Cách đây ít ngày, thông tin tình trạng ùn ứ rác thải tại bãi rác Nam Sơn ở huyện Sóc Sơn (thành phố Hà Nội) được dư luận quan tâm. Bãi Nam Sơn với 18 hố chôn lấp rác thải, các hố này gần đầy, nguy cơ ô nhiễm môi trường rất lớn. Câu chuyện bãi rác quá tải gây ô nhiễm đã, đang xảy ra ở không ít địa phương, trong đó có Hải Phòng.
Những yêu cầu từ thực tế
Tại Hải Phòng, các khu tập kết, xử lý rác thải tại Đình Vũ và Tràng Cát cũng đang quả tải, rác chất cao như núi. Vì vậy, việc tìm kiếm giải pháp, công nghệ xử lý rác phù hợp đang là yêu cầu cấp thiết, cần được quan tâm hơn, quyết liệt hơn.
Theo thạc sĩ Đỗ Thị Hương, Phó chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở Tài nguyên và Môi trường): Tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh và được thu gom trên địa bàn thành phố trung bình khoảng 1.715 tấn/ngày. Ngoài ra, còn chất thải rắn xây dựng ước tính 256 tấn/ngày, chất thải rắn công nghiệp thông thường khoảng 2,68 triệu tấn/năm và chất thải nguy hại khoảng 14.450 tấn/năm. Chất thải y tế nguy hại phát sinh khoảng 787kg/ngày. Trong thời gian qua, công tác thu gom và xử lý còn những hạn chế. Rác sinh hoạt nông thôn tại các bãi rác tạm chưa được xử lý đúng quy định; biện pháp đốt (lò đốt rác sinh hoạt 500kg/giờ) chưa bảo đảm một số thông số kỹ thuật theo tiêu chuẩn quy định. Đáng lo, các khu xử lý chất thải rắn theo phương pháp chôn lấp đều đứng trước nguy cơ quá tải.
Trên địa bàn thành phố có 3 khu xử lý chất thải rắn theo phương pháp chôn lấp là Đình Vũ, Tràng Cát (quận Hải An) và Bàng La (quận Đồ Sơn). Nhưng đến thời điểm này, bãi chôn lấp Bàng La chỉ còn thời gian sử dụng 1 năm, bãi Đình Vũ và Tràng Cát còn 5 năm. Do đó, nếu thành phố không sớm bố trí xây dựng những bãi tập kết mới, sự việc ở bãi rác Nam Sơn cũng có thể lặp lại ở Hải Phòng. Mặt khác, việc xây dựng những khu xử lý rác thải theo hình thức chôn lấp không hiệu quả, bộc lộ nhiều hạn chế, lãng phí tài nguyên đất, “tài nguyên” rác, ảnh hưởng đến môi trường nước ngầm, đất và không khí… Việc đầu tư các nhà máy xử lý rác thải thông minh, vừa xử lý rác vừa tạo ra năng lượng, an toàn đối với môi trường là rất cần thiết.
Khuyến khích các dự án tạo năng lượng từ xử lý rác thải
Từ tháng 12-2018, trước thực trạng các công ty may mặc thải ra nguồn phế liệu lớn, gây ô nhiễm môi trường và tốn kém kinh phí trong khâu xử lý, Công ty TNHH Công nghệ cơ nhiệt điện và xây lắp nghiên cứu sản xuất thử nghiệm nồi hơi đốt bằng vải vụn. Tháng 11-2019, sau 1 năm nghiên cứu, chế tạo, thử nghiệm và hiệu chỉnh, công ty hoàn thành các sản phẩm lò hơi công suất 1000kg/giờ, đạt các tiêu chuẩn an toàn thiết bị TCVN 7704:2007, TCVN 8630:2310 và khí thải ra môi trường đáp ứng tiêu chuẩn QCVN 30:2012/BTNMT. Nhiệm vụ khoa học này của Công ty TNHH Công nghệ cơ nhiệt điện và xây lắp được Hội đồng khoa học cấp thánh phố nghiệm thu, đánh giá cao. Công nghệ lò hơi đốt bằng vải vụn được ứng dụng ở một số cơ sở may mặc trong và ngoài thành phố; tận dụng chất thải sinh ra tại nguồn, góp phần hạn chế rác thải của ngành may mặc. Bên cạnh đó, nhiều đề tài, dự án tạo năng lượng từ xử lý rác thải do doanh nghiệp thực hiện trên địa bàn thành phố, đem lại hiệu quả tích cực. Có thể kể đến dự án “Nhà máy đốt rác phát điện” của Công ty CP tập đoàn Geleximco đầu tư xây dựng tại xã Gia Minh, huyện Thủy Nguyên. Dự án có công suất dự kiến 2000 tấn rác/ngày, tổng mức đầu tư khoảng 200 triệu USD với tiêu chuẩn phát thải khói khí sử dụng tiêu chuẩn EURO. Hiện, dự án hoàn tất các bước lấy ý kiến cộng đồng dân cư, hoàn thành đề xuất báo cáo tiền khả thi và gửi các ngành thành phố thẩm định, cho ý kiến… Dự kiến, dự án hoàn thành thủ tục đầu tư được trong năm 2020, khởi công vào quý 1-2021 và hoàn thành quý 4-2022.
Hiện nay, thành phố tiếp tục nghiên cứu để có những chính sách hỗ trợ, ưu đãi đối với doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực tái sử dụng rác thải. UBND giao Sở Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu, cụ thể hóa cơ chế, chính sách theo Nghị định số 69/2008/NĐ-CP và Nghị định số 59/2014/NĐ-CP của Chính phủ về chính sách khuyến khích xã hội hóa đối với các hoạt động trong công tác thu gom, vận chuyển và vận hành cơ sở xử lý chất thải rắn. Với sự hoàn thiện cơ chế, chính sách, trên địa bàn thành phố sẽ có nhiều hơn nữa những dự án biến rác thải thành nguồn năng lượng góp phần không để xảy ra tình trạng quá tải rác thải trên địa bàn thành phố.
NGUYÊN MAI
