Với thế mạnh về cảnh quan thiên nhiên và hệ thống công trình du lịch, nghỉ dưỡng đẳng cấp quốc tế đã và đang được khẩn trương xây dựng, đảo Cát Bà dự kiến sẽ là trọng điểm du lịch của thành phố. Xác định hạ tầng cấp nước cần đi trước một bước trong việc cải tạo, nâng cấp hạ tầng đô thị khu du lịch, Công ty CP Cấp nước Hải Phòng tích cực triển khai nhiều giải pháp nâng cấp đồng bộ hệ thống cấp nước trên đảo Cát Bà, bảo đảm cung cấp nước sạch phục vụ xây dựng Cát Bà trở trung tâm du lịch quốc tế vào năm 2025.
Chủ động các giải pháp công nghệ
Theo Chủ tịch HĐQT Công ty CP Cấp nước Hải Phòng Trần Việt Cường, từ tháng 10/2008, UBND huyện Cát Hải bàn giao hệ thống cấp nước trên đảo Cát Bà cho công ty quản lý và vận hành. Thời điểm đó, công suất cấp nước của hệ thống chỉ khoảng 2.500m³/ngày, phục vụ khoảng 2.200 khách hàng. Từ khi tiếp nhận đến nay, công ty đầu tư hàng trăm tỷ đồng phát triển hệ thống cấp nước như: nâng công suất Nhà máy nước Cái Giá lên 8.000m³/ngày; xây dựng các trạm xử lý nước phân tán: Xuân Đám, Hiền Hào, Phù Long, Thuồng Luồng, Hải Sơn và Việt Hải với công suất từ 400-1000m³/ngày; xây dựng các tuyến ống dẫn nước thô; cải tạo và mở rộng mạng lưới cấp nước và phát triển khách hàng…
Rút kinh nghiệm từ tình trạng khan hiếm nước ngọt trên đảo Cát Bà trong mùa hè năm 2018 do lượng khách du lịch tăng đột biến, Công ty Cấp nước đầu tư lắp đặt 2 dây chuyền xử lý nước biển công suất 1.500m³/ngày tại Nhà máy nước Cái Giá. Trong đó, 1 dây chuyền vận hành từ tháng 5/2019, 1 dây chuyền vừa hoàn thành và vận hành từ tháng 5/2021, nâng tổng công suất xử lý nước biển lên 3.000m³/ngày. Đồng thời, công ty phục hồi và khoan bổ sung các giếng khoan khu vực Hải Sơn và khu vực trung tâm thị trấn Cát Bà, nâng tổng số giếng khoan lên 9 giếng với tổng công suất khai thác nước thô tối đa khoảng 4.500m³/ngày phục vụ Nhà máy nước Cái Giá. Công ty cũng đang khoan thăm dò 5 giếng khoan tại khu vực xã Xuân Đám với lưu lượng khai thác dự kiến khoảng 2.500m³/ngày. Từ năm 2020, công ty triển khai giải pháp khai thác và xử lý nước lợ tại xã Phù Long. Cụ thể, khoan 4 giếng khoan tại khu vực hồ Phù Long để khai thác nước lợ (có độ mặn khoảng 3.000mg/l) và lắp đặt dây chuyền xử lý RO để xử lý nước lợ với công suất 1.000m³/ngày.
Từ năm 2021, dây chuyền này hoạt động tốt, bảo đảm cấp nước cho khu vực xã Phù Long, phục vụ phát triển du lịch tại khu vực này, nhất là các dự án của Tập đoàn Sun Group. Cùng với đó, công ty đang khai thác nước mặt dự trữ từ hồ chứa nước ngọt Trân Châu và các suối ở Xuân Đám, Thuồng Luồng, Hải Sơn, tổng công suất khoảng 3.500m³/ngày. Như vậy, 3 nguồn nước chung có thể cung cấp tối đa khoảng 11.000m³/ngày, đáp ứng nhu cầu của toàn đảo Cát Bà trong mùa du lịch cao điểm.
Nhu cầu cấp nước trên toàn đảo Cát Bà năm 2021 dự kiến khoảng 8.000m³/ngày, cao điểm có thể lên 10.000m³/ngày trong mùa du lịch. Trong khi đó, năng lực sản xuất nước của toàn bộ hệ thống trên đảo Cát Bà đến nay đạt khoảng 14.200m³/ngày, chất lượng nước sạch đạt Quy chuẩn 01 của Bộ Y tế. Như vậy, năng lực cấp nước hiện nay đủ đáp ứng nhu cầu dùng nước sạch của hơn 4.400 hộ dân và các khu nghỉ dưỡng, khách sạn, nhà hàng trên đảo Cát Bà, kể cả những xã vùng xa, biệt lập như Việt Hải.
