Chuyên gia nhãn khoa khuyến cáo gì khi chữa đau mắt đỏ bằng xông lá trầu, đắp nha đam, diếp cá…?

Bệnh nhân bị đau mắt đỏ cần tránh các phương pháp điều trị chưa được kiểm chứng như đắp các loại lá thuốc, xông hơi lá trầu, tra nước cốt chanh, nước tiểu, sữa mẹ, mật gấu, nha đam, thậm chí đắp thịt ếch nhái vào mắt… Đã có nhiều trường hợp bị các biến chứng nặng nề khó hồi phục…

Chủ quan, điều trị không đúng cách, bệnh đau mắt đỏ rất dễ biến chứng thành viêm, loét giác mạc

Dịch đau mắt đỏ đang diễn biến gia tăng tại nhiều địa phương, như Hà Nội, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh… Chia sẻ với báo chí ngày 25/9, TS.BS Đặng Xuân Nguyên, Chuyên gia Nhãn khoa, thành viên Hội Nhãn khoa Việt Nam nhấn mạnh: Tuy là bệnh lành tính nhưng người bị đỏ mắt cần được các bác sĩ chuyên khoa thăm khám để tránh nhầm lẫn giữa đau mắt đỏ và các nguyên nhân khác cũng như có phương án điều trị phù hợp.

Bệnh đau mắt là tình trạng viêm của kết mạc, là một lớp màng phủ ở phía trước lòng trắng và mặt sau của mi mắt. Nguyên nhân gây bệnh khá đa dạng như virus, vi khuẩn, vi nấm, dị ứng…

Bệnh đau mắt đỏ xuất hiện sau khi tiếp xúc nguồn lây từ 5-7 ngày, đầu tiên với triệu chứng đỏ mắt, sau đó sưng mí, chảy nước mắt và dỉ ghèn, dính chặt mi mắt sau khi ngủ dậy. Mắt cộm cảm giác như có dị vật, tuy nhiên không đau nhức, không mờ mắt. “Đây là một điểm quan trọng để phân biệt với các bệnh đỏ mắt do các nguyên nhân nguy hiểm khác như viêm loét giác mạc, viêm màng bồ đào, glaucoma… Ngoài ra người bệnh còn có thể có triệu chứng của viêm đường hô hấp trên, sưng đau hạch góc hàm hoặc trước tôi nếu nguyên nhân gây bệnh là Adenovirus“, TS Nguyên nhấn mạnh.

Diễn biến bệnh kéo dài từ 1-2 tuần tùy độc lực của tác nhân và phản ứng của cơ thể. Trong quá trình diễn biến, có thể gây ra những triệu chứng nặng như xuất hiện giả mạc, trợt loét giác mạc. Mắt sưng nề hơn và cộm chói nhiều khó mở mắt, chảy nước mắt màu hồng vì có lẫn máu, khi lật mi lên sẽ thấy xuất hiện lớp màng dày trắng ở mặt trong của mi mắt. Lớp màng này nếu để lâu sẽ dày cứng, cọ sát vào giác mạc (tròng đen), làm giác mạc bị trầy xước hoặc trợt rộng, có thể dẫn đến viêm loét giác mạc.

Ở giai đoạn lui bệnh viêm kết mạc, thường từ 5-7 ngày, có thể xuất hiện các biến chứng viêm ