Số học sinh lớp 9 trên địa bàn thành phố Hải Phòng được dự báo tăng mạnh trong những năm tới, tạo áp lực lớn lên hệ thống trường THPT, nhất là khối công lập.
Số học sinh lớp 9 trên địa bàn thành phố được dự báo tăng mạnh trong những năm tới, tạo áp lực lớn lên hệ thống trường THPT, nhất là khối công lập. Thực tế này đặt ra yêu cầu phải có giải pháp đồng bộ, mang tính lâu dài để tiến tới phổ cập THPT vào năm 2035.
Số học sinh THPT tăng nhanh
Theo báo cáo của Sở Giáo dục và Đào tạo, thành phố hiện có 129 trường THPT, trong đó 82 trường công lập (chiếm 63,57%) và 47 trường tư thục (chiếm 36,43%). Quy mô cấp THPT hiện có 152.109 học sinh, trong đó có 111.690 học sinh học tại các trường công lập (chiếm 73,43%) và 40.419 học sinh học tại các trường tư thục (chiếm 26,57%), bình quân 43,07 học sinh/lớp. Những con số này cho thấy hệ thống trường THPT đang vận hành với mật độ khá cao.
Theo dự báo của Sở Giáo dục và Đào tạo, số học sinh lớp 9 trên địa bàn thành phố sẽ tiếp tục tăng trong những năm tới. Riêng năm 2025, toàn thành phố có 64.000 học sinh lớp 9; dự báo năm 2026 tăng lên 71.000 học sinh, tăng 7.000 so với năm 2025. Đến năm 2027, con số này dự kiến đạt 88.000 học sinh, tăng 14.000 so với năm 2025 và đến năm 2029 còn 74.000 học sinh, vẫn tăng 9.000 so với mốc năm 2025. Xu hướng tăng nhanh đồng nghĩa với nhu cầu mở rộng quy mô trường lớp THPT ngày càng cao.
Ở phường Thành Đông, gồm 9 phường của thành phố Hải Dương (cũ) có hơn 5.500 học sinh lớp 9, bình quân tăng hơn 300 học sinh mỗi năm. Với đà tăng như vậy, nếu không kịp thời bổ sung phòng học và chỉ tiêu tuyển sinh, việc học sinh từ lớp 9 lên lớp 10 sẽ gặp khó khăn.
Thực tế nhiều năm qua, quy mô trường lớp THPT trên địa bàn thành phố chưa được nâng cấp, mở rộng tương xứng so với các cấp học mầm non, tiểu học và THCS. Mạng lưới phân bổ trường THPT chưa đều, một số khu vực trung tâm đô thị thiếu quỹ đất dành cho giáo dục. Qua rà soát của ngành giáo dục và đào tạo, quỹ đất dành cho giáo dục THPT đạt hơn 146 ha, song vẫn thiếu cục bộ hơn 5,6 ha tại một số trường ở khu vực trung tâm. Đồng thời, cấp THPT hiện có 2.556 phòng học, còn thiếu tới 547 phòng học, 382 phòng bộ môn và 108 nhà vệ sinh.
Về chất lượng trường lớp, có 59/82 trường THPT công lập đạt chuẩn quốc gia, đạt tỷ lệ 72,5%. Tỷ lệ trường đạt chuẩn mức độ 1 là 52,43%. Chuẩn mức độ 2 mới đạt 19,51% trong tổng số trường THPT trên địa bàn thành phố. Qua đó, cho thấy, trường lớp chưa phát triển tương xứng với sự gia tăng số lượng học sinh. Nguyên nhân, quỹ đất giáo dục chịu sức ép cạnh tranh với các mục tiêu phát triển khác, nhu cầu vốn đầu tư lớn trong khi khả năng cân đối ngân sách còn hạn chế, cơ chế xã hội hóa và hợp tác công – tư chưa phát huy đầy đủ.
Đầu tư, hoàn thiện mạng lưới trường lớp
Trước thực trạng trên, việc bố trí đủ trường, lớp để bảo đảm nhu cầu học tập cho học sinh vào lớp 10 THPT công lập trở thành trăn trở của ngành giáo dục và đào tạo. Đồng chí Lương Văn Việt, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo cho biết, giải pháp trước mắt cho năm học 2026 – 2027, sở đang tích cực rà soát, sớm điều chỉnh tăng chỉ tiêu tuyển sinh đối với tất cả trường công lập, tư thục và cơ sở giáo dục thường xuyên – giáo dục nghề nghiệp. Mục tiêu là bảo đảm mọi học sinh đều được đến trường, đồng thời tạo sự hài hòa giữa hệ thống trường công lập và tư thục.
Về lâu dài, Sở Giáo dục và Đào tạo rà soát, sắp xếp lại mạng lưới trường lớp phù hợp với quy hoạch chung của thành phố. Sở chủ động tham mưu UBND thành phố thực hiện các chính sách ưu đãi, trong đó miễn tiền thuê đất nhằm thu hút, phát triển trường tư thục có chất lượng. Đây được xem là giải pháp quan trọng để chia sẻ áp lực với khối công lập, đồng thời đa dạng hóa loại hình giáo dục, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân.
Ngoài ra, sở phối hợp Sở Xây dựng rà soát, sắp xếp và bố trí trụ sở dôi dư, quỹ đất phù hợp để mở rộng hoặc xây mới trường học, nhất là tại những khu vực có tốc độ tăng học sinh nhanh. Việc tận dụng hiệu quả quỹ đất hiện có được kỳ vọng sẽ góp phần giải quyết phần nào tình trạng thiếu phòng học, thiếu công trình phụ trợ trong các trường học, trong đó có cấp THPT hiện nay.
Đáng chú ý, Sở Giáo dục và Đào tạo đang hoàn thiện dự thảo Đề án “Phát triển giáo dục và đào tạo thành phố Hải Phòng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, nhằm cụ thể hóa Chương trình hành động số 02-CTr/TU ngày 20/10/2025 của Ban Thường vụ Thành ủy về thực hiện Nghị quyết số 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Trong đề án này, quan điểm xuyên suốt là giáo dục công lập giữ vai trò trụ cột, trong khi giáo dục ngoài công lập là thành phần quan trọng cấu thành hệ thống giáo dục quốc dân, được khuyến khích phát triển theo hướng bảo đảm chất lượng. Riêng đối với cấp THPT, sở đặt mục tiêu phấn đấu 95% số người trong độ tuổi hoàn thành cấp THPT và tương đương. Đến năm 2035, hoàn thành phổ cập THPT và tương đương.
Để đạt được mục tiêu này, sở đề xuất thành phố tập trung nguồn lực cho việc kiên cố hóa, hiện đại hóa trường lớp, hoàn thiện mạng lưới trường phổ thông, đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
Với những giải pháp mang tính tổng thể kể trên, kỳ vọng bài toán thiếu trường lớp THPT trong bối cảnh số học sinh lớp 9 gia tăng sẽ sớm được tháo gỡ. Từ đó, tạo điều kiện cho giáo dục THPT phát triển bền vững, đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực trong giai đoạn phát triển mới của thành phố.
BÙI HƯƠNG
