Điều 331 Bộ luật Hình sự: Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ là gì?

Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ là gì? Mức phạt đối với tội này như thế nào?

Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ, theo Điều 331 Bộ luật Hình sự 2015, được quy định như sau:

Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân

1. Người nào lợi dụng các quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tín ngưỡng, tôn giáo, tự do hội họp, lập hội và các quyền tự do dân chủ khác xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

2. Phạm tội gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.

Quyền tự do dân chủ của công dân được quy định tại Điều 24, 25 Hiến pháp 2013 như sau:

Điều 24.

1. Mọi người có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào. Các tôn giáo bình đẳng trước pháp luật.

2. Nhà nước tôn trọng và bảo hộ quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo.

3. Không ai được xâm phạm tự do tín ngưỡng, tôn giáo hoặc lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo để vi phạm pháp luật.

Điều 25.

Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình. Việc thực hiện các quyền này do pháp luật quy định.

Trích một số Bản án về “tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức cá nhân” theo Điều 331 Bộ luật Hình sự:

(1) Bản án về tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân số 94/2019/HS-PT ngày 28/08/2019 của Tòa án nhân dân thành phố Cần Thơ:

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Qua công tác tuần tra các trang mạng xã hội, ngày 13/02/2019, lực lượng Công an quận S phát hiện tài khoản facebook mang tên “Quach Nguyen Anh K” cập nhật ảnh đại diện là hình lá cờ “03 sọc” (là cờ của chế độ Việt Nam cộng hòa trước đây) kèm theo dòng tin “Hy vọng một ngày nào đó lá cờ này sẽ bay trên khắp đất nước Việt Nam”.

Tiến hành làm việc và kiểm tra tài khoản facebook nêu trên đối với chủ tài khoản là Quách Nguyễn Anh K, Cơ quan điều tra xác định ngoài hình ảnh đại diện trên trang cá nhân là cờ “03 sọc”, K còn đăng tải, chia sẻ bài viết, hình ảnh và bình luận trực tiếp trên video livestream có nội dung xuyên tạc các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước; xúc phạm Đảng Cộng Sản Việt Nam, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Quá trình điều tra, Quách Nguyễn Anh K khai nhận: Do thường xuyên chơi game và lên mạng xã hội facebook nên bị cáo đã tạo tài khoản facebook cá nhân tên “Quach Nguyen Anh K” để đăng tải hình ảnh, trò chuyện cùng bạn bè. Do thường xem các đoạn phim được phát trực tuyến từ các tài khoản tên “Quoc Huy Truong” và “Lisa Phạm” có nội dung mang tính xuyên tạc, chống đối trên mạng xã hội facebook, bị cáo đã bị ảnh hưởng tiêu cực nên trong khoảng thời gian từ ngày 21/12/2017 đến ngày 01/02/2019, bị cáo đã đến các tiệm internet và dùng điện thoại di động của bà Nguyễn Thị Ngọc C (mẹ của bị cáo) đăng nhập tài khoản cá nhân để viết, chia sẻ các bài viết có nội dung, hình ảnh và tham gia bình luận khi xem các đoạn phim trực tuyến có nội dung mang tính xuyên tạc, chia rẽ sự đoàn kết của đất nước, chống đối Đảng và Nhà nước, đồng thời bị cáo đã tải và sử dụng cờ “03 sọc” làm hình đại diện cho trang facebook cá nhân của mình.

Tòa án nhân dân thành phố Cần Thơ quyết định: Tuyên bố bị cáo Quách Nguyễn Anh K phạm tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”. Áp dụng: khoản 1 Điều 331; điểm i, s khoản 1, 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự. Xử phạt bị cáo Quách Nguyễn Anh K 06 (sáu) tháng tù. Thời hạn tù tính từ ngày bị cáo chấp hành án.

(2) Bản án về tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân số 13/2020/HS-ST ngày 07/09/2020 của Tòa án nhân dân huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi:

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Vào đầu tháng 11/2019 đến đầu tháng 02/2020 Nguyễn Hữu M sử dụng tài khoản Facebook “Nguyễn Hữu M” do mình lập từ năm 2012 được đăng ký bằng gmail trên phương tiện điện thoại Iphone 6s thường xuyên đăng tải, chia sẻ phát tán tin bài sai sự thật, xuyên tạc, vu cáo xúc phạm danh dự, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của lực lượng Công an, chính quyền thành phố Hà Nội, Bộ Y tế. Cụ thể: Nguyễn Hữu M đã đăng tải 86 bài viết có nội dung xâm phạm đến uy tín, danh dự của lực lượng công an và chính quyền Thành phố Hà Nội, Bộ Y tế, một số bài viết cụ thể như sau: Đăng ảnh xe chống bạo động của Cảnh sát cơ động và chú thích “Bọn cướp đã tấn công, máu đã đổ ở V”….

Tại phiên tòa bị cáo Nguyễn Hữu M khai nhận trong khoảng thời gian đầu tháng 11/2019 đến đầu tháng 02/2020 bị cáo Nguyễn Hữu M sử dụng tài khoản Facebook “Nguyễn Hữu M” do mình lập từ năm 2012 được đăng ký bằng gmail trên điện thoại Iphone 6s đã thường xuyên đăng tải, chia sẻ phát tán tin bài sai sự thật, xuyên tạc, vu cáo xúc phạm danh dự, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của lực lượng Công an, chính quyền thành phố Hà Nội, Bộ Y tế, trong khi chưa có sự kiểm chứng, lời khai của bị cáo phù hợp với chứng cứ do Cơ quan điều tra thu thập tại hồ sơ vụ án. Vậy Hội đồng xét xử thấy có đủ căn cứ xác định bị cáo Nguyễn Hữu M phạm tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức cá nhân” được quy định tại khoản 1 Điều 331 Bộ luật Hình sự.

Tòa án nhân dân huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi quyết định: Tuyên bố: Bị cáo Nguyễn Hữu M phạm tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức cá nhân”. Xử phạt: Bị cáo Nguyễn Hữu M 01 (Một) năm tù. Thời hạn tù, tính từ ngày 12/5/2020.

(3) Bản án về tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân số 275/2021/HS-PT ngày 06/07/2021 của Tòa án nhân dân cấp cao thành phố Hà Nội:

Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, nội dung vụ án được tóm tắt như sau:

Nguyễn Thanh A, sinh ngày 17/8/1974, trú tại Thôn B2, xã B1, huyện B, tỉnh Thanh Hóa đã khai nhận: A vào làm bảo vệ cho Công ty Cổ phần đầu tư bất động sản B3 có trụ sở tại số B4, phường 4, quận Tân Bình, thành phố Hồ Chí Minh từ đầu năm 2020 đến ngày 20/6/2020 thì nghỉ việc. Quá trình làm việc tại đây, khoảng tháng 3/2020, A quen với một người nam giới tên là M (không rõ nhân thân cụ thể) làm nghề x e ôm Grab gần trụ sở nơi A làm việc. Khoảng tháng 5/2020, M hỏi A có muốn dùng Facebook đăng tải bài để kiếm tiền không thì A đồng ý. M đã lập đồng thời hướng dẫn cho A sử dụng tài khoản Facebook “Thanh Hoa Sai Gon” gọi qua Messenger đến tài khoản Facebook có tên “Lê Văn Chung” để A nói chuyện với Ông C. Tại đây A giới thiệu là bạn của M và A là người sử dụng tài khoản Facebook này “Thanh Hoa Sai Gon” để Ông C xác nhận và kết bạn. Qua trao đổi, liên lạc nhiều lần Ông C tâm sự với A: Ông C là người ở cầu Cốc, thành phố Thanh Hóa, hiện Ông C rất bức xúc với lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa trong đó có ông Bí thư Tỉnh ủy về việc làm ngơ giải quyết đất đai nhà Ông C đồng thời thỏa thuận với A viết lại, chia sẻ, bình luận M các bài viết của Ông C thì Ông C sẽ cho tiền. Sau khi được Ông C đặt vấn đề như vậy thì khoảng tháng 5/2020 đến 20/6/2020 Nguyễn Thanh A đã sử dụng Facebook “Thanh Hoa Sai Gon” đang đăng nhập trên điện thoại Sony Experia L1 Dual viết, đăng tải, chia sẻ nhiều bài viết có nội dung nói xấu, bôi nhọ, xúc phạm lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa (trong đó có ông Trịnh Văn Chiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy). Sau khi A viết, đăng tải, chia sẻ các bài viết trên, Ông C đã chuyển tiền cho A 02 lần, mỗi lần 02 triệu đồng vào các ngày 10/6/2020 và 15/6/2020 vào tài khoản ngân hàng của A. Tổng cộng Ông C đã chuyển cho Nguyễn Thanh A số tiền 04 triệu đồng. Trước khi nghỉ việc ở Công ty vào ngày 20/6/2020 khoảng 2 đến 3 ngày, A có hỏi M việc viết, đăng tải các bài viết trên mạng xã hội Facebook nêu trên thì Công an có phát hiện được để bắt không. Thấy A lo sợ việc sử dụng tài khoản Facebook đăng bài nói xấu lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa nên M đã xóa tài khoản Facebook “Thanh Hoa Sai Gon” và lập cho A tài khoản Facebook mới có tên “Hai Phan” để tránh bị phát hiện.

