Đưa vận tải đường thủy Bắc Ninh-Hải Phòng trở thành tuyến kiểu mẫu

Theo Cục Đường thủy nội địa Việt Nam, tuyến vận tải công-ten-nơ đường thủy Bắc Ninh-Hải Phòng có 56 khu công nghiệp, chiếm khoảng 65%-68% lượng hàng hóa thông qua cảng Hải Phòng khoảng 4 triệu Teus/năm.

Trọng điểm vận chuyển hàng container

Hiện tại, phương tiện vận tải trên tuyến (loại sà lan) trọng tải 128 Teus có thể hoạt động thông suốt với chiều dài toàn tuyến khoảng 120km từ Cảng biển Hải Phòng về đến Cảng cạn (ICD) Tân Cảng Quế Võ qua các tuyến sông Cấm-sông Kinh Thầy-sông Thái Bình-sông Đuống.

Trong khi đó, tỷ lệ đảm nhận của vận tải công-ten-nơ bằng đường thủy nội địa đi, đến cảng biển Hải Phòng chưa đến 2% tổng lượng cho dù việc sử dụng công-ten-nơ trong vận tải đang phát triển do mang lại hiệu quả cao.

Cũng theo Cục Đường thủy nội địa Việt Nam dự báo, sản lượng hàng hóa xuất nhập khẩu khu vực Bắc Ninh-Bắc Giang-Thái Nguyên sẽ chiếm tới 40% tổng sản lượng hàng xuất nhập khẩu khu vực phía Bắc. Đây là một thị trường đầy tiềm năng cho ngành logistics phát triển. Trong đó, tuyến vận tải từ cảng biển Hải Phòng về Bắc Ninh và các tỉnh lân cận là tuyến huyết mạch.

 Khát vọng về một tuyến vận tải kiểu mẫu

Từ năm 2020, chủ trương phát triển tuyến vận tải đường thủy kiểu mẫu từ ICD Tân Cảng Quế Võ đến cảng biển Hải Phòng đã được Bộ GTVT chỉ đạo xây dựng nhằm hình thành một hệ thống vận tải thủy đa phương thức bởi ở cả đầu Bắc Ninh, Hải Phòng đã có cơ sở hạ tầng cảng đường thủy-cảng cạn ICD ban đầu rất thuận lợi cho việc khai thác, phát triển vận tải công-ten-nơ trên tuyến.

Cụ thể, tại huyện Quế Võ (Bắc Ninh), Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn đã đầu tư ICD Quế Võ, Cảng thủy nội địa và hệ thống kho bãi với diện tích hiện nay là 9,6ha (giai đoạn mở rộng là 100ha). Năm 2021, Bộ GTVT công bố ICD Quế Võ là Cảng cạn. Bộ Tài chính cũng công nhận ICD Quế Võ là địa điểm làm thủ tục hải quan đối với hàng xuất khẩu, nhập khẩu. Về quy mô, ICD Quế Võ có cảng thủy với 650m cầu tàu, năng lực tiếp nhận sà-lan trọng tải tối đa 160 Teus; được trang bị 5 cẩu bờ Liebherr sức nâng 45 tấn, tầm với 30m.

Như vậy, Tân cảng Quế Võ là địa điểm thông quan cho hàng hóa xuất nhập khẩu với đầy đủ chức năng như: Dịch vụ depot container rỗng, vận chuyển xếp dỡ sà-lan, dịch vụ hải quan, soi chiếu, kiểm hóa…

Còn tại khu vực Hải Phòng, Bến cảng Lạch Huyện (TC-HICT) có bến chuyên dụng cho phương tiện cập làm hàng với 41ha, có 750m cầu cảng chính đón tàu 132.000 DWT và 150m bến phương tiện chuyên dụng, 2 cẩu bờ có thể tiếp nhận cùng lúc 2 phương tiện 160 Teus. Ngoài ra, thành phố còn có Tân Cảng-128 Hải Phòng 2ha với 422m cầu, trong đó có 1 bến và 1 cẩu bờ có thể dành riêng để tiếp nhận phương tiện.

