Hướng đi nào cho Dự án khu đô thị nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen-cầu Rào 2?

Gần 20 năm qua, Dự án khu đô thị nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen-cầu Rào 2 ở trong tình trạng dở dang, bỏ ngỏ. Thành phố nhiều lần đôn đốc, thúc đẩy; cử tri và nhân dân bức xúc nhưng dự án cũng chỉ thực hiện được một phần rồi bỏ đó với vô vàn khó khăn, vướng mắc. Vấn đề này một lần nữa được đưa ra chất vấn tại kỳ họp thứ 6, HĐND thành phố khóa 16 và hướng giải quyết phần nào được chỉ rõ.

Ý tưởng lớn phần nhiều nằm trên giấy

Dự án đầu tư xây dựng Khu đô thị nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen-cầu Rào 2 (bao gồm cả nút giao thông Quán Mau) được UBND thành phố phê duyệt tại quyết định số 799 ngày 15/4/2003 và phê duyệt điều chỉnh lần thứ 5 tại quyết định số 1539 ngày 27/9/2011 do Công ty CP Đầu tư và Xây lắp thương mại là chủ đầu tư.

Dự án có tổng mức đầu tư 1.089,6 tỷ đồng bằng nguồn ngân sách thành phố, diện tích sử dụng 16,4ha. Trong đó, tuyến đường nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen-cầu Rào 2 có chiều dài khoảng 900m, bề rộng mặt đường 15m, vỉa hè 2x5m và các đường nhánh.

Bên cạnh đó còn có Dự án đầu tư xây dựng khu đô thị được UBND thành phố chấp thuận đầu tư tại Thông báo số 110 ngày 5/3/2004 nhằm xây dựng các công trình nhà ở, công trình công cộng với tổng mức đầu tư 311,8 tỷ đồng bằng nguồn vốn tự có và huy động của doanh nghiệp, quy mô sử dụng đất 12,6ha.

Có thể nói, đây là dự án lớn, có ý nghĩa quan trọng trong chỉnh trang đô thị Hải Phòng, mở ra các tiềm năng phát triển mới. Tuy nhiên, sau gần 20 năm, dự án mới GPMB được 9,45ha/tổng số 16,4ha, đạt gần 60%. Tuyến đường trục chính đã thi công được 282m dài về phía nút giao thông Quán Mau (đạt 30,5% khối lượng thiết kế).

Các tuyến trục nhánh thi công được 1.600m, đạt khoảng 60,5% khối lượng. Còn lại, các ý tưởng lớn về nút giao thông Quán Mau; khu đô thị hiện đại, văn minh và cả tuyến đường trục phần lớn nằm ở trên giấy.

Sở dĩ dự án bị kéo dài như vậy là do có vô vàn khó khăn, vướng mắc. Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư, ngay từ bước phê duyệt dự án ban đầu đã không rõ về phương thức đầu tư. Vấn đề này đã được Thanh tra Chính phủ có ý kiến tại Kết luận số 2993 ngày 30/1/2009.

Cụ thể là không xác định được dự án có đầy đủ các tiêu chí là “dự án sử dụng quỹ đất tạo vốn xây dựng cơ sở hạ tầng” hay không (kể cả về hồ sơ và việc thực hiện trên thực tế). Theo phê duyệt, đối với phần hạ tầng kỹ thuật (tổng mức đầu tư 751 tỷ đồng) được thực hiện bằng nguồn vốn do chủ đầu tư tự huy động trong giai đoạn đầu tư, được hoàn trả bằng nguồn vốn chuyển quyền sử dụng đất.

Đối với nút giao thông Quán Mau (tổng mức đầu tư 338 tỷ đồng), ngân sách thành phố cấp tối đa 241 tỷ đồng từ nguồn tạm ứng vốn tồn ngân KBNN để đền bù, GPMB; chủ đầu tư huy động vốn xây dựng; thành phố tổ chức đấu giá đất tại nút giao thông Quán Mau để hoàn trả chủ đầu tư chi phí xây dựng (kể cả lãi suất). Chính điều này gây ra rất nhiều khó khăn trong xác định và huy động các nguồn lực đầu tư thực hiện dự án.