Ngày 02/7/2020, A nghe nói Công an Thanh Hóa đang truy tìm người sử dụng Facebook “Thanh Hoa Sai Gon” đăng tải, chia sẻ các bài viết, nội dung xúc phạm lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa, A biết hành vi của bản thân là phạm tội đã rõ ràng, không thể trốn tránh nên A đã ra đầu thú để hưởng sự khoan hồng của pháp luật.

Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 13/2021/HSST ngày 29 tháng 01 năm 2021, Tòa án nhân dân tỉnh Thanh Hóa đã căn cứ khoản 1 Điều 331; điểm i, q, s khoản 1, khoản 2 Điều 51; Điều 38; Điều 47 của Bộ luật hình sự; Điều 106; khoản 2 Điều 136 của Bộ luật Tố tụng hình sự; Khoản 1 Điều 21, điểm a khoản 1 Điều 23 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH 14 ngày 30/12/2016 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội quy định về mức thu, miễn, giảm, thu, nộp, quản lý và sử dụng án phí và lệ phí Tòa án; xử phạt bị cáo Nguyễn Thanh A 09 (chín) tháng tù về tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”. Thời hạn chấp hành hình phạt tù tính từ ngày bắt đi thi hành án, nhưng được trừ đi thời gian tạm giữ, tạm giam từ ngày 03/7/2020 đến ngày 30/9/2020. Ngoài ra, Tòa án cấp sơ thẩm còn quyết định xử lý vật chứng, án phí và thông báo quyền kháng cáo theo quy định của pháp luật.

Ngày 29/01/2021, bị cáo Nguyễn Thanh A có đơn kháng cáo với nội dung xin giảm nhẹ hình phạt.

Tại phiên tòa phúc thẩm: Bị cáo khai nhận hành vi như bản án sơ thẩm đã quy kết và thừa nhận Tòa án cấp sơ thẩm xử bị cáo là đúng người, đúng tội, xin Hội đồng xét xử xem xét giảm nhẹ hình phạt vì kém hiểu biết pháp luật, hoàn cảnh gia đình khó khăn, chưa có tiền án, tiền sự, sau khi nhận thức được việc làm của mình là vi phạm pháp luật, bị cáo đã ra đầu thú.

Tòa án nhân dân cấp cao thành phố Hà Nội quyết định: … Bị cáo Nguyễn Thanh A 06 (Sáu) tháng tù về tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”. Thời hạn chấp hành hình phạt tù tính từ ngày bắt đi thi hành án, nhưng được trừ đi thời gian tạm giữ, tạm giam từ ngày 03/7/2020 đến ngày 30/9/2020.