Đến tháng 9-2019, Dự án đầu tư “Xây dựng trung tâm điều khiển, tích hợp dữ liệu quan trắc môi trường và lắp đặt trạm quan trắc, camera theo dõi nguồn thải” (giai đoạn 1) mới dừng lại ở thực hiện thí điểm. Trước đó, ngày 25-11-2016, UBND thành phố có văn bản 2842/UBND-VP cho phép Sở Tài nguyên-Môi trường (TNMT) lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư dự án với tổng mức đầu tư hơn 57 tỷ đồng, thời gian thực hiện từ năm 2017 đến năm 2019.
Mới thực hiện thí điểm
Theo đề xuất do Sở TNMT lập, dự án gồm các hạng mục: xây dựng một trung tâm điều khiển, tích hợp dữ liệu quan trắc môi trường, 15 trạm quan trắc môi trường tự động (6 trạm quan trắc không khí chung quanh và 9 trạm quan trắc môi trường nước ngọt). Để tạo tiền đề thực hiện dự án, từ tháng 11-2016, Sở TNMT chủ động huy động các nguồn lực, trang thiết bị hiện có để thành lập Trung tâm điều khiển, tích hợp dữ liệu quan trắc môi trường (QTMT). Trung tâm có hệ thống máy chủ, màn hình quan sát để cập nhật, theo dõi các diễn biến về hiện trạng môi trường từ các trạm quan trắc tự động và hệ thống camera giám sát của các chủ nguồn thải. Dự kiến, trung tâm này là một thành phần của dự án “Xây dựng trung tâm điều khiển, tích hợp dữ liệu quan trắc môi trường và lắp đặt trạm quan trắc, camera theo dõi nguồn thải”. Đến tháng 7-2019, trung tâm tiếp nhận hình ảnh qua camera giám sát nguồn thải của 30 doanh nghiệp (DN); 15 hệ thống quan trắc tự động của 10 DN, gồm: các khu công nghiệp Nomura Hải Phòng, Đình Vũ, VSIP Hải Phòng, Tràng Duệ, Đồ Sơn và Minh Phương; Công ty CP Nhiệt điện Hải Phòng, Công ty CP DAP-Vinachem; Công ty xi-măng Chinfon, Sân golf sông Giá.
Song theo Phó giám đốc Trung tâm QTMT, Đàm Quang Quỳnh: Đến nay, gần hết hạn thực hiện dự án, nhưng dự án mới hoàn thiện báo cáo khả thi và đang chờ ý kiến tham vấn ý kiến chuyên gia và Sở Kế hoạch và Đầu tư. Do đó, hoạt động của trung tâm vẫn mang tính thí điểm, chưa có kinh phí phục vụ việc vận hành, hoạt động chính thức nên hiệu quả hoạt động hạn chế. Hiện, số liệu thu nhận được thường xuyên bị gián đoạn do chất lượng đường truyền in-tơ-nét của cả chủ nguồn thải và của trung tâm điều khiển chưa bảo đảm; số liệu quan trắc tự động nhận được từ các chủ nguồn thải không có độ tin cậy cao, do công tác kiểm chuẩn và hiệu chuẩn thiết bị của chủ nguồn thải chưa được thực hiện nghiêm túc, mức độ bảo mật các số liệu tiếp nhận không cao. Cán bộ theo dõi, cập nhật thông tin từ trung tâm điều khiển là kiêm nhiệm, không được đào tạo chuyên ngành về công nghệ thông tin.
Khẩn trương phê duyệt thực hiện dự án
Cuối tháng 8-2019, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và môi trường Quốc hội giám sát việc thực hiện chính sách bảo vệ môi trường trên địa bàn thành phố. Đồng chí Trần Văn Minh, Phó chủ nhiệm ủy ban, Trưởng đoàn giám sát nhận xét: hoạt động kiểm soát môi trường, quan trắc môi trường tự động của thành phố chưa hiệu quả. Tiến độ xây dựng trung tâm tích hợp dữ liệu, hệ thống quan trắc tự động, giám sát, kiểm soát những nguồn thải lớn của thành phố chậm so với nhiều tỉnh, thành phố khác. Thành phố hiện có dự án thí điểm về việc xây dựng trung tâm tích hợp dữ liệu quan trắc môi trường, nhưng cần phải sớm triển khai, hoàn thiện, để kết quả quan trắc môi trường thực sự phục vụ hoạt động quản lý.
Việc thực hiện dự án đầu tư “Xây dựng trung tâm điều khiển, tích hợp dữ liệu quan trắc môi trường và lắp đặt trạm quan trắc, camera theo dõi nguồn thải” (giai đoạn 1) triển khai chưa đúng thời gian đề ra là do thủ tục xét duyệt đầu tư kéo dài. Sự phối hợp giữa các đơn vị liên quan, trực tiếp là Sở TNMT và Sở Kế hoạch- Đầu tư chưa chặt chẽ. Đầu năm 2018, Sở TNMT mới hoàn thiện được báo cáo khả thi dự án, gửi tham vấn các ý kiến chuyên gia và Sở Kế hoạch-Đầu tư. Hiện, dự án còn chờ trình Thường trực HĐND thành phố phê duyệt chủ trương đầu tư, mới có thể bố trí nguồn vốn để thực hiện.
Trước những thách thức về môi trường, việc đầu tư xây dựng trung tâm điều khiển, tích hợp dữ liệu quan trắc môi trường là cần thiết, giúp nâng cao năng lực quản lý và ứng phó nhanh với các sự cố về môi trường. Phó giám đốc Sở Tài nguyên-Môi trường Chu Thanh Lương cho biết, Sở TNMT đề xuất, UBND thành phố chỉ đạo các ngành chức năng khẩn trương phối hợp để dự án sớm hoàn thiện, bảo đảm nguồn kinh phí hoạt động của Trung tâm điều khiển, tích hợp dữ liệu quan trắc môi trường.
Bài: Nguyên Mai; Ảnh: Duy Thính