Một lý do nữa là dự án thực hiện quá dài, các quy định pháp luật về đầu tư, xây dựng, nhất là đất đai có nhiều thay đổi, liên tục có sự điều chỉnh, đặc biệt là giá đất nên khó khăn trong công tác GPMB, tái định cư. Một bộ phận người dân đã di chuyển, bàn giao mặt bằng nhưng vẫn còn nhiều hộ không chấp hành, đòi hỏi, yêu cầu đền bù ngoài quy định của chính sách, không hợp tác dẫn tới kéo dài trong GPMB.

Năng lực của chủ đầu tư cũng chưa đáp ứng được yêu cầu. Bên cạnh đó, các quận Ngô Quyền, Lê Chân chưa thật quyết liệt; các sở, ngành chưa làm hết trách nhiệm, chưa có sự phối hợp chặt chẽ nên dự án bị kéo dài, gây nên nhiều hệ lụy.

Tìm hướng giải quyết phù hợp

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư, từ năm 2014, Sở đã chủ trì thanh tra, kiểm tra, rà soát, làm rõ các hạn chế trong GPMB, đấu thầu và lựa chọn nhà thầu, ký kết hợp đồng, quản lý khối lượng, chất lượng công trình, bố trí tái định cư, thu nộp tiền sử dụng đất của dự án…

Từ đó cho thấy hình thức đầu tư của dự án không còn phù hợp và đề xuất một số giải pháp xử lý, khắc phục. Tuy nhiên, vẫn chưa thể thúc đẩy tiến độ dự án.

Tuy nhiên, tới thời điểm này, dự án nằm trong diện kéo dài, dở dang và không thể kéo dài thêm được nữa. Trước những bức xúc của nhân dân, của dư luận, lãnh đạo các ngành thành phố đã đề xuất một số biện pháp giải quyết.

Cụ thể, theo Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Hoàng Long, việc tiếp tục thực hiện Dự án Khu đô thị nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen-cầu Rào 2 (bao gồm cả nút giao thông Quán Mau) không còn phù hợp với quy định của Luật Ngân sách Nhà nước; Luật Đầu tư công; Luật Đầu tư.

Vì vậy, tại Công văn số 1607 ngày 15/6/2022, Sở Kế hoạch và Đầu tư đã đề nghị UBND thành phố báo cáo Ban cán sự Đảng UBND thành phố xin ý kiến chỉ đạo của Thường trực Thành ủy định hướng xử lý. Theo đó, dừng thực hiện vĩnh viễn Dự án khu đô thị nối đường Lạch Tray với đường Hồ Sen-cầu Rào 2 (Giai đoạn 1: Xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu đô thị); yêu cầu Công ty CP Đầu tư và Xây lắp thương mại thực hiện kiểm toán toàn bộ dự án, thực hiện thủ tục quyết toán; thực hiện điều chỉnh quy mô dự án (Giai đoạn 2: Xây dựng các công trình nhà ở, công trình công cộng).

Trên cơ sở quyết toán, làm rõ trách nhiệm về tài chính của thành phố và doanh nghiệp. Tiếp theo đó, thực hiện điều chỉnh quy hoạch dự án, theo hướng hình thành tuyến đường nối từ nút giao Quán Mau đến đường Hồ Sen-cầu Rào 2 (đường Võ Nguyên Giáp); giảm quy mô khu đô thị do Công ty CP Đầu tư và Xây lắp thương mại là chủ đầu tư (theo thực tế đã triển khai).

Đối với quy hoạch khu đô thị chưa triển khai thì cho phép người dân xây dựng theo quy hoạch được duyệt (thực hiện quá trình tự đô thị hóa). Cùng với đó, thành phố nghiên cứu lập dự án đầu tư công bằng nguồn ngân sách thành phố để cải tạo, chỉnh trang đô thị tại nút giao thông Quán Mau và xây dựng tuyến đường nối mặt cắt 25m từ nút giao Quán Mau tới đường Hồ Sen-cầu Rào 2.

Như vậy, có thể nói đây là hướng đề xuất giải quyết khả thi để chấm dứt tình trạng dở dang, kéo dài. Dư luận nhân dân mong muốn thành phố sớm có chủ trương cụ thể và tiến hành khẩn trương để bảo đảm yêu cầu chỉnh trang đô thị trong khu vực, nhất là khi dự án chỉnh trang tuyến đường Lạch Tray đang được thực hiện. Hơn nữa, dự án kéo dài đã gần 20 năm, người dân mong muốn sớm có định hướng cụ thể, rõ ràng để họ không còn phải chịu mãi cảnh quy hoạch treo.

Hồng Thanh