Lộ trình tuyến mẫu đường thủy nội địa từ khu vực cảng biển Hải Phòng đến ICD Tân Cảng Quế Võ (Bắc Ninh) dự kiến bao gồm: Cảng Lạch Huyện-kênh Cái Tráp-sông Cấm-sông Hàn-sông Kinh Thầy-sông Thái Bình-sông Đuống-ICD Quế Võ. Tổng chiều dài tuyến vận tải là 115km, tuyến luồng cấp I và II đáp ứng nhu cầu vận tải công-ten-nơ trên tuyến rất lớn. Tính trung bình trong năm, sản lượng hàng hóa xuất nhập khẩu của khu vực phía Bắc đạt hơn 4 triệu Teus. Trong đó, khu vực Bắc Ninh-Bắc Giang-Thái Nguyên chiếm tới 40%.

“Gỡ vướng” cho tuyến

Tuy nhiên, để xây dựng tuyến này, việc cần làm là cải tạo, nâng cấp hệ thống luồng tuyến đường thủy với đầy đủ báo hiệu, thiết bị phụ trợ đảm bảo giao thông thông suốt từ ICD Tân Cảng Quế Võ đến Hải Phòng.

Cùng với đó là việc phải hình thành đội tàu với những phương tiện vận chuyển công-ten-nơ bằng đường thủy trọng tải đến 128 Teus và các ICD, cảng, bến thủy nội địa, kho bãi hiện đại, là đầu mối giao thông kết hợp phương thức thủy-bộ, đồng thời là điểm thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu.

Hiện tại, Cục Đường thủy nội địa Việt Nam đang đẩy nhanh tiến độ đầu tư hạ tầng luồng tuyến, hệ thống báo hiệu để sà-lan trọng tải lớn có thể hoạt động. Đặc biệt là việc triển khai dự án xây mới, nâng tĩnh không cầu Đuống. Dự kiến khi cầu Đuống hoàn thành, chiều dài toàn tuyến 220km, kết nối thuận lợi từ Hải Phòng về Bắc Ninh, Hà Nội, Vĩnh Phúc và Phú Thọ.

Cụ thể, tại đầu Hải Phòng, giao thông kết nối đường bộ gồm có: Quốc lộ 5, 5b, 18, 10 kết nối với tuyến hàng hải-luồng hàng hải Bạch Đằng và tuyến thủy nội địa từ Cảng Lạch Huyện-kênh Cái Tráp-sông Cấm-sông Hàn-sông Kinh Thầy-sông Thái Bình-sông Đuống-ICD Quế Võ.

Còn tại đầu Bắc Ninh, giao thông kết nối với Quốc lộ 18, tuyến đường thủy nội địa từ Cảng Lạch Huyện-kênh Cái Tráp-sông Cấm-sông Hàn-sông Kinh Thầy-sông Thái Bình-sông Đuống-ICD Quế Võ.

Theo tính toán của chuyên gia, nếu đi đường thủy, chi phí vận tải chỉ bằng 1/3 đường bộ. Đơn cử nếu đi đường thủy, chủ hàng chỉ phải chi khoảng 700.000-1.300.000 đồng/công-ten-nơ, trong khi đường bộ sẽ mất khoảng 2.500.000-4.000.000 đồng/công-ten-nơ.

Chính vì lẽ đó, Cục Đường thủy nội địa Việt Nam đã đưa ra mục tiêu xây dựng tuyến kiểu mẫu đề ra là đến năm 2023 sẽ hoàn thành việc triển khai các giải pháp về thể chế, cải cách thủ tục hành chính trên tuyến mẫu; rút ngắn thời gian vận tải trên tuyến đạt 5%, giảm chi phí vận tải cho mỗi công ten nơ khoảng 5%.

Đoàn Lanh