Theo báo cáo ngày 30-12-2019 của Sở Lao động-Thương binh và Xã hội (LĐ-TBXH), thành phố giải quyết được 744/748 trường hợp đề nghị xác nhận liệt sĩ và cấp Bằng Tổ quốc ghi công. Đây là nỗ lực lớn của các cấp, ngành, địa phương trong thực hiện nhiệm vụ dưới sự chỉ đạo quyết liệt của UBND thành phố.
Nỗ lực lớn hoàn thiện hồ sơ
Tính đến thời điểm hiện nay, cả thành phố chỉ còn 4 trường hợp hồ sơ chưa hoàn thiện thủ tục. Đó là trường hợp tại huyện An Lão thân nhân không lập hồ sơ; 1 trường hợp ở huyện Vĩnh Bảo, 1 trường hợp ở huyện Kiến Thụy thân nhân đang tranh chấp quyền thờ cúng và 1 trường hợp tại quận Kiến An có giấy báo tử do Tổng cục Hậu cần cấp ngày 25-9-1986, mặt sau có ghi đã cấp tiền liệt sĩ lần đầu năm 1987. Đối với trường hợp này, Ban Chỉ huy quân sự quận Kiến An trả hồ sơ và có thông báo tạm dừng việc thiết lập hồ sơ. 2 trường hợp đang được Ban Chỉ huy quân sự các huyện Vĩnh Bảo, Kiến Thụy phối hợp địa phương, vận động gia đình thống nhất để hoàn thiện hồ sơ. Tất cả trường hợp hồ sơ hoàn thiện đều được chuyển cấp trên xem xét, ra quyết định.
Thực tế giải quyết các trường hợp xác nhận hồ sơ liệt sĩ và cấp bằng Tổ quốc ghi công cho thấy, hầu hết hồ sơ thuộc thời kỳ kháng chiến chống Pháp, cách đây nhiều năm, không còn thân nhân chủ yếu của liệt sĩ (bố, mẹ, vợ, chồng), chỉ còn anh em họ tộc, không có đầy đủ các thông tin cơ bản như: họ và tên, quê quán, ngày tham gia cách mạng (nhập ngũ); ngày, tháng, năm hy sinh hoặc năm hy sinh; cơ quan, đơn vị khi hy sinh… nên khó khăn trong việc xác định thẩm quyền giải quyết và thiết lập hồ sơ theo quy định.
Về căn cứ pháp lý xác nhận liệt sĩ còn những vướng mắc như căn cứ lập hồ sơ đối với các trường hợp có thông tin tại các công trình ghi công liệt sĩ chỉ quy định đối với trường hợp có mộ trong nghĩa trang liệt sĩ từ ngày 31-12-1994 trở về trước, còn trường hợp có tên trên nhà bia tưởng niệm liệt sĩ lại chưa có quy định. Nhiều trường hợp có căn cứ thể hiện là liệt sĩ, đã được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy báo tử, nhưng hồ sơ không có căn cứ chứng minh thân nhân đã được giải quyết chế độ đối với thân nhân liệt sĩ trước ngày 1-1-1995 như quyết định trợ cấp, quyết định điều chỉnh trợ cấp, do đó không có cơ sở xem xét cấp Bằng Tổ quốc ghi công theo quy định tại Điều 13, Thông tư số 16/2014 của Bộ LĐ-TBXH. Do vậy nhiều trường hợp mặc dù thành phố đã trình Bộ LĐ-TBXH, nhưng đến nay chưa có kết quả cụ thể.
Quyết liệt chỉ đạo tháo gỡ vướng mắc
Việc hoàn thiện hồ sơ đề nghị xác nhận liệt sĩ và cấp Bằng Tổ quốc ghi công tại thời điểm này gặp nhiều khó khăn. Bởi những hồ sơ đủ giấy tờ, thủ tục đều hoàn thiện từ những năm trước và đã được công nhận, chỉ còn lại những hồ sơ khó, thiếu giấy tờ là tồn đọng đến hiện nay. Do đó, để hoàn thiện hồ sơ, cán bộ làm công tác chính sách, các cấp, ngành liên quan tập trung cao trong sưu tầm tư liệu, tìm tòi từng chi tiết để hoàn thiện được hồ sơ theo kiểu “đãi cát tìm vàng”. “Giải quyết được việc xác nhận liệt sĩ, cấp Bằng Tổ quốc ghi công không chỉ là vấn đề chế độ, chính sách, mà còn là danh dự, niềm tự hào của các gia đình, dòng họ và là sự tri ân của thế hệ hôm nay đối với các thế hệ đi trước”, Phó giám đốc Sở LĐ-TBXH Trần Văn Huy cho biết.
Trước thực tế việc tồn đọng hồ sơ đề nghị xác nhận liệt sĩ và cấp Bằng Tổ quốc ghi công trên địa bàn, UBND thành phố tổ chức nhiều cuộc họp kiểm tra, rà soát, tháo gỡ vưỡng mắc, đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện hồ sơ. UBND thành phố yêu cầu các địa phương, đơn vị, sở, ngành liên quan quyết liệt chỉ đạo và thực hiện. Bộ chỉ huy Quân sự thành phố, Sở LĐ-TBXH hướng dẫn các địa phương cơ sở vận dụng, áp dụng linh hoạt các văn bản trong trường hợp cụ thể, sử dụng từng tư liệu nhỏ nhất làm căn cứ thiết lập hồ sơ. Sở LĐ-TBXH có 5 văn bản kiến nghị Bộ LĐ-TBXH sửa đổi, bổ sung Thông tư 16 giải quyết một số vướng mắc. Đối với trường hợp nào chưa có căn cứ giải quyết, Bộ Chỉ huy quân sự thành phố chỉ đạo Ban Chỉ huy quân sự các quận, huyện phối hợp Phòng LĐ-TBXH và cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương nơi thân nhân người được lập hồ sơ cư trú có văn bản trả lời cụ thể đến từng gia đình, thống nhất việc tạm dừng lập hồ sơ đối với các trường hợp này cho đến khi nào gia đình sưu tầm thêm được các căn cứ thì tiến hành thiết lập hồ sơ đề nghị theo quy định.
Sau rất nhiều nỗ lực, công tác đề nghị xác nhận liệt sĩ và cấp Bằng Tổ quốc ghi công các trường hợp tồn đọng của thành phố cơ bản hoàn thành. Tới đây khi được trung ương xác nhận và cấp Bằng Tổ quốc ghi công, sẽ có nhiều gia đình được hưởng chế độ chính sách ưu đãi dành cho thân nhân, gia đình liệt sĩ, bù đắp phần nào mất mát của các gia đình trong nhiều năm tháng qua.
Bài và ảnh: Phương Nam/Báo Hải Phòng
