Sau gần 2 tháng Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 15 ngày 24-4-2020 quy định thực hiện các chính sách hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch COVID-19, đến nay, chưa địa phương nào trên địa bàn thành phố thực hiện chi trả hỗ trợ lao động tự do (LĐTD). Quá trình thực hiện nhiều khó khăn về thủ tục lại chưa có sự hướng dẫn kịp thời, cụ thể của bộ, ngành chức năng, nên các địa phương lúng túng. Để LĐTD sớm nhận được tiền hỗ trợ, bảo đảm ý nghĩa của chính sách an sinh xã hội, cần sự chủ động, quyết liệt của các địa phương; sự phối hợp, giám sát chặt chẽ của các tổ chức đoàn thể.
Kỳ 1: Chậm vì… chờ hướng dẫn
Khó khăn trong thực hiện các thủ tục là phản ánh chung của nhiều cán bộ cơ sở, nhất là cấp thôn, tổ dân phố trong việc tiếp nhận kê khai, rà soát nhóm LĐTD được thụ hưởng chính sách hỗ trợ bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh COVID-19. Do đó, hầu hết cán bộ cơ sở đều vừa làm vừa chờ cấp trên hướng dẫn.
Rà soát nhiều lần
Hiện nhiều địa phương chưa niêm yết danh sách LĐTD thuộc diện được hỗ trợ theo Quyết định 15 của Thủ tướng Chính phủ do phải rà soát nhiều lần nhằm tránh trùng lặp hoặc bỏ sót trường hợp thụ hưởng. Anh Trần Văn Trọng, Phó trưởng thôn Vĩnh Khê, xã An Đồng (huyện An Dương) thông tin: “Tại thời điểm kê khai lần đầu, thôn có gần 800 LĐTD đề nghị được hỗ trợ. Qua rà soát lần 2, loại bỏ điều kiện về nghề nghiệp và thu nhập, còn 226 người. Tuy nhiên, thôn họp lần nữa để rà soát, lựa chọn những người đủ các điều kiện để hoàn thành thủ tục gửi UBND xã”. Vĩnh Khê cũng là thôn đầu tại xã An Đồng thực hiện niêm yết công khai danh sách lao động tự do qua 2 lần rà soát để nhân dân góp ý kiến. Phó chủ tịch UBND xã An Đồng Phạm Văn Trung cho biết: “Các thôn, cụm dân cư của xã đang rà soát lại danh sách lần 2, lần 3 trước khi “chốt” những người đủ điều kiện được hưởng hỗ trợ. Xã không thể làm nhanh do địa bàn rộng, với 6 thôn, 3 cụm dân cư, dân số gần 40 nghìn khẩu, trong đó có nhiều nhân khẩu tạm trú”.
Khó khăn đối với cán bộ cơ sở trong công tác tiếp nhận kê khai, tổ chức rà soát, đánh giá người lao động có đủ điều kiện hưởng hỗ trợ do chưa có ngay văn bản hướng dẫn cụ thể của các cấp sau khi ban hành Quyết định 15. Bà Phạm Thị Vinh, Trưởng Ban công tác mặt trận, Tổ phó tổ dân phố Bạch Đằng 5, phường Hạ Lý (quận Hồng Bàng) cho biết: “Người dân nộp đơn kê khai bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, chúng tôi tiếp nhận hết vì chưa có căn cứ phân loại nên vừa làm vừa chờ hướng dẫn”. Theo Phó chủ tịch UBND phường Hạ Lý Đỗ Anh Tuấn, cũng do chưa có hướng dẫn cụ thể và tâm lý cẩn trọng, sợ sai sót nên cán bộ cơ sở phải rà soát nhiều lần. Vì vậy, phần nào ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thiện thủ tục, danh sách LĐTD bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19. Tại quận Lê Chân, Trưởng Phòng Lao động-Thương binh và Xã hội quận Nguyễn Xuân Tùng phản ánh, đến nay, các phường trên địa bàn quận đang thực hiện rà soát lần cuối trước khi chốt danh sách niêm yết và hoàn thiện thủ tục gửi lên quận. Đây cũng là tình hình chung của hầu hết quận, huyện trên địa bàn thành phố.
