Trước tình hình thời tiết có nhiều diễn biến bất thường, nắng nóng kéo dài, nhu cầu sử dụng điện tăng cao nên một số cơ sở, hộ gia đình lựa chọn sử dụng máy phát điện tự cấp khi có sự cố lưới điện.
Tuy nhiên, việc sử dụng các thiết bị không đúng quy định và không bảo đảm an toàn phòng cháy, chữa cháy (PCCC) đã làm phát sinh cháy, nổ, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Điển hình như vụ tai nạn do ngạt khí thải từ việc sử dụng máy phát điện tại nhà dân tại tỉnh Bình Dương ngày 24/7/2022 làm chết 6 người…
Để bảo đảm an toàn PCCC, Phòng Cảnh sát Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PC07) Công an thành phố Hải Phòng hướng dẫn, khuyến cáo về an toàn phòng cháy chữa cháy trong sử dụng điện, máy phát điện như sau:
1. Đối với sử dụng điện tại hộ gia đình, nhà để ở kết hợp sản xuất, kinh doanh
. Hệ thống điện được lắp đặt bảo đảm đủ công suất tiêu thụ của các thiết bị, được nối đất an toàn theo quy định; có thiết bị bảo vệ, đóng cắt chung cho hệ thống, đóng cắt riêng cho từng tầng, từng nhánh và thiết bị tiêu thụ điện có công suất tiêu thụ lớn. Khi lắp đặt thêm các thiết bị tiêu thụ điện phải tính toán lại công suất của hệ thống điện để tránh quá tải, không câu mắc dây dẫn điện cấp cho thiết bị. Vị trí lắp đặt, bố trí thiết bị điện phải bảo đảm yêu cầu về an toàn PCCC.
. Dây dẫn điện đặt trong nhà phải bảo đảm yêu cầu về an toàn PCCC (đặt trong ống gen, máng cáp, cụ thể: Đối với các công trình có sẵn, trên trần treo phải đặt trong ống gen, máng cáp; đối với công trình xây mới, phải đặt trong ống gen và đi ngầm trong tường, sàn, trần nhà; dây dẫn đi qua khu vực ẩm ướt phải có giải pháp chống chạm, chập; tại vị trí tiếp giáp với thiết bị vật dụng dễ cháy, nổ phải ngăn cách bằng vật liệu không cháy).
. Không được câu móc điện tùy tiện, luồn dây điện qua mái nhà, mái tôn, không sử dụng giấy bạc hoặc dây kim loại thay thế cầu chì bị đứt, aptomat bị hỏng. Các mối nối phải chắc, gọn, so le, quấn băng cách điện hoặc nối bằng cầu đâu trong hộp nối cố định. Đảm bảo khoảng cách an toàn của các vật dụng, thiết bị làm bằng vật liệu dễ cháy trong nhà đến các thiết bị, dụng cụ sử dụng điện, đường dây dẫn điện (tối thiểu là 0,5m).
. Không sử dụng nhiều thiết bị tiêu thụ điện trong cùng 01 ổ cắm, không cắm trực tiếp đầu dây điện vào ổ cắm; không sạc điện thoại, máy vi tính, xe đạp điện… qua đêm hoặc cắm sạc khi không có người ở nhà. Trước khi ra khỏi nhà hoặc khi đi ngủ phải kiểm tra, tắt nguồn điện tớỉ các thiêt bị tiêu thụ điện không sử dụng.
. Tại khu vực có bảo quản, kinh doanh, sản xuất, sử dụng vật tư, hàng hóa, hóa chất dễ cháy phải sử dụng thiết bị điện là loại an toàn cháỵ, nổ; thiết bị tiêu thụ điện lắp đặt trong kho phải được khống chế chung bằng thiết bị đóng cắt tự động được đặt bên ngoài kho.
. Thường xuyên tổ chức kiểm tra, sửa chữa, thay thế để khắc phục ngay hoặc ngắt nguồn điện đến đường điện hoặc thiết bị hư hỏng, không an toàn.
2. Đối với sử dụng điện tại cơ sở sản xuất, kinh doanh
. Khi thiết kế thi công, lắp đặt hệ thống thiết bị điện, phải đảm bảo theo các tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành; thiết bị điện được sử dụng trong môi trường nguy hiểm cháy, nổ phải là loại thiết bị an toàn về cháy, nổ. Hệ thống, thiết bị điện lắp đặt trong nhà, công trình phải được nghiệm thu trước khi đưa vào sử dụng.
. Hệ thống, thiết bị điện, dây dẫn lắp đặt trong khu vực có nguy cơ hình thành môi trường nguy hiểm cháy, nổ phải bảo đảm an toàn, PCCC, phòng nổ theo quy định. Tách riêng biệt hệ thống điện phục vụ kinh doanh, sản xuất; hệ thống điện cho chiếu sáng bảo vệ, hệ thống điện phục vụ thoát nạn và chữa cháy. Phải ngắt tất cả các thiết bị sử dụng điện ra khỏi nguồn điện (tắt công tắc, cầu dao, aptomat, rút phích cắm ra khỏi ổ cắm điện) khi không sử dụng.
