Doanh nghiệp sử dụng đất vướng mắc trong việc ký hợp đồng thuê đất: Hướng dẫn tháo gỡ cụ thể

Trong 7 tháng qua, trên địa bàn thành phố có 75 doanh nghiệp (DN) đang sử dụng đất nhưng chưa được ký hợp đồng thuê đất được Sở Tài nguyên-Môi trường (TNMT) hướng dẫn, lập hồ sơ ký hợp đồng thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) hoặc chuyển sang thuê đất theo quy định.  Đây là kết quả phối hợp rà soát, tháo gỡ vướng mắc giữa Sở TNMT với Cục Thuế thành phố và ngành, địa phương liên quan.

Công ty CP xe khách Hải Phòng hiện chưa có hợp đồng thuê đất đối với Bến xe khách Niệm Nghĩa.

Ảnh: Duy Thính

Kết quả bước đầu

Nắm bắt khó khăn của DN, Sở TNMT cùng Cục Thuế thành phố phối hợp lập danh sách DN được giao đất nhưng chưa được cấp GCNQSDĐ. Bước đầu, Cục Thuế thành phố xác lập được 253 DN đang sử dụng đất, thuộc đối tượng thuê đất nhưng chưa có hợp đồng thuê đất, chuyển danh sách này về Sở TNMT để xem xét cấp GCNQSDĐ ký hợp đồng thuê đất cho DN. Các địa phương có nhiều DN chưa cấp GCNQSDĐ là: quận Ngô Quyền có 46 DN; quận Kiến An 33 DN; quận Hồng Bàng 22 DN; huyện Thủy Nguyên 22 DN, huyện An Dương 24 DN,… Số DN này chủ yếu là những DN sử dụng đất từ trước năm 2003, có quyết định giao đất nhưng do vướng mắc nên việc cấp GCNQSDĐ bị để lại. Qua rà soát, tháo gỡ vướng mắc, Sở TNMT lập hồ sơ, cấp GCNQSDĐ cho 75 DN.

Trong đó, Công ty TNHH chế biến thực phẩm Phú Cường, cụm công nghiệp Đồng Hòa quận Kiến An, sử dụng 2 khu đất với diện tích hơn 14,5 nghìn m2. DN hoạt động gần 20 năm nay, nhưng hiện chưa được cấp GCNQSDĐ; do đó chưa được ký hợp đồng thuê đất dài hạn. Nguyên do, có một phần diện tích của DN, rộng hơn 2,2 nghìn m2 nằm dưới hành lang lưới điện. Không có GCNQSDĐ, DN không  được ký hợp đồng thuê đất dài hạn mà chỉ ký ngắn hạn hằng năm. Bởi chưa được hợp thức hóa quyền sử dụng đất, DN không thể thế chấp, huy động nguồn vốn đầu tư mở rộng phát triển sản xuất. Qua rà soát Sở TNMT xem xét cấp GCNQSDĐ cho Công ty Phú Cường đối với phần diện tích rộng hơn 12 nghìn m2, không nằm trong hành lang lưới điện.

Tương tự, Công ty CP khoáng sản Hoàng Nguyễn, xã Minh Tân, huyện Thủy Nguyên, cấp phép hơn 49 nghìn m2 khai thác khoáng sản từ năm 2014. Nhưng đến năm 2017, DN vẫn chưa ký ký hợp đồng thuê đất nên chưa thể tổ chức hoạt động khai thác. Nguyên nhân là để được ký hợp đồng thuê đất, DN phải có thiết kế mỏ được cơ quan chức năng phê duyệt, có quyết định bổ nhiệm giám đốc điều hành mỏ đủ tiêu chuẩn, lập báo cáo đánh giá tác động môi trường. Tuy nhiên, quá trình hoàn thiện các thủ tục của DN còn bị kéo dài, ảnh hưởng tiến độ đưa mỏ vào khai thác. Nắm bắt thực tế này, Sở TNMT kết hợp đôn đốc với việc hướng dẫn DN khẩn trương hoàn thiện các thủ tục theo quy định để được ký hợp đồng thuê đất và khẩn trương đưa mỏ vào khai thác.

Mặc dù đạt kết quả bước đầu, để bảo đảm DN sử dụng đất được cấp GCNQSDĐ, ký hợp đồng thuê đất theo quy định còn nhiều việc phải làm.

Xác định rõ vướng mắc, hướng dẫn tháo gỡ cụ thể

Theo Chi cục trưởng Chi cục Quản lý đất đai (Sở TNMT) Phạm Quang Thành: việc các DN chậm được cấp GCNQSDĐ và ký hợp đồng thuê đất do những nguyên nhân khách quan, chủ quan khác nhau. Trong đó, đất bị “biến dạng”, không còn nguyên trạng ban đầu là nguyên nhân thường gặp đẫn đến sự chậm trễ trong cấp GCN QSDĐ. Diện tích đất được giao quản lý, sử dụng của khá nhiều DN bị đơn vị tự ý chia cắt, tự ý chuyển mục đích sử dụng đất, không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc sử dụng đất. Do vậy, quá trình thiết lập hồ sơ cấp GCN QSDĐ gặp nhiều khó khăn, cơ quan chức năng mất nhiều thời gian để xác minh nguồn gốc, xử lý vướng mắc.

Như trường hợp  Công ty CP Xây dựng 234 có hơn 3.368 m2 đất tại phường Lãm Hà (quận Kiến An), nhưng để 2 hộ dân làm nhà ở từ năm 1985. Công ty CP nông nghiêp kỹ thuật cao Hải Phòng (quận Dương Kinh) cho tổ chức, cá nhân khác thuê lại. Hoăc sử dụng đất lấn  chiếm quy hoạch, như một số DN trên đường 5 cũ thuộc phường Quán Toan (quận Hồng Bàng) lấn chiếm hành lang sông Cấm. Một số đơn vị khác lấn chiếm hành lang đê, hành lang thoát lũ,…. Có trường hợp sử dụng đất trước thời điểm công bố quy hoạch, nay không phù hợp quy hoạch, như trường hợp DN ở khu vực cụm công nghiệp Đồng Hòa, Cành Hàu (quận Kiến An). Một số trường hợp giấy tờ nguồn gốc quá trình sử dụng đất không rõ ràng.

Để hỗ trợ DN, Sở TNMT rà soát, kiểm tra xác định rõ vướng mắc, hướng dẫn DN tháo gỡ cụ thể. Đối với vi phạm thuộc chủ quan của DN như tự cho thuê lại, sử dụng sai mục đích, để lấn chiếm,…Sở yêu cầu, hướng dẫn DN khắc phục sai phạm. Sau khi sửa chữa các sai phạm sẽ được lập hồ sơ, cấp GCN. Đối với DN có vướng mắc về quy hoạch, Sở chủ trì phối hợp, tham vấn các ngành liên quan như Sở Xây dựng, Nông nghiệp-Phát triển nông thôn, Điện lực thành phố,…Nhưng khu vực không phù hợp quy hoạch, sở lập phương án thu hồi đất. Đồng thời, sở tổ chức đối thoại trực tiếp với DN gặp vướng mắc, thủ tục cấp GCN QSDĐ bị chậm. Hy vọng, những cố gắng này của các ngành chức năng góp phần tháo gỡ vướng mắc, bảo đảm quyền lợi DN sử dụng đất.

Nguyên Mai – Báo Hải Phòng 14/8/2018