Từ kết quả giám định nguyên nhân các vụ cháy-nổ, tìm ra những sơ hở thiếu sót gây nên cớ sự rủi ro, Kỹ thuật hình sự đã tư vấn giúp cơ quan chức năng đưa ra các khuyến cáo cho các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân biện pháp phòng ngừa hỏa hoạn và cách thức thoát nạn khi sự cố xảy ra. Hơn thế, những cơ sở khoa học Kỹ thuật hình sự bảo đảm chính xác tuyệt đối còn là chìa khóa giúp Cơ quan điều tra giải mã nhiều vụ án cháy-nổ được thủ phạm che giấu tinh vi bằng ngọn lửa thù hận…
KỲ 2: Giải mã các vụ cháy, nổ
Thông thường cứ vào dịp trước Tết Nguyên đán, các giám định viên cháy nổ Phòng KTHS đều phải “tăng ca”. Nguyên do, dịp này nhiều vụ việc liên quan đến vật liệu nổ và pháo được lực lượng Công an phát hiện. “Nói vui vậy chứ, đơn vị chỉ có 3 giám định viên lĩnh vực này và kiêm làm giám định lĩnh vực khác. Việc nhiều, dẫu không phải ca trực nhưng khi nhận điện của lãnh đạo dù đang ở đâu, đêm đông rét mướt cũng lên đường. Việc nọ víu vào việc kia, đâu cũng cần phải khẩn trương. Giải quyết nhanh những vụ án liên quan đến cháy-nổ, vật liệu nổ và tang vật như pháo, thuốc pháo đều cần chạy đua với thời gian để ưu tiên phục vụ công tác điều tra”, Trung tá Phạm Văn Bình giãi bày nỗi niềm.
Vụ nổ vào đầu giờ chiều 7/1/2023 tại nhà ông Cao Văn Thuận, sinh năm 1967, ở 14/54 Nguyễn Lương Bằng, phường Phù Liễn, quận Kiến An đúng dịp trước Tết Quý Mão khiến ông Thuận bị thương nặng, phải nhập viện cấp cứu cũng là một kỷ niệm đáng nhớ với các giám định viên cháy nổ. Hiện trường tuy nhỏ nhưng rất nhiều mảnh vỡ nhỏ nằm chồng chất lộn xộn, khó đánh giá được vị trí ban đầu của các đồ vật trước khi xảy ra vụ nổ. Do tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn nên giám định viên phải thận trọng, kỹ lưỡng đánh giá các nguyên nhân có thể xảy ra ở một vụ nổ (vật liệu nổ, pháo, bom hay mìn?…) và tiến hành lên phương án khám nghiệm.
Rà soát sơ bộ, giám định viên phát hiện rải rác có có một số túi nilon, bao tải dứa có dấu hiệu rách te tua, nghi vấn nằm gần trung tâm vụ nổ, trong túi còn sót một số tạp chất màu vàng, trắng, đen. Nguyên nhân vụ nổ có thể liên quan đến quá trình sản xuất thuốc pháo.
Từ phán đoán trên, tổ khám nghiệm đã tập trung chú ý đến những vật dụng thông thường dùng trongg quá trình sản xuất pháo. Kết hợp với những chứng cứ khoa học ở hiện trường, KTHS đã giúp Cơ quan điều tra khoanh vùng điểm xuất phát nổ là máy xay công nghiệp đặt tại góc sân nhà. Và nguyên nhân gây ra vụ nổ tại căn nhà trên là do hỗn hợp chất Lưu huỳnh và Kali Clorat (để sản xuất thuốc pháo) có trong máy xay bị nghiền, trộn tạo ma sát sinh nhiệt gây cháy, nổ.
Thượng tá Quách Tiến Hải, Trưởng Phòng KTHS Công an thành phố cho biết: Đến nay có thể khẳng định, việc giải quyết những vụ án liên quan đến cháy-nổ, vật liệu nổ và tang vật như pháo, thuốc pháo tại Hải Phòng đều được đơn vị đảm nhiệm đến 99%, trừ một vài vụ việc có liên quan đến việc ổn định tình hình chính trị địa phương thì mới chuyển đến Viện Khoa học Hình sự Bộ Công an (như vụ cháy chợ Tam Bạc).
Ngay cả những vụ việc xảy ra trong các doanh nghiệp, công ty có 100% vốn nước ngoài, KTHS Công an Hải Phòng cũng đủ bản lĩnh tự tin tiến hành khám nghiệm hiện trường, thu mẫu vật giám định với kết luận chính xác gần như tuyệt đối, không có đơn thư khiếu kiện.
