Liên thông dữ liệu dân cư được xem là trụ cột quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính. Với nền tảng từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, hệ thống đã số hóa thông tin của hơn 104 triệu công dân, thành phố Hà Nội đã tích cực khai thác dữ liệu nhằm phục vụ người dân, doanh nghiệp một cách hiệu quả hơn.
Tính đến tháng 6/2025, hàng triệu người dân Thủ đô đã được cấp Căn cước công dân gắn chip và kích hoạt tài khoản định danh điện tử trên ứng dụng VNeID. Việc tích hợp thông tin qua một mã định danh duy nhất giúp Hà Nội hiện thực hóa nguyên tắc “một lần khai báo, nhiều lần sử dụng”, theo đúng tinh thần của Đề án 06 của Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư phục vụ chuyển đổi số quốc gia.
Cách làm này đang từng bước loại bỏ tình trạng yêu cầu người dân phải cung cấp lại những giấy tờ đã có, như sổ hộ khẩu, giấy khai sinh, xác nhận cư trú…, từ đó giảm phiền hà trong thực hiện thủ tục hành chính.
Thực tiễn triển khai đã cho thấy nhiều chuyển biến rõ rệt. Thủ tục đăng ký khai sinh, đăng ký thường trú và cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ dưới 6 tuổi từng mất từ 1 đến 2 tuần, thậm chí kéo dài hằng tháng nếu có thiếu sót giấy tờ. Tuy nhiên, nhờ sự phối hợp liên ngành và chia sẻ dữ liệu, hiện nay toàn bộ quy trình này được rút gọn còn 4 đến 5 ngày.
Chị Nguyễn Thị Minh, phường Trung Tự, quận Đống Đa chia sẻ: “Khi làm khai sinh cho con vào đầu năm 2025, tôi chỉ cần nộp hồ sơ một lần qua Cổng Dịch vụ công quốc gia, không còn phải chạy qua công an quận, rồi bảo hiểm xã hội như trước. Thông tin được đồng bộ trên hệ thống, kết quả trả về sau 4 ngày làm việc”.
Theo ông Nguyễn Ngọc Huyến, Giám đốc Bảo hiểm xã hội khu vực I, hiện đã có hơn 180.000 trẻ em dưới 6 tuổi tại Hà Nội được liên thông dữ liệu để cấp thẻ bảo hiểm y tế. Toàn thành phố cũng đã đồng bộ hơn 7,5 triệu thẻ bảo hiểm y tế với căn cước công dân gắn chip, cho phép người dân sử dụng căn cước công dân để khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế. Ngoài ra, đến nay, 99,05% người hưởng lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng đã nhận tiền qua tài khoản cá nhân, thay vì tiền mặt như trước.
Hà Nội cũng đang tích cực triển khai các nền tảng số để nâng cao chất lượng phục vụ người dân. Sau gần 1 năm chính thức vận hành ứng dụng “Công dân Thủ đô số” – iHanoi từ ngày 28/6/2024 đến 20/5/2025, đã có gần 5,7 triệu tài khoản người dùng, với 50 triệu lượt truy cập. Ứng dụng cho phép người dân thực hiện hơn 300 thủ tục hành chính trực tuyến, đồng thời phản ánh kiến nghị tới chính quyền. Tính đến nay, iHanoi đã tiếp nhận gần 70.000 phản ánh, trong đó 87% đã được xử lý kịp thời.
Liên thông dữ liệu dân cư còn phát huy vai trò trong lĩnh vực đăng ký khai tử, xóa đăng ký thường trú và hưởng trợ cấp mai táng, tử tuất. Người dân có thể kê khai trên Cổng Dịch vụ công quốc gia hoặc ứng dụng VNeID, không phải trực tiếp đi lại nhiều nơi như trước.
Bà Trần Thị Hạnh, phường Hàng Bạc, quận Hoàn Kiếm kể: “Khi gia đình tôi có người thân qua đời đầu năm nay, tôi chỉ cần khai hồ sơ điện tử trên ứng dụng VNeID, hệ thống tự động kết nối các cơ quan, không phải đi bổ sung giấy tờ như hồi trước. Sau 6 ngày, tôi đã nhận được trợ cấp mai táng”. Hiện nay, thời gian xử lý các thủ tục tử tuất đã rút ngắn từ 15 đến 30 ngày xuống còn 6 đến 18 ngày, tùy đối tượng và loại trợ cấp.
Một bước tiến khác là việc ứng dụng định danh điện tử trong lĩnh vực khám chữa bệnh và chi trả bảo hiểm. Người dân chỉ cần xác thực bằng VNeID, dữ liệu sẽ được liên thông tự động giữa bệnh viện, cơ quan bảo hiểm và Ủy ban nhân dân phường.
Anh Lê Văn Hùng, quận Thanh Xuân cho biết: “Tháng 1/2025 tôi bị ốm, chỉ cần dùng VNeID để nộp hồ sơ xin hưởng chế độ. Không còn phải nộp giấy xác nhận cư trú, chứng minh thư hay bản sao hộ khẩu như trước. Sau 2 ngày, tôi đã nhận được tiền chi trả”.
Đến ngày 15/5/2025, số người tham gia đã được cập nhật thông tin vào Cơ sở dữ liệu ngành bảo hiểm xã hội và xác thực đúng với Cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư là 8,1 triệu người, đạt 98,11% tổng số người tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và hưởng các chế độ hằng tháng do Bảo hiểm xã hội khu vực I quản lý.
Việc liên thông dữ liệu dân cư cũng đang mang lại hiệu quả rõ rệt trong nhiều lĩnh vực khác, đặc biệt là đất đai, thuế và dịch vụ công tại Hà Nội.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, đến nay, 100% công dân không phải xuất trình, nộp căn cước công dân khi thực hiện các thủ tục hành chính liên quan đến lĩnh vực đất đai khi cổng dịch công thành phố đã kết nối và chia sẻ dữ liệu với Cổng Dịch vụ công Quốc gia và Dữ liệu dân cư của Bộ Công an; 98% phí và lệ phí thực hiện thủ tục hành chính được thanh toán không dùng tiền mặt bằng mã QR; 3 thủ tục hành chính được thực hiện toàn trình trên Cổng Dịch vụ công thành phố (Giấy giấy chứng nhận lần đầu, Thế chấp và Xóa đăng ký thế chấp giao dịch bảo đảm).
Trước hết, việc kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan tài chính, ngân hàng và các cơ quan chức năng giúp rút ngắn thời gian xác minh thông tin, từ đó đẩy nhanh tiến độ giải quyết hồ sơ vay vốn, mở tài khoản, thanh toán điện tử…
Đồng thời, dữ liệu liên thông giúp các ngân hàng dễ dàng thẩm định tín dụng, quản lý rủi ro, phòng chống gian lận và nợ xấu. Đối với cơ quan thuế, kho bạc, dữ liệu kết nối giúp quản lý thu-chi ngân sách chặt chẽ, minh bạch hơn.
Đặc biệt, người dân và doanh nghiệp được hưởng lợi từ các thủ tục nhanh gọn, chính xác, không phải cung cấp nhiều lần các giấy tờ trùng lặp. Đây là nền tảng quan trọng để xây dựng hệ sinh thái tài chính số hiện đại, thúc đẩy phát triển kinh tế số và bảo đảm an toàn, an ninh tài chính quốc gia.
Mặc dù đạt được nhiều thành tựu, Hà Nội vẫn đối mặt với một số thách thức. Hạ tầng kỹ thuật tại nhiều phường, xã vùng ven chưa hoàn thiện, phần mềm nghiệp vụ cần được nâng cấp để xử lý các trường hợp đặc thù, năng lực cán bộ cơ sở còn hạn chế trong việc khai thác dữ liệu, và thể chế pháp lý vẫn tồn tại một số điểm chồng chéo.
Việc liên thông dữ liệu giữa các lĩnh vực dân cư, đất đai, bảo hiểm xã hội, y tế và tài chính-ngân hàng không chỉ giúp rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính mà còn đóng vai trò quan trọng trong xây dựng chính quyền số lấy người dân làm trung tâm.
Cùng với sự phát triển của các nền tảng số như VNeID, iHanoi và thanh toán điện tử, Hà Nội đang từng bước khẳng định vai trò tiên phong trong xây dựng chính quyền điện tử hiện đại, minh bạch và hiệu quả. Những kết quả đạt được không chỉ mang lại lợi ích thiết thực cho người dân Thủ đô mà còn là mô hình để các địa phương khác tham khảo, nhân rộng, hướng tới mục tiêu chung là phát triển một đất nước số, vì hạnh phúc của nhân dân và lợi ích quốc gia.
