“Mạng lưới trường chuyên được hoàn thiện hơn, quy mô trường lớp và học sinh được mở rộng, phát triển; các tỉnh, thành phố đều có những quy định về chính sách đặc thù để thu hút giáo viên về dạy trường chuyên, đảm bảo yêu cầu số lượng, hợp lý về cơ cấu và đạt mức cao của chuẩn nghề nghiệp”. Đó là một trong số những kết quả nổi bật được nêu ra tại Hội nghị trực tuyến tổng kết Đề án phát triển hệ thống trường Trung học phổ thông chuyên, giai đoạn 2010-2020, do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức, sáng 21/1.
Hội nghị diễn ra dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn. Tại điểm cầu Hải Phòng, Phó Chủ tịch UBND thành phố Lê Khắc Nam dự và chủ trì; cùng tham dự có đại diện lãnh đạo các Sở, ngành thành phố liên quan; các phòng, ban liên quan của Sở Giáo dục và Đào tạo, cùng lãnh đạo Trường Trung học phổ thông chuyên Trần Phú.
Theo đánh giá của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Đề án “Phát triển hệ thống trường Trung học Phổ thông chuyên giai đoạn 2010-2020” ban hành kèm theo Quyết định số 959/QĐ-TTg ngày 22/6/2010 của Thủ tướng Chính phủ đã hoàn thành được các mục tiêu đề ra, mang lại những kết quả tốt đẹp, đóng góp quan trọng vào phát triển giáo dục của đất nước, nhất là giáo dục phổ thông.
Đề án đã có tác động điều chỉnh về nhận thức của xã hội đối với hệ thống trường chuyên và việc bồi dưỡng nhân tài. Quá trình thực hiện Đề án cũng là quá trình lãnh đạo các địa phương quan tâm hơn đến công tác bồi dưỡng nhân tài, gia tăng chất lượng đào tạo tại địa phương thông qua đầu tư phát triển hệ thống trường chuyên.
Hệ thống cơ sở vật chất trường chuyên đã có những thay đổi đáng kể, một số trường chuyên của các địa phương được đầu tư nguồn kinh phí lớn, nhiều trường đạt chuẩn quốc gia, khu vực. Đề án trường chuyên còn là cú hích để các địa phương, đơn vị, đầu tư xây dựng, phát triển đội ngũ nhà giáo, góp phần gia tăng chất lượng đội ngũ không chỉ cho trường chuyên mà còn cho hệ thống giáo dục phổ thông nói chung. Học sinh các trường chuyên đã đạt nhiều kết quả tốt trong các kỳ thi quốc gia, quốc tế, là nguồn tuyển chất lượng cho bậc đại học, cũng như nguồn nhân lực chất lượng cao.
Các trường chuyên được đầu tư nâng cấp thành các trường đạt chuẩn quốc gia từ 21 trường năm 2010 lên 60 trường chuẩn năm 2020 với chất lượng giáo dục cao. Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học của các trường chuyên từng bước được tăng cường: thiết bị dùng chung và thiết bị dạy học môn chuyên phục vụ cho giảng dạy, bồi dưỡng học sinh năng khiếu. 15 trường trọng điểm quốc gia phát triển, trở thành hình mẫu của các vùng.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hệ thống trường chuyên còn bộc lộ một số hạn chế như: Một số tỉnh chưa đạt mục tiêu về quy mô học sinh. Tỷ lệ trường chuyên chưa đạt chuẩn quốc gia vẫn còn khá cao. Các thiết bị dạy học hiện đại chưa được khai thác và sử dụng hiệu quả nhất. Trình độ về ngoại ngữ của giáo viên chuyên và cán bộ quản lý hiện nay chưa thể đáp ứng và theo kịp với tốc độ hội nhập quốc tế ngày càng mạnh mẽ. Việc xây dựng Kế hoạch giáo dục của nhà trường ở một số nơi vẫn đang coi nặng việc tổ chức bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi, chưa tăng cường nhiều cho học sinh thêm các kỹ năng thực hành, thí nghiệm, nghiên cứu khoa học và các kỹ năng mềm khác….
Để hệ thống trường chuyên tiếp tục phát huy được hiệu quả của mô hình giáo dục chất lượng cao, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, cần tiếp tục nhìn nhận phát triển trường chuyên trong đổi mới giáo dục và đào tạo nói chung, là khâu quan trọng trong phát hiện, đào tạo và bồi dưỡng nhân tài. Tiếp tục củng cố, phát huy tính tiên phong, mũi nhọn của hệ thống trường chuyên, vai trò của trường chuyên không chỉ cho trường chuyên và cần lan tỏa trong hệ thống, đặc biệt là về phương pháp, cách thức tổ chức và khoa học giáo dục. Theo Bộ trưởng, việc phát hiện, bồi dưỡng nhân tài và để nuôi dưỡng được nhân tài cần phương pháp phù hợp; trong đó, cần phát huy được năng lực tự học của học sinh và khích lệ để tài năng tỏa sáng.
Trâm Bầu