Không chỉ giải quyết các vụ việc liên quan đến nguyên nhân cháy, nổ và giám định các loại vật liệu nổ, phục vụ công tác điều tra, truy tố xét xử tại địa bàn thành phố, đơn vị còn sẵn sàng hỗ trợ cho Công an các tỉnh lân cận như Quảng Ninh, Hải Dương. Chỉ tính riêng năm 2022, đơn vị đã giúp Công an Quảng Ninh giám định 44 vụ với 209 mẫu vật, Công an Hải Dương 25 mẫu vụ với 45 mẫu vật.
Điển hình, ngày 21/12/2021, Công an tỉnh Quảng Ninh kiểm tra nhà Nguyễn Văn Trang, sinh 1975, ở khu Trại Cau, phường Cộng Hòa, TX Quảng Yên, phát hiện đây là một “lò” sản xuất pháo. Các mẫu vật thu tại nhà đối tượng được giám định tại Phòng KTHS Công an TP Hải Phòng, cho kết quả: 1.547 vật (quả pháo) có tổng khối lượng 11,5kg là pháo nổ; chất bột có khối lượng 205 gam là thuốc pháo; 6 đoạn dây có tổng độ dài 8,4 mét là dây cháy chậm (ngòi pháo).
Ngày 18/12/2022, Công an tỉnh Hải Dương trưng cầu giám định tang vật thu giữ của Lý Văn Trường, sinh 1992, ở Hiệp Sơn, Kinh Môn. Các giám định viên Phòng KTHS đã tiến hành giám định, kết quả xác định 136 mẫu trong tổng khối lượng 3.671kg là thuốc nổ tự chế, loại ANFO; 1 mẫu của 57 kíp nổ điện là loại kíp số 8…
Những cơ sở khoa học Kỹ thuật hình sự luôn bảo đảm chính xác tuyệt đối. Và đó là chìa khóa giúp Cơ quan điều tra định hướng, giải mã nhiều vụ án cháy nổ có sự tác động của con người, đặc biệt là những trọng án được thủ phạm che giấu tội ác hết sức tinh vi bằng ngọn lửa thù hận…
Vụ cháy nhà số 5 Máy Tơ, quận Ngô Quyền khoảng 3h30’ ngày 12/2/2022 (đêm giao thừa Tết Tân Sửu 2021) là một ví dụ. Dù cố níu kéo nhưng người yêu vẫn kiên quyết dứt áo chia tay, ôm hận gã trai mới lớn đã dã tâm chuẩn bị sẵn 1 chai nhựa dung tích 1,5 lít, 2 chai thủy tinh đều chứa đầy xăng đến nhà bạn gái phóng hỏa.
Do việc dập lửa, chữa cháy kịp thời nên mọi người đã giải cứu được 2 mẹ con chủ nhà bị mắc kẹt trong đám cháy là bà Nguyễn Thị Tố Trinh, sinh 1977 và chị Đ.P.C, sinh 2003, thoát khỏi lưỡi hái tử thần (hai mẹ con bà Trinh bị bỏng nhiệt khô từ 7% đến 9% tại vùng mặt, cổ, hai tay và bỏng hô hấp). Tại hiện trường vụ hỏa hoạn, mọi người đều ngửi thấy mùi xăng dầu nồng nặc. Giám định viên KTHS vào cuộc phát hiện có 2 chai thủy tinh và 1 chai nhựa vứt cạnh ngôi nhà số 5 Máy Tơ xác định, đây là 1 vụ hỏa hoạn không bình thường, có kẻ tâm địa đen tối ra tay đốt nhà hòng hủy hoại tài sản và hãm hại mẹ con bà Tố Trinh!
Từ định hướng trên, Công an quận Ngô Quyền đã tiến hành điều tra, thu thập tài liệu và sau 1 giờ đã có đủ căn cứ bắt giữ Vũ Thế Đăng, sinh 2003, ở số 2/313 Đông Khê, quận Ngô Quyền là thủ phạm gây nên vụ hỏa hoạn nhà số 5 Máy Tơ.
Kết quả giám định cháy nổ tại nhà ông Nguyễn Văn Hải, sinh 1966, ở thôn 3, xã Kiền Bái, cũng là một nguồn chứng cứ quan trọng để Cơ quan CSĐT-CATP xác định: Vụ cháy xảy ra vào khoảng 17h45’ ngày 15/8/2021 tại nhà ông Hải làm 4 người chết (vợ, con gái, con rể và cháu Hải) là do ông này gây nên.
