Từ cuối năm 2017, Cục Hải quan Hải Phòng đưa vào hoạt động hệ thống “Quản lý Hải quan tự động tại cảng biển” (VASSCM). Sau một thời gian thực hiện với những kết quả rất nổi bật, rõ nét, hệ thống được triển khai rộng rãi tại các cảng biển trên toàn quốc. Điều này khẳng định tính ưu việt, sự tiện lợi và tinh thần cải cách rất lớn của ngành Hải quan, mang lại lợi ích cho tất cả các bên liên quan.
Hiện đại, kết nối cao
Theo lãnh đạo Cục Hải quan Hải Phòng, hệ thống cảng Hải Phòng dài gần 30 km với hơn 60 doanh nghiệp kinh doanh cảng, kho, bãi, nhưng chưa có quy trình quản lý chuẩn và còn độc lập với cơ quan hải quan. Trước đây, việc theo dõi, quản lý hàng tại cảng của cơ quan Hải quan cũng gặp nhiều khó khăn do sự kết nối trao đổi thông tin giữa cơ quan Hải quan với các doanh nghiệp kinh doanh cảng còn rất hạn chế, dẫn đến thời gian lưu giữ hàng hóa của doanh nghiệp bị kéo dài, chi phí lưu kho bãi của hàng hóa lớn.
Tình trạng trên được cải thiện đáng kể từ khi Cục Hải quan Hải Phòng được chọn là đơn vị thực hiện thí điểm đề án của Tổng cục Hải quan về VASSCM.
Thực hiện VASSCM, Cục Hải quan Hải Phòng chuẩn hóa quy trình nghiệp vụ theo mô hình 2 trong 1, thực hiện thủ tục một cửa thông suốt, thống nhất trên cơ sở ứng dụng tối đa công nghệ thông tin; bố trí vị trí việc làm của bộ phận giám sát hải quan ngay tại khu vực kho, bãi, cảng để phối hợp thực hiện nghiệp vụ; ban hành chuẩn thông tin, dữ liệu, xây dựng phần mềm trao đổi cơ sở dữ liệu quản lý giữa doanh nghiệp và cơ quan Hải quan. Điều đáng mừng là việc triển khai VASSCM nhận được sự hưởng ứng các đơn vị, doanh nghiệp liên quan. Đến nay, VASSCM được triển khai tại tất cả 4 chi cục hải quan cửa khẩu với 53 doanh nghiệp kinh doanh kho, bãi, cảng biển.
Theo kết quả khảo sát mới đây của cơ quan Hải quan và Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tại Cảng Hải Phòng, VASSCM cho phép thủ tục để đưa hàng ra khỏi kho bãi cảng đơn giản hơn; bỏ hẳn được thủ tục xác nhận của Hải quan giám sát tại cổng cảng; giảm tiếp xúc giữa Hải quan và doanh nghiệp; giảm thời gian đi lại làm thủ tục của doanh nghiệp xuất nhập khẩu, khắc phục được tình trạng ùn tắc tại cổng cảng, kho bãi; giảm thời gian hàng hóa được thông quan, giải phóng hàng; giảm lượng cán bộ hải quan phải trực tại cổng cảng để tập trung nguồn lực thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm cũng như tập trung kiểm tra các lô hàng có độ rủi ro cao. Theo tính toán, với hệ thống này, cơ quan Hải quan có thể tiết kiệm được 253 giờ công lao động/ ngày.