Giải thích cụ thể với người dân
Xã Đặng Cương là địa phương đầu tiên của huyện An Dương hoàn thành việc xét duyệt và công khai niêm yết danh sách LĐTD bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 tại nhà văn hóa các thôn và trụ sở UBND xã vào ngày 30 và 31-5. Theo số liệu kê khai ban đầu, toàn xã có 910 người bị ảnh hưởng đến công việc và thu nhập. Phó chủ tịch UBND xã Đặng Cương Trương Văn Thiết cho biết: “Qua rà soát lần thứ 3, hội đồng xã xét duyệt lần cuối và niêm yết công khai 85 người đủ điều kiện hưởng hỗ trợ. Sau khi hết thời gian niêm yết công khai, xã chuyển ngay danh sách lên Phòng Lao động-Thương binh và Xã hội huyện”.
Theo Phó chủ tịch UBND xã An Đồng (huyện An Dương) Phạm Văn Trung, ban đầu, xã có khoảng 3 nghìn người đề nghị được hỗ trợ, với hầu hết ngành nghề. Tuy nhiên, sau khi Quyết định 15 quy định các nhóm nghề cụ thể đối với LĐTD, số người làm các ngành nghề không nằm trong quy định khá nhiều. Cán bộ thôn Vĩnh Khê, xã An Đồng phản ánh: “Nhiều người nghĩ cứ kê khai xong sẽ nhận được tiền hỗ trợ của nhà nước. Có những trường hợp chúng tôi phải giải thích vì không thuộc trường hợp được hưởng, nhưng người dân vẫn yêu cầu được kê khai vào danh sách”. Tương tự, tại xã An Lư (huyện Thủy Nguyên), lần đầu có hơn 600 trường hợp, qua 2 lần rà soát còn 100 người, hiện xã chưa tổ chức niêm yết danh sách. Chị Đỗ Thị Tuyết, cán bộ chính sách xã cho biết, địa bàn xã có 2 thôn, nhiều người dân làm nghề khai thác thủy sản tự do, bị ảnh hưởng trong thời gian giãn cách xã hội nhưng không thuộc ngành nghề được hưởng hỗ trợ theo Quyết định 15. Khi kê khai, rà soát, nhiều người dân thắc mắc, cán bộ cơ sở phải giải thích nhiều lần.
Vì công đoạn rà soát mất nhiều thời gian, đến nay mới có một số địa phương tổ chức niêm yết công khai danh sách xét duyệt, như xã Đặng Cương (huyện An Dương); phường Hạ Lý, Sở Dầu (quận Hồng Bàng); xã Quảng Thanh, Phù Ninh (huyện Thủy Nguyên)… Hầu hết xã, phường, thị trấn đang trong quá trình rà soát, đối chiếu các điều kiện được hưởng hỗ trợ theo Quyết định 15. Quận Hồng Bàng là địa phương đầu tiên của thành phố có danh sách lao động tự do bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 gửi Sở Lao động-Thương binh và Xã hội. Trưởng Phòng Lao động-Thương binh và Xã hội quận Hồng Bàng Trần Thị Lan cho biết: “Qua tiếp nhận danh sách đợt 1 của 3 phường Sở Dầu, Quán Toan và Hạ Lý, quận rà soát, thẩm định lại, đợt đầu tạm xét 179 người đủ điều kiện”.
Việc thận trọng trong rà soát, thẩm định tại cơ sở là cần thiết, song do tâm lý cầu toàn mà tiến độ hỗ trợ tiền LĐTD bị ảnh hưởng. Tính đến thời điểm ngày 10-6, các vướng mắc khó khăn tại cơ sở đã cơ bản được giải quyết. Các địa phương cần đẩy nhanh tiến độ niêm yết danh sách, sớm hoàn thiện thủ tục gửi cấp trên để LĐTD sớm nhận được tiền hỗ trợ.
Kỳ cuối: Công khai, trách nhiệm cao từ cơ sở.
Bài và ảnh: Phương Nam
