Sáng 6/8, tại Hà Nội, Bộ GD&ĐT tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết năm học 2018-2019, triển khai nhiệm vụ năm học 2019-2020. Đến dự và chỉ đạo hội nghị có Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam. Dự tại điểm cầu thành phố Hải Phòng có các đồng chí: Lê Văn Thành, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố; Lê Khắc Nam, Phó Chủ tịch UBND thành phố và đại diện lãnh đạo các Sở, ngành liên quan.
Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nhấn mạnh: “Năm học 2018 – 2019 đánh dấu 5 năm thực hiện Nghị quyết 29 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Đây cũng là năm cả nước bứt phá thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng. Năm học này, toàn ngành Giáo dục tiếp tục triển khai đồng bộ 9 nhóm nhiệm vụ chủ yếu và 5 nhóm giải pháp cơ bản để thực hiện có hiệu quả các Nghị quyết của Trung ương Đảng, Quốc hội và Chính phủ về giáo dục và đào tạo”.
Theo báo cáo tổng kết của Bộ Giáo dục và Đào tạo, năm học 2018 – 2019 các địa phương đã chủ động thực hiện rà soát, quy hoạch lại mạng lưới cơ sở giáo dục trên địa bàn. Một số địa phương chủ động đưa các nội dung về quy hoạch cơ sở giáo dục vào chỉ thị, nghị quyết của hội đồng nhân dân tỉnh; sáp nhập các trường tiểu học, trung học cơ sở có quy mô nhỏ thành trường liên cấp có quy mô lớn hơn.
Tuy nhiên, một số địa phương chưa quan tâm đúng mức việc quy hoạch lại mạng lưới và xây dựng đề án rà soát, sắp xếp, tổ chức lại các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, dẫn đến việc triển khai còn lúng túng, không đồng nhất; thiếu đất cho xây dựng trường học, đặc biệt là ở các thành phố lớn và thiếu trường, lớp mầm non, nhất là ở các khu công nghiệp, khu chế xuất; chưa bám sát các quy định về điều kiện đảm bảo chất lượng, đặc biệt là gắn với chương trình giáo dục phổ thông mới; sự phát triển của một số cơ sở đào tạo chưa gắn kết chặt chẽ với nhu cầu của thị trường lao động.
Cũng theo báo cáo của Bộ, năm học 2018 – 2019 đã xây dựng và đưa vào khai thác, sử dụng hệ thống cơ sở dữ liệu đội ngũ ngành Giáo dục. Hệ thống cơ sở dữ liệu đã giúp công tác quản lý đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý và nhân viên hiệu quả hơn; giúp cho cơ quan quản lý giáo dục các cấp chủ động hoạch định các chính sách cho đội ngũ cũng như công tác chuẩn bị về số lượng, chất lượng đội ngũ.
Năm học qua tồn tại tình trạng một số địa phương vẫn còn tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ; nhiều tỉnh còn thiếu giáo viên mầm non, phổ thông theo định biên quy định. Một số địa phương thực hiện tinh giản biên chế đối với ngành Giáo dục khá cứng nhắc, chưa gắn với quy mô phát triển dân số (hằng năm cắt giảm theo lộ trình để đến năm 2021 giảm 10%), do vậy không có biên chế để tuyển mới, dẫn đến thiếu giáo viên, nhất là giáo viên mầm non.
Trong năm học 2018 – 2019, một dấu ấn mới đó là việc Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành chương trình giáo dục phổ thông mới theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh. Đây là lần đầu tiên chương trình giáo dục phổ thông được xây dựng một cách đồng bộ các môn học, hoạt động giáo dục ở tất cả các cấp, lớp học.
Cũng theo báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, một số địa phương chưa nhận thức rõ trách nhiệm của mình trước các vấn đề giáo dục của địa phương; công tác thanh tra, kiểm tra chưa kịp thời dẫn tới có tượng tiêu cực và mất dân chủ ở một số nhà trường. Cơ chế chính sách về tự chủ đại học chưa đồng bộ, còn chồng chéo giữa các văn bản quy phạm pháp luật và quy định của các cơ quan chủ quản; cơ chế kiểm tra, giám sát và trách nhiệm giải trình của đơn vị chưa thực sự hiệu quả.
Tại hội nghị, các ý kiến phát biểu thống nhất cao với dự thảo Báo cáo, xác định năm học mới 2019 – 2020 toàn ngành tiếp tục thực hiện theo lộ trình 9 nhóm nhiệm vụ chủ yếu và 5 nhóm giải pháp cơ bản đã đề ra, quyết tâm khắc phục và tạo sự chuyển biến căn bản các vấn đề về GD&ĐT mà xã hội quan tâm, dư luận bức xúc.
Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã có những nhận định cụ thể về kết quả ngành Giáo dục đạt được trong năm học vừa qua, cũng như vấn đề còn tồn tại, hạn chế. Một số giải pháp lớn được Thủ tướng nêu ra, trong đó có việc địa phương phải rà soát lại quy hoạch mạng lưới trường lớp, nhất là hệ thống các trường mầm non, phổ thông, tạo điều kiện cho con em và người dân. Địa phương phải bố trí đủ quỹ đất để xây dựng hệ thống trường học.
Cùng với đó, đẩy mạnh sắp xếp các trường sư phạm, tập trung vào các trường sư phạm trọng điểm; các trường khác có lộ trình làm vệ tinh trong bồi dưỡng giáo viên cho địa phương. Trường sư phạm phải đào tạo ra nhà giáo dục, không phải là thợ dạy.
Các cơ sở giáo dục Đại học phải rà soát, sắp xếp lại mạnh mẽ hơn để đảm bảo chất lượng và các điều kiện cho phát triển. Phải có lộ trình kiên quyết với các trường chất lượng thấp. Thủ tướng yêu cầu Bộ GD&ĐT trình Thủ tướng Chính phủ đóng cửa một số cơ sở giáo dục Đại học kém chất lượng kéo dài; kiểm tra và dừng đào tạo các ngành đào tạo kém chất lượng, báo cáo Thủ tướng Chính phủ để chấn chỉnh…
Về giáo viên, Thủ tướng yêu cầu địa phương phải rà soát, sắp xếp lại đội ngũ giáo viên theo hướng khắc phục tình trạng thừa thiếu cục bộ hiện nay. Có kế hoạch bồi dưỡng giáo viên đảm bảo tiêu chuẩn để thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới. Tiếp tục rà soát tinh gọn hiệu quả đội ngũ phục vụ tại các trường học…
Đặc biệt, vấn đề giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên, Thủ tướng nhấn mạnh vai trò của gia đình – nhà trường và xã hội; trong đó nhà trường đóng vai trò trung tâm. Thủ tướng đồng thời đưa ra yêu cầu cụ thể cho các bộ, ban, ngành đoàn thể liên quan nhằm làm tốt vấn đề này.
Ngoài ra, Thủ tướng Chính phủ cũng nhấn mạnh giải pháp tập trung đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; thực hiện tự chủ đại học, trong đó có vấn đề hội đồng trường; nghiên cứu cơ chế thí điểm trường mầm non, phổ thông có điều kiện thực hiện tự chủ chi thường xuyên, trong đó lưu ý không phải vì tự chủ mà bị thị trường chi phối, bỏ qua các nguyên lý giáo dục mà Đảng, Nhà nước, Bác Hồ đã đưa ra; quan tâm đến giáo dục miền núi, phát huy vai trò của các hội khuyến học…
Tô Thành
