Trong nỗ lực đưa điện lưới quốc gia tới các vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, đánh thức tiềm năng phát triển của những vùng miền hoang sơ, giúp xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế – xã hội đồng đều, bền vững giữa các vùng miền cả nước, đòi hỏi không chỉ có quyết tâm mà còn cả bản lĩnh và sự sáng tạo của các thế hệ người lao động của Tổng công ty Điện lực miền Bắc (EVNNPC).
Lá cờ đầu
Điện khí hóa nông thôn luôn là vấn đề đầy thách thức đối với các tổng công ty phân phối điện. Đưa điện đến những vùng mà phụ tải không tập trung, sản lượng điện tiêu thụ thấp, suất đầu tư xây dựng lưới điện cao… đồng nghĩa với việc hiệu quả kinh doanh cầm chắc là không thể hiệu quả. Nhưng đối với EVNNPC, những thách thức ấy còn tăng lên gấp bội bởi tính đặc thù trong phạm vi quản lý.
Địa bàn mà EVNNPC quản lý và bán điện trải dài trên 27 tỉnh/thành phố phía Bắc với nhiều nơi có địa hình rất hiểm trở. Những dãy núi cao, thung lũng sâu, hẻm vực… như đánh đố việc thi công và quản lý vận hành lưới điện. Khó khăn là vậy nhưng EVNNPC đã giành được “lá cờ đầu” trong việc thực thi Chương trình điện khí hóa nông thôn của cả Tập đoàn Điện lực Việt Nam.
Giai đoạn 2008 – 2014 được xem là thời điểm khó khăn chung của EVN về nguồn vốn đầu tư. Để hóa giải trở ngại lớn này, EVNNPC đã từng bước vận dụng các chính sách của Nhà nước, tranh thủ sự ủng hộ của các Bộ, ngành và địa phương nhằm huy động vốn trong nước, đồng thời, hợp tác với các tổ chức quốc tế tranh thủ nguồn vốn ưu đãi để có kinh phí đầu tư cho điện nông thôn.
Kết quả, toàn EVNNPC đã hoàn thành tiếp nhận lưới điện hạ thế của 3.952 xã, đầu tư cải tạo tối thiểu để bán điện trực tiếp đến các hộ dân nông thôn.
Trong năm 2015, EVNNPC đã tiếp nhận được 125 xã và 211 cụm; đưa điện lưới quốc gia về 24 xã (trong đó có 5 xã đảo), đóng điện cho 8.901 hộ dân nông thôn chưa có điện lưới quốc gia, đưa số huyện có điện lưới quốc gia đạt 100%. Đạt mốc quan trọng đầu tiên trong thực hiện Chương trình điện khí hóa nông thôn.
Suốt năm 2016, EVNNPC tiếp tục tiếp nhận lưới điện hạ thế của 30 xã và cụm, đưa tỷ lệ xã có điện lưới quốc gia đạt 100%. Cũng đã có 3.553 xã/ 5.050 xã đạt tiêu chí về điện nông thôn trong Chương trình xây dựng mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (tiêu chí số 4), chiếm tỷ lệ 70,35% .
Rồi tiếp đó, năm 2017, EVNNPC đã tiếp nhận lưới điện 133 xã, cụm và đã có 3.615 xã đạt tiêu chí số 4 về điện nông thôn trong Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Năm 2018, EVNNPC đã tiếp nhận lưới điện hạ thế của 17 xã, cụm với 18.892 hộ dân, nâng số hộ dân nông thôn được sử dụng điện lưới quốc gia đạt 98,5%; hầu hết các xã biên giới đã được cấp điện, góp phần cùng chính quyền địa phương thực hiện mục tiêu định canh định cư, xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế và giữ gìn an ninh khu vực biên giới – hải đảo.
Đằng sau những con số thống kê tưởng như khô khan này là sự “thay da đổi thịt” của biết bao vùng nông thôn ở phía Bắc, không chỉ xóa đói giảm nghèo mà còn phát triển bền vững cho khu vực nông thôn, miền núi, hải đảo. Hiệu quả của việc đưa điện về nông thôn cũng trở nên rõ nét qua cuộc sống hàng ngày của người nông dân.