. Lắp đặt thiết bị bảo vệ (aptomat) cho từng tầng, từng nhánh, từng thiết bị điện tiêu thụ công suất lớn và toàn bộ hệ thống điện chung. Không tự ý câu móc điện tùy tiện để tránh, hiện tượng quá tải gây chập cháy. Đảm bảo khoảng cách an toàn trong sắp xếp vật tư, hàng hóa, dây chuyền công nghệ, đặc biệt là loại dễ cháy phải bảo đảm khoảng cách an toàn đến các thiết bị điện, đường dây dẫn điện (khoảng cách tối thiểu là 0,5m).
. Định kỳ bảo trì, bảo dưỡng hệ thống PCCC, máy móc thiết bị (tra dầu mỡ giảm hiện tượng phát sinh nhiệt do ma sát); thường xuyên vệ sinh công nghiệp giảm nồng độ nguy hiểm cháy, nổ của bụi gây ra.
. Thường xuyên tổ chức kiểm tra, sửa chữa, thay thế để khắc phục ngay hoặc ngắt nguồn điện đến đường điện hoặc thiết bị hư hỏng, không an toàn.
3. Đối với sử dụng máy phát điện
. Máy phát điện được đặt tại khu vực thông thoáng bên ngoài nhà, bảo đảm khoảng cách an toàn PCCC theo quy định. Trường họp đặt tại gian phòng trong nhà cần đáp ứng các yêu cầu sau:
+ Khu vực đặt máy phát điện: Tầng hầm 1, tầng nửa hầm, tầng 1 hoặc tầng mái (tum) của nhà;
+ Gian phòng đặt máy phát điện phải được ngăn cháy lan với các công năng khác của nhà; có kết cấu ngăn dầu tràn; vị trí đặt máy phát điện trên bệ mặt phẳng, khô; bảo đảm thông gió, dẫn khí thải từ động cơ máy phát điện ra khu vực thông thoáng bên ngoài nhà.
+ Không được đặt máy phát điện chung với các công năng kín trong nhà: Tầng hầm, gara để xe, phòng ngủ, khu vực sinh hoạt công cộng trong nhà; khu vực tồn chứa, bố trí, sử dụng vật liệu dễ cháy, nguồn lửa, nguồn nhiệt…
. Phải lắp đặt ổ cắm và công tắc (cầu dao) chuyển nguồn từ hệ thống điện tới máy phát điện, không cắm trực tiếp vào ô cắm trên tường của hệ thông điện có thể gây hiện tượng xông điện.
. Trường hợp, lưu trữ thêm nhiên liệu để sử dụng máy phát điện, chỉ được lưu trữ với số lượng ít nhất, phải để nơi thoáng mát, bên ngoài nhà và cách xa máy phát điện, các vật liệu dễ cháy, nguồn lửa, nguồn nhiệt…
. Việc sử dụng máy phát điện phải thực hiện đúng quy trình, hướng dẫn của nhà sản xuất:
+ Khi đổ nhiên liệu vào bình chứa phải bảo đảm không có nguồn lửa, nguồn nhiệt, hạn chế để nhiên liệu chảy tràn ra ngoài; phải tắt máy phát điện và để nguội trước khi bổ sung nhiên liệu vào máy phát;
+ Khi khởi động máy, cần để máy chạy không tải khoảng 3 phút, sau đó mới kết nối vào hệ thống điện, tăng tải dần, không đột ngột (đóng điện vài phút mới bật các thiết bị tiêu thụ điện);
+ Không được vận hành máy phát điện trong môi trường, điều kiện ẩm ướt, khu vực có nguy cơ hình thành môi trường nguy hiểm cháy, nổ;
+ Sử dụng thiết bị tiêu thụ điện phù hợp với công suất của máy phát; hạn chê tôi đa việc sử dụng các thiết bị tiêu thụ điện không cần thiết có thể dẫn đến quá tải, gây cháy máy phát điện.
. Thực hiện kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa máy phát điện theo đúng quy trình, quy định.
. Sử dụng điện hàn, cắt phải thực hiện đầy đủ các quy định: Cách tối thiếu 10m với các chất cháy, phải có biện pháp che chắn không để xỉ hàn bắn ra khu vực xung quanh, chuẩn bị bình chữa cháy tại nơi hàn cắt và có người kiểm tra, theo dõi trong suốt quá trình thực hiện công việc hàn, cắt.
4. Xử ký khi phát hiện có cháy, nổ xảy, tai nạn liên quan đến sử dụng điện, máy phát điện
. Bình tĩnh, nhanh chóng cắt điện khu vực cháy. Hô hoán, báo động cho mọi người biết, sử dụng bình chữa cháy, xô, chậu, chăn chiên thấm ướt để chữa cháy, cứu người và thoát nạn.
. Trường hợp, thấy chóng mặt, đau đầu, buồn nôn trong khu vực có máy phát điện đang hoạt động, bạn cần tắt máy phát điện, mở cửa để lưu thông không khí trong nhà, khi có người bị ngất, hôn mê cần đưa ra ngoài khu vực thông thoảng, hô hoán, báo động cho mọi người biết để thực hiện sơ cấp cứu
. Báo cháy cho lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH (qua số máy 114 hoặc ứng dụng Báo cháy 114) hoặc chính quyền, Công an địa phương nơi gần nhất.
Dương Vũ