Trong thời gian tới, công ty tiếp tục triển khai nhiều dự án lớn trên đảo Cát Bà như: nâng công suất nhà máy nước Cái Giá lên 12.000m³/ngày; nâng công suất các trạm xử lý nước phân tán hiện có lên khoảng 1.000-2.000m³/ngày; xây dựng mới các Nhà máy nước tại khu vực Xuân Đám công suất khoảng 5.000m³/ngày; lắp đặt bổ sung đường ống vận chuyển nước thô về các nhà máy, đường ống chuyên tải và phân phối đến các khu vực phát triển mới theo quy hoạch…
Khai thác tối đa nguồn nước ngọt
Theo Công ty CP Cấp nước Hải Phòng, việc đầu tư và vận hành hệ thống xử lý nước biển rất tốn kém, nước biển Cát Bà đang bị đục hóa nên công tác xử lý cũng gặp nhiều khó khăn về kỹ thuật. Các giếng khoan nước ngầm đang dần bị suy thoái về chất lượng, một số giếng bị nhiễm mặn và có độ cứng rất cao. Để giải quyết vấn đề này, công ty đầu tư hệ thống lọc RO tại Hải Sơn với công suất 1.000m³/ngày để xử lý mặn và cứng cho các giếng bị nhiễm mặn trước khi cung cấp về Nhà máy nước Cái Giá. Tuy nhiên, giải pháp lọc nước biển cũng như nước lợ đòi hỏi chi phí đầu tư và vận hành khá lớn nên việc nâng công suất gặp nhiều khó khăn.
Diện tích đảo Cát Bà khá lớn (khoảng 300km²) nên vào mùa mưa, lượng nước mưa dồi dào (có thể đạt 150.000m³/ngày). Tuy nhiên, hồ chứa nước trên đảo dung tích không đủ nên phần lớn lượng nước mưa này chảy ra biển gây lãng phí nguồn tài nguyên nước. Hiện nay, thành phố đầu tư xây dựng 3 hồ chứa với tổng dung tích 717.000m³. Trong đó, hồ Trân Châu có dung tích 295.000m³ hoàn thành đầu năm 2021, hiện đang chứa được khoảng 160.000m³; hồ Thượng Xuân Đám có dung tích 125.000m³, thi công xong 90% khối lượng công việc, dự kiến hoàn thành trong tháng 6/2021; hồ Hạ Xuân Đám có dung tích 297.000m³, hoàn thành 70% khối lượng thi công… Theo ước tính của công ty, nếu hoàn thành 3 hồ chứa này, công suất khai thác nước mặt trung bình từ các hồ trong 8 tháng mùa khô đạt khoảng 2.000m³/ngày, cộng với nguồn nước suối, nước ngầm khai thác thêm và nước biển hiện có thì có thể bảo đảm cung cấp nước đến năm 2025 (ngày cao điểm yêu cầu 17.000m³/ngày). Để bảo đảm nhu cầu cấp nước phục vụ phát triển du lịch trên đảo Cát Bà, theo tính toán từ năm 2025-2030, cần xây dựng bổ sung hồ chứa nước mặt dung tích 1,5 triệu-2 triệu m³ để nâng công suất sản xuất nước sạch từ các hồ chứa lên khoảng 6.000-8.000m³/ngày.
Theo Chủ tịch HĐQT Công ty CP Cấp nước Hải Phòng Trần Việt Cường, để thực hiện khối lượng công việc rất lớn do thành phố giao, công ty chủ động xây dựng lộ trình cụ thể triển khai từng dự án nâng cấp hệ thống cấp nước trên đảo Cát Bà. The đó, công ty đề nghị Ban quản lý Dự án Đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn thành phố hoàn thiện xây dựng hồ Thượng Xuân Đám, hồ Hạ Xuân Đám đúng tiến độ trong năm 2021; UBND huyện Cát Hải đẩy nhanh tiến độ, hoàn thành thi công hồ Phù Long trong năm 2021 để kịp thời dự trữ nước cho mùa khô năm 2022. Về lâu dài, đề nghị thành phố chỉ đạo các sở, ngành, địa phương trong quá trình lập các đồ án quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội và du lịch trên đảo Cát Bà quan tâm tính toán quy hoạch các nguồn nước và hệ thống cấp nước. Đồng thời, cho phép Công ty Cấp nước tiếp tục thăm dò, khai thác nguồn nước ngầm tại các khu vực tiềm năng trên đảo Cát Bà, bảo đảm đến năm 2025, công suất khai thác nước ngầm đạt hơn 10.000m³/ngày. Công ty TNHH MTV Điện lực Hải Phòng, UBND huyện Cát Hải chủ động nâng cấp lưới điện phục vụ công tác vận hành các trạm bơm, nhà máy xử lý nước, đặc biệt là khu vực Xuân Đám hiện chưa có điện cao áp. Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND huyện Cát Hải tạo điều kiện giúp đỡ công ty hoàn thiện các thủ tục liên quan đến việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của các nhà máy xử lý nước, trạm bơm khai thác nước đầu nguồn…./.
Bài và Ảnh: Nguyễn Dương