Tại Cơ quan Công an, Hải khai nhận: Con gái tên H. lấy chồng ở xã Minh Tân. Do mâu thuẫn gia đình, thời gian gần đây, chị H. bế con gái về nhà bố mẹ đẻ ở. Ngày 15/8, nhân ngày nghỉ cuối tuần, chồng chị H. đến nhà bố mẹ vợ chơi và khuyên giải vợ về lại nhà chồng sinh sống. Ông Hải cũng động viên, khuyên can con gái về nhà chồng thì bị “bật” lại nên giữa hai bố con xảy ra mâu thuẫn. Tức giận, Hải đã mua can xăng về tưới ra nhà, đâu ngờ ngọn lửa định chỉ dọa con gái đã bùng cháy làm xảy ra vụ việc đau lòng trên. Kẻ “đùa với lửa” Nguyễn Văn Hải đã bị Tòa tuyên án tử hình về tội Giết người.
Dùng lửa giết người là tội ác dã man, còn dùng lửa đốt nhà “hóa vàng” mọi tài sản của mình để hòng xóa sạch mọi chứng cứ, hành vi thủ ác của bản thân đã gây ra trước đó có lẽ chỉ có Nguyễn Thế Điểm, sinh năm 1959, trú tại tổ 10 Vĩnh Niệm, quận Lê Chân mới nghĩ ra. Thủ đoạn tinh vi của Điểm đã bị giám định viên cháy nổ KTHS vạch mặt.
Thông tin ban đầu, khoảng 11h ngày 8/12/2022, nhà Điểm ở địa chỉ trên xảy ra cháy. Lửa bùng phát toàn bộ căn nhà, tại khu vực cổng cách đám cháy khoảng 5 mét mọi người phát hiện Nguyễn Thế Điểm đang nằm bất tỉnh nên đưa đi cấp cứu. Đến 12h30’ đám cháy cơ bản được dập tắt, trong phòng chính của ngôi nhà, lực lượng chức năng phát hiện có 3 tử thi bị cháy, cơ thể than hóa mạnh, chưa xác định được danh tính (sau này xác định tử thi số 1 là bà Phạm Thị Liễu, sinh 1957, là vợ Điểm; tử thi số 2 và 3 là vợ chồng ông Lợi). Sau khi được cấp cứu, Điểm khai nhận nguyên nhân cháy là do bà Liễu đang đổ xăng thì ông ta có hút thuốc và búng tàn thuốc lá vào gây bùng cháy. Điểm chạy kịp ra ngoài, còn 3 người lại chạy người vào trong nên đã chết thảm.
Kết quả khám nghiệm hiện trường, giám định viên thấy toàn bộ ngôi nhà được làm bằng khung sắt bịt tôn, toàn bộ đồ đạc trong nhà bị cháy hết trong đó có 1 xe máy bị cháy hoàn toàn, 1 xe máy để bên ngoài nhà bị táp nhiệt nóng chảy một số chi tiết bằng nhựa. Tiến hành giám định đã xác định khu vực cháy đầu tiên là chiếc giường và chân cầu thang lên gác hai, giáp với vách tường phía đông, nơi có 3 tử thi nằm (không phải xuất phát từ chiếc xe máy đã bị cháy hoàn toàn như Điểm khai nhận). Đáng nói, 3 tử thi bị lửa cháy vậy song đều ở trạng thái nằm ngửa, ngay ngắn, không bị xô lệch, hay vật lộn, phản kháng của người trước cái chết bởi ngọn lửa hung tàn.
Nhận định thấy có yếu tố không bình thường đối với người sống bị chết cháy như lời khai của Điểm, bác sỹ pháp y mổ tử thi không phát hiện có các dị vật cháy ở họng tử thi số 2, điều này chứng tỏ nạn nhân đã chết trước khi cháy (tử thi số 1 và số 3 bị cháy triệt để đến tận xương khu vực cổ họng và lồng ngực). Từ dấu vết cháy để lại, lực lượng điều tra mở rộng hiện trường phát hiện thấy nhiều dấy vết máu ở trụ cổng, cánh cổng; giám định đó là máu của bà Lợi, phù hợp với vết rách đều, phía chẩm sau gây chảy máu của tử thi nạn nhân…
Căn cứ vào nhiều dấu vết bất thường được thu thập tại hiện trường vụ cháy, Cơ quan điều tra đã tiến hành đấu tranh buộc Điểm phải khai ra sự thật. Theo đó, khoảng 6h ngày 8/12/2022, Điểm xô xát với vợ thì vợ chồng ông bà Lợi vào can ngăn, rồi cả ba người đã đánh Điểm. Đối tượng nổi máu hung đồ đã dùng gậy gỗ tròn được lấy từ bờ rào quật chết họ rồi kéo vào trong nhà, đến 11h cùng ngày thì dùng xăng đốt và gây nên vụ cháy nói trên.
Xuân Ngọc
