Trần Nguyên Hãn (Hải Phòng) bày tỏ quan điểm: “Sự chung tay của gia đình, nhà trường và toàn xã hội trong giáo dục thế hệ trẻ là điều rất cần thiết. Hiện nay, hệ thống giáo dục của chúng ta đang có những đổi mới theo hướng căn bản, toàn diện, phát huy được năng lực của học sinh bằng các hoạt động dạy và học đồng thời với các hoạt động ngoại khóa để phát triển nhận thức, kĩ năng sống thực chất và bổ ích cho các em. Các hoạt động cho học sinh dịp hè cũng được các nhà trường, tổ chức đoàn rất quan tâm để tập hợp đoàn viên thanh niên trong đó đặc biệt là các hoạt động tình nguyện vì cộng đồng. Các bậc phụ huynh hết sức cân nhắc để lựa chọn cho con em mình tham gia trải nhiệm ở các khóa tu mùa hè để tránh bị lợi dụng các đối tượng lừa đảo, mặt khác, nếu như những nơi mà các bài thuyết pháp có nội dung mê tín, dị đoan sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến nhận thức của các em học sinh, ảnh hưởng đến công tác giáo dục lý tưởng, đạo đức cách mạng của thế hệ thanh niên hiện nay”.
Ông Nguyễn Văn Hiểu, Phó Trưởng ban Ban Tuyên giáo Thành ủy Hải Phòng nhận định: “Ở góc độ giáo dục lý tưởng cho thanh thiếu niên, việc tổ chức các khóa tu mùa hè cho giới trẻ theo như mục tiêu của Giáo hội Phật giáo Việt Nam thì đây là việc làm rất cần thiết. Tuy nhiên, cần phải tăng cường sự quản lý nghiêm ngặt trong nội dung, trương trình của cấp có thẩm quyền, từ Giáo hội Phật giáo Việt Nam đến các cơ quan quản lý về tôn giáo, về giáo dục ở địa phương để không thể có những nội dung, phát ngôn trái với giáo lý, trái với phật pháp và truyền thống văn hóa của dân tộc ảnh hưởng rất lớn đến quá trình nhận thức, nhiễm vào tâm hồn của các em đang ở độ tuổi phát triển, thậm chí, các nội dung tiêu cực đó phá hỏng sự nghiệp giáo dục của chúng ta nhất là công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ hiện nay”.
Ông cho biết thêm: “Thêm một điều chúng ta đáng phải quan tâm, lợi dụng các vụ việc cá biệt qua các phát ngôn sai trái diễn ra tại các khoá tu, các thế lực thù địch đã đẩy lên thành vấn đề chính trị nhằm lái hướng dư luận, hạ thấp uy tín của Đảng, Nhà nước ta và của Giáo hội Phật giáo Việt Nam, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc và tôn giáo đăng tải các bài viết trên các nền tảng mạng xã hội xuyên tạc về tình hình các chính sách tôn giáo tại Việt Nam, với nhiều luận điệu phản động, sai sự thật Việt Nam vi phạm tự do tôn giáo, tự do tín ngưỡng; “Sư cộng sản” kiếm tiền để nuôi Đảng Cộng sản Việt Nam, “Phật giáo cộng sản tập hợp lực lượng”… Đó là những hệ lụy khôn lường khi công tác quản lý hoạt động này bị buông lỏng”.
Đồng hành cùng “Tu sinh”
Tìm hiểu về loại hình trải nghiệm này tại thành phố Hải Phòng với các cơ quan chức năng, các bậc cha mẹ học sinh và cộng đồng đều có sự ghi nhận, đánh giá cao sự phối hợp của các ngành chức năng, các cấp chính quyền địa phương và Giáo hội Phật giáo thành phố Hải Phòng đã triển khai, tổ chức khoá tu mùa hè trên địa bàn bài bải, có sự quản lý, giám sát chặt chẽ, để bảo đảm chất lượng về nội dung, chương trình, bảo đảm sự an toàn và đồng hành cùng các “tu sinh” khi tham gia tại các khoá tu mùa hè trên địa bàn.
Ông Dương Ngọc Anh, Trưởng Ban Tôn Giáo, Sở Nội vụ (Hải Phòng) cho biết: “Các chùa ở Hải Phòng như Chùa Vẽ, Chùa Cao Linh, Chùa Đại Bi Linh Ứng (An Hồng, An Dương) và trên 10 chùa tại một số quận, huyện được phép tổ chức hoạt động này cho giới trẻ ở độ từ 10 đến 18 tuổi, mỗi cơ sở tùy theo điều kiện tiếp nhận từ 200, đến gần 1000 “tu sinh”. Hầu hết, các em đều ăn nghỉ tại gia đình, những em ở các tỉnh xa có nhu cầu được bố trí lưu trú cho tu sinh tại khu vực xây dựng dành riêng, đủ các điều kiện được cơ quan chức năng có thẩm quyền cấp phép. Nội dung các bài thuyết pháp được cơ quan quản lý phê duyệt theo quy định, các tăng, ni là giảng sư không được phép thuyết pháp hay giảng kinh ngoài nội dung quy định của Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam và Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thành phố. Trong chương trình chỉ học phật pháp cơ bản và các hoạt động trải nghiệm theo quy định của Giáo hội. Công tác phối hợp quản lý nên các nội dung, chương trình của các khóa tu và các điều kiện hậu cần, cơ sở vật chất, an toàn cho các em tham gia được bảo đảm. Các bậc phụ huynh đưa con em mình tới tham gia an tâm và đánh giá cao về hoạt động này sau các khóa trải nghiệm. Các nội dung, chương trình đều thực hiện đúng quy định của pháp luật”.