Nhờ có điện, người dân đã có cơ hội thay đổi cơ cấu cây trồng, thay đổi qui mô và tập quán canh tác, chăn nuôi, tăng được năng suất trồng trọt, tăng cường tỷ lệ nông lâm sản được qua chế biến, nâng cao thu nhập cho người dân khu vực nông thôn. Điện cũng giúp cho các làng nghề truyền thống sử dụng công cụ máy móc thay thế sức người, phát huy sản phẩm cổ truyền và mở rộng ngành nghề mới. Các phương tiện nghe nhìn được sử dụng ngày càng phổ biến trong mỗi gia đình nông dân, đã cải thiện đời sống văn hóa, nâng cao dân trí, đem lại những lợi ích cơ bản và lâu dài cho các địa phương, làm cơ sở xây dựng nông thôn mới trong thời kỳ công nghiệp hóa và hội nhập kinh tế quốc tế.
Những nỗ lực trong điện khí hóa nông thôn của EVNNPC cũng đã góp phần quan trọng vào Chương trình chung của cả EVN, giúp nâng cao tỷ lệ số xã, hộ nông thôn có điện ở Việt Nam ở mức cao hơn các nước trong khu vực như Indonesia, Philippine, Bangladesh, Srilanca, Ấn Độ.
Góp phần giữ vững biển đảo
Đưa điện lên núi cao đã khó khăn, đưa điện ra huyện đảo còn thách thức hơn nữa. Mặc dù còn nhiều khó khăn về vốn, điều kiện hạ tầng cơ sở, nhưng EVNNPC luôn nâng cao trách nhiệm, vượt qua mọi khó khăn để thực hiện tốt việc đưa điện lưới quốc gia ra đảo, góp phần giữ vững an ninh vùng biển đảo của Tổ quốc.
Năm 2013, Dự án đưa điện lưới quốc gia ra đảo Cô Tô (Hải Phòng) đã đánh dấu mốc quan trọng trong việc kết nối lưới điện từ đất liền đến với huyện đảo xa xôi của toàn EVN.
Trong điều kiện khó khăn về địa hình, thời tiết, công trình đã hoàn thành với thời gian kỷ lục, chỉ 345 ngày đêm lao động với tinh thần “thần tốc, táo bạo, sáng tạo”, EVNNPC đã hoàn thành vượt tiến độ, đảm bảo an toàn và chất lượng, tuân thủ đúng thiết kế kỹ thuật được phê duyệt và đã đóng điện thành công. Dự án đưa điện lưới ra huyện đảo Cô Tô vượt hơn 55km đường biển với phương án thi công kéo tuyến cáp 22kV ngầm dưới biển và rải dây của đường truyền tải 110kV trên không bằng khinh khí cầu.
Thành công của Dự án đưa điện lưới quốc gia ra đảo Cô Tô là kinh nghiệm thực tế để EVN tiến hành triển khai các dự án đưa điện lưới quốc gia ra các đảo Phú Quốc (Kiên Giang), Lý Sơn (Quảng Ngãi)… sau đó.
Cũng từ thành công đưa điện ra huyện đảo Cô Tô, năm 2014, EVNNPC tiếp tục thực hiện Dự án đưa điện lưới quốc gia ra 5 xã đảo của huyện Vân Đồn (Quảng Ninh) gồm: Bản Sen, Quan Lạn, Minh Châu, Ngọc Vừng, Thắng Lợi. Sau 8 tháng nỗ lực thi công, công trình đã hoàn thành và đóng điện thành công vào đầu tháng 12, giúp gần 2.500 hộ dân lần đầu tiên có điện đón Tết.
Việc đưa điện lưới quốc gia ra huyện đảo Cô Tô và 5 xã đảo không chỉ nhằm mục đích tạo cơ sở, động lực cho huyện đảo còn nhiều khó khăn này có sự bứt phá mạnh trong đầu tư phát triển kinh tế – xã hội, nâng cao đời sống dân sinh mà còn phục vụ cho mục tiêu đảm bảo, củng cố an ninh – quốc phòng cho vùng biển, đảo có ý nghĩa chiến lược ở Đông Bắc Tổ quốc.
Bây giờ, lưới điện nông thôn ở các tỉnh phía Bắc đã được củng cố và đảm bảo vận hành an toàn, chất lượng; giá điện bán lẻ tới các hộ sử dụng đã được áp dụng theo biểu giá chung trong cả nước; dịch vụ khách hàng khu vực nông thôn cũng được quan tâm đầu tư như các khu vực thành thị. Điều đó cho thấy, việc quản lý điện nông thôn ở EVNNPC đã có những bước chuyển biến cơ bản, thực sự góp phần xây dựng nông thôn mới giàu mạnh, văn minh và hiện đại.