Nhiều lợi ích
Thực hiện hệ thống, cả cơ quan Hải quan và doanh nghiệp kinh doanh cảng, kho, bãi; doanh nghiệp xuất nhập khẩu có thêm nhiều thuận lợi, nhất là việc bố trí vị trí giải quyết thủ tục lấy hàng cho doanh nghiệp tại cùng một địa điểm giúp việc theo dõi, kiểm tra hàng hóa ra vào, lưu giữ tại cảng, kho, bãi thuận tiện hơn, giúp cho người khai hải quan không phải di chuyển qua lại giữa cơ quan Hải quan và doanh nghiệp cảng để làm thủ tục lấy hàng, giảm được rất nhiều thời gian và chi phí. Doanh nghiệp xuất nhập khẩu không phải xuất trình chứng từ giấy để Hải quan kiểm tra, xác nhận hàng đủ điều kiện qua khu vực giám sát Hải quan. Thời gian làm thủ tục giao nhận hàng được rút ngắn từ 5- 7 lần do không phải đi lại nhiều lần. Lãnh đạo Cục Hải quan Hải Phòng cho biết, thủ tục lấy hàng nay chỉ mất 1- 2 phút đối với lô hàng thông thường (trước 7- 10 phút, riêng thời gian di chuyển giữa các bộ phận mất 10- 15 phút); thời gian bình quân cho một lượt xe chở hàng qua khu vực cảng chỉ còn 10- 12 phút (trước 25- 30 phút). Do không phải xuất trình chứng từ giấy, doanh nghiệp tiết kiệm nhiều chi phí (bình quân mỗi ngày có 6000-7000 tờ khai qua cảng Hải Phòng, mỗi ngày cũng tiết kiệm được gần 700.000 đồng giấy in). Hơn nữa, nhờ hệ thống trao đổi và xử lý dữ liệu 24/24 giờ giúp doanh nghiệp xuất nhập khẩu chủ động kế hoạch giao nhận hàng hóa tại cảng mà không phụ thuộc vào thời gian làm việc của cơ quan Hải quan.
Các hãng tàu cũng rất hào hứng với hệ thống do thời gian giải quyết thủ tục giữa các bên liên quan nhanh hơn, thời gian quay vòng, sử dụng vỏ công- ten- nơ rút ngắn, tăng khả năng khai thác, nâng cao hiệu quả kinh doanh vận tải quốc tế.
Đối với doanh nghiệp kinh doanh cảng, kho, bãi, lợi ích nhìn thấy rõ khi hệ thống ứng dụng công nghệ thông tin mới giúp doanh nghiệp thực hiện chế độ quản lý, thống kê, lưu giữ chứng từ bảo đảm nhanh chóng, chính xác, khoa học và minh bạch; được cung cấp đầy đủ, kịp thời thông tin trên hệ thống về tình trạng cấp phép thông quan từ cơ quan hải quan đối với từng lô hàng, từng công- ten- nơ để thực hiện thủ tục giao, nhận hàng, giảm thiểu rủi ro, tránh việc giải quyết tùy tiện, trái quy định, quy trình quản lý nội bộ của doanh nghiệp. Đặc biệt là hỗ trợ tích cực cho hoạt động khai thác, kinh doanh, tăng khả năng cạnh tranh.
Đại diện cảng Tân Vũ cho biết, với những đổi thay tích cực, lưu lượng hàng hóa qua cảng tăng trưởng hơn 10% so với trước khi áp dụng VASSCM. Lãnh đạo Chi cục hải quan cửa khẩu Cảng Hải Phòng khu vực 3 cho biết, trước đây phải bố trí 2- 3 công chức thực hiện công việc thì nay chỉ cần 1 người hỗ trợ doanh nghiệp cảng, đồng thời xử lý và giải đáp vướng mắc cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu tại cảng một cách kịp thời, ngay tại chỗ. Ngoài ra, hệ thống cũng bảo đảm tương thích với các hệ thống quản lý khác của cơ quan Hải quan, góp phần đưa công tác quản lý Hải quan ngày càng đồng bộ, hiện đại hơn.
Đáng chú ý, hệ thống này có tác động tích cực đối với việc thu phí hạ tầng cảng biển của thành phố Hải Phòng. Các số liệu về hàng vào, hàng ra được cập nhật thường xuyên, liên tục giúp các cơ quan quản lý và thu phí nắm chính xác số liệu, không bỏ sót, lọt, nguồn thu. Từ đó, tích cực góp phần vào kết quả thu phí hạ tầng cảng biển của Hải Phòng trong những năm qua với số thu bình quân 1500 tỷ đồng/năm.
Bài: Hồng Thanh; Ảnh: Phương Duy