Theo giới thiệu của ông Dương Ngọc Anh, tác giả tận mắt chứng kiến các gần 1.000 “tu sinh” hân hoan, hào hứng trong các bài học trải nghiệm, tập trung học tập các bài học đạo đức, đạo lý truyền thống, ứng xử với tổ tiên, ông bà, cha mẹ, thầy cô trong các hoạt động học tập và trải nghiệm tại khóa tu mùa hè với chủ đề “Con về bên Phật” diễn ra từ ngày 10-16/6/2024 tại chùa Đại Bi Linh Ứng (xã An Hồng, huyện An Dương, Hải Phòng).
Tại đây, Hòa thượng Thích Thanh Giác tán thán công đức của Đại đức trụ trì, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam thành phố Hải Phòng Trưởng ban Tổ chức cho biết: “Giáo hội Phật giáo Việt Nam thành phố Hải Phòng đã tạo mọi điều kiện cho các con em các gia đình về tham dự khóa tu; nội dung, chủ đề của khóa tu thực hiện theo đúng chủ trương của Ban Hoằng pháp, Ban Hướng dẫn Phật tử Trung ương cũng như của Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam thành phố Hải Phòng và có sự chỉ đạo của Ban Trị sự tới các trụ trì của các cơ sở báo cáo cấp có thẩm quyền để phối hợp triển khai các khóa tu đảm bảo nội dung của Giáo hội và các quy định của pháp luật”. Hòa thượng cũng động viên, khen ngợi các bạn thanh, thiếu nên nỗ lực, tinh tấn tu học, nuôi dưỡng lòng từ bi, tâm hỷ xả, hạnh lắng nghe tiếp xúc với Phật pháp căn bản, tiếp cận kỹ năng sống, để từ đó biết hiếu nghĩa với ông bà, cha mẹ; biết nghe lời thầy cô, chăm ngoan, học giỏi; biết yêu thương chia sẻ với mọi người xung quanh.
Với mục tiêu và định hướng của Trung ương Giáo Hội Phật giáo Việt Nam, triển khai khoá tu mùa hè là một hoạt động mở góp phần định hướng tích cực cùng với gia đình, nhà trường, xã hội để giáo dục giới trẻ với triết lý sâu sắc và tinh thần “Đạo pháp – Dân tộc – Chủ nghĩa xã hội“. Các nhà chùa và cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng mở các khoá tu mùa hè giúp cho các bạn trẻ từ bỏ thói quen xấu, tránh xa các tệ nạn xã hội, bạo lực học đường, bạo lực gia đình, tạo cho các “tu sinh” sự tự tin trong cuộc sống, rèn luyện khả năng tự lập và xây dựng trách nhiệm cho các bạn trẻ khi được tham gia các hoạt động cá nhân cũng như tập thể; khai mở tư duy và giáo dục lòng tri ân, báo ân đối với những người có công với đất nước, hiếu đạo đối với cha mẹ, thầy cô của mình góp phần làm đẹp nền đạo đức xã hội trở thành những con ngoan, trò giỏi, học tập tiến bộ trước những áp lực học tập và nhịp sống xã hội của thời đại công nghiệp 4.0 tác động tới con em mình, mong muốn cho con em mình tìm được sự cân bằng, tĩnh tại trong tâm hồn để có điều kiện tìm hiểu, học tập về văn hóa, đạo lý truyền thống, cũng như tìm được đức tin trong tâm hồn hướng tới các giá trị Chân, thiện, mĩ giữ gìn và bảo vệ các giá trị văn hóa, đạo đức, bản sắc văn hoá dân tộc Việt Nam. Đó cũng chính cũng là yêu cầu nhiệm vụ của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Mọi nỗ lực, cố gắng về sự đổi mới giáo dục của Đảng, Nhà nước trong giai đoạn hiện nay đối với thế hệ trẻ, chủ nhân tương lai của đất nước đang được nhà trường, gia đình và xã hội chung tay, đặc biệt với tinh thần “Đạo pháp – Dân tộc – Chủ nghĩa xã hội”, việc bồi đắp tâm hồn, giá trị văn hóa, đạo lý truyền thống, bồi dưỡng kỹ năng sống thông qua việc tổ chức khóa tu mùa hè là một trong những loại hình trải nghiệm, học tập mới. Tuy nhiên, từ thực trạng một số vụ việc mà dư luận quan tâm với danh nghĩa “khóa tu mùa hè” đang gây ra những hệ lụy đối với xã hội, với giới trẻ thì các ngành chức năng về quản lý tôn giáo, tín ngưỡng; Giáo hội Phật giáo tại các địa phương cần tăng cường phối hợp quản lý và cần sự đồng hành với các “tu sinh” để các hiện tượng tiêu cực tại các khoá tu không còn tái diễn gây những hậu quả khôn lường bởi những “vết loang” phi giáo dục, phản văn hóa đang gieo rắc “làm nhòe” tâm hồn của giới trẻ, ảnh hưởng đến uy tín, thanh danh và mục tiêu cao cả của Giáo hội Phật giáo Việt Nam đó với thông điệp Phật pháp đồng hành cùng dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Đồng thời, không để các thế lực thù địch lợi dụng điều này để tuyên truyền chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xuyên tạc về tự do tôn giáo, tự do tín ngưỡng, hạ thấp uy tín của đạo phật, chia rẽ các tôn giáo bảo vệ nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc và mục tiêu xây dựng và phát triển văn hoá, con người Việt Nam trong giai đoạn hiện nay./.
Tác giả: Hoàng Thị Phương Thảo, Bí thư Đảng ủy, Hiệu trưởng Trường THPT Trần Nguyên Hãn
