Hải Phòng được dự báo là thành phố bị ảnh hưởng, tác động nặng nề bởi biến đổi khí hậu với sự gia tăng thời tiết nguy hiểm. Vì vậy, để giảm thiểu rủi ro thiên tai, thúc đẩy phát triển kinh tế, việc nâng cao hiểu biết của công đồng về khí tượng thủy văn (KTTV) và sử dụng hiệu quả cao hơn các thông tin về KTTV là giải pháp cần thiết.
Theo Trưởng Phòng KTTV và biến đổi khí hậu thuộc Chi cục Biển và hải đảo thành phố (Sở Tài nguyên-Môi trường) Vũ Thị Thu Hường, với vị trí là thành phố ven biển, Hải Phòng được đánh giá là 1 trong 10 thành phố trên thế giới bị đe dọa nhiều nhất bởi biến đổi khí hậu trong vòng 70 năm tới và là 1 trong 13 thành phố cảng lớn trên thế giới có tỷ lệ tăng cao nhất về tài sản bị thiệt hại đến năm 2070. Thời gian qua, những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến thành phố ngày càng rõ nét. Trong 57 năm gần đây (1961-2017), nhiệt độ trung bình năm trên địa bàn thành phố tăng khoảng 0,83 C; 10 năm gần đây nhiệt độ trung bình năm có xu thế tăng nhanh hơn đáng kể so với cả giai đoạn 1961-2017; lượng mưa tăng. Mực nước ven biển trong cùng thời kỳ cũng tăng với mức tăng khoảng 2,8 mm/năm. Thiên tai gia tăng cả về cường độ và tần suất, trong đó bão và áp thấp nhiệt đới có sự biến động khá mạnh. Biến suất của tần số năm trong 10 năm gần đây cũng cao hơn thời kỳ 1961-2017. Trước những diễn biến về thời tiết và khí hậu như vậy, việc chấp hành nghiêm các quy định pháp luật về KTTV và thông tin từ các trạm KTTV cung cấp là rất quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội của thành phố.
Để việc thực thi quy định pháp luật về KTTV đạt hiệu quả cao, Sở Tài nguyên-Môi trường (TNMT) tham mưu với UBND thành phố ban hành kịp thời nhiều văn bản chỉ đạo, điều hành và hướng dẫn thực hiện. Đó là các quyết định số 34/QĐ-UBND về quy chế phối hợp quản lý nhà nước về khí tượng thuỷ văn; Quyết định số 400/QĐUBND phê duyệt đề án đánh giá khí hậu; Quyết định số 565/QĐ-UBND phê duyệt kế hoạch hành động ứng phó biến đổi khí hậu thành phố Hải Phòng giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.… Các văn bản quy phạm pháp luật và các văn bản chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành về lĩnh vực KTTV đều được thành phố chỉ đạo, triển khai thực hiện kịp thời.
Bên cạnh đó, để bảo đảm việc vận hành an toàn các công trình xây dựng trên địa bàn, Sở TNMT tổ chức thực hiện nghiêm các quy định về công trình phải quan trắc KTTV. Mới đây, Sở TNMT tham mưu với UBND thành phố ban hành quyết định phê duyệt danh mục 50 công trình và danh mục công trình phải tổ chức quan trắc KTTV. Trong đó có đài kiểm soát không lưu Cảng hàng không quốc tế Cát Bi; tuyến cáp treo Phù Long-Cát Hải; Vườn Quốc gia Cát Bà và 47 bến cảng thuộc cảng biển Hải Phòng. Đồng thời, sở phối hợp, hướng dẫn chủ các công trình quan trắc và cung cấp thông tin, dữ liệu KTTV theo quy định của pháp luật. Sở tổ chức theo dõi, tổng hợp kết quả thực hiện việc tổ chức quan trắc và cung cấp dữ liệu… kịp thời báo cáo UBND thành phố. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, nâng cao nhận thức của người dân, tổ chức về KTTV và biến đổi khí hậu được thực hiện nghiêm túc. Từ năm 2017 đến nay, Sở TNMT tổ chức 10 hội nghị phổ biến pháp luật, nâng cao nhận thức về KTTV và biến đổi khí hậu. Qua đó, việc thực hiện quy định pháp luật KTTV trên địa bàn thành phố có nhiều chuyển biến tích cực. Đến thời điểm này, Cảng hàng không quốc tế Cát Bi và tuyến cáp treo Phù Long hoàn thiện việc lắp đặt và vận hành trạm quan trắc KTTV. Cảng biển Hải Phòng đang thi công lắp đặt trạm quan trắc KTTV.
Theo ông Đỗ Đình Chiến, Giám đốc Trung tâm Tư vấn, dịch vụ khí tượng thủy văn và biến đổi khí hậu thuộc Viện Khoa học Khí tượng thủy văn và biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyênMôi trường), Hải Phòng rất chủ động, tích cực trong thực hiện công tác quản lý KTTV, gắn kết với nhiệm vụ ứng phó với biến đổi khí hậu. Bên cạnh đó, UBND thành phố chỉ đạo tăng cường cung cấp thông tin KTTV và biến đổi khí hậu đến các cơ quan, đơn vị sử dụng thông tin KTTV, biến đổi khí hậu trong các hoạt động phát triển kinh tế, xã hội, giáo dục, y tế, quốc phòng an ninh; hướng dẫn tiếp cận thông tin và dự báo khí hậu cho người dân nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu. Việc thành phố chủ động lập và thực hiện hiệu quả cao các đề án khí hậu góp phần tăng cường năng lực trong dự báo diễn biến của các yếu tố khí hậu, hiện tượng thời tiết cực đoan.
Trong thời gian tới, Sở TNMT phối hợp Đài Khí tượng thủy văn khu vực Đông Bắc nâng cao hơn chất lượng các bản tin dự báo. Công tác dự báo không chỉ bảo đảm nhanh, chính xác mà còn hướng đến mục tiêu xác định được nhóm đối tượng cụ thể bị tác động bởi thời tiết, thiên tai. Thay vì chỉ thông tin lượng mưa 50 mm/24 giờ hay gió cấp 6 sẽ có cảnh báo đi kèm, bản tin dự báo sẽ thông tin cụ thể lượng mưa 50 mm/24 giờ sẽ làm ngập các đường trong đô thị, gió mạnh làm gãy những cành cây nhỏ… Bên cạnh đó, Sở TNMT tiếp tục tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về KTTV theo thẩm quyền; kiểm tra, kiểm soát việc khai thác và sử dụng thông tin KTTV, việc cung cấp các thông tin, số liệu đo đạc các yếu tố KTTV theo quy định. Đồng thời, đôn đốc các chủ công trình phải quan trắc KTTV khẩn trương công tác lắp đặt, kiểm định, hiệu chuẩn các phương tiện, dụng cụ, máy đo KTTV trước mùa mưa bão 2021. Việc tuân thủ nghiêm túc những quy định về KTTV bảo đảm an toàn công trình và cuộc sống người dân.
Nguyên Mai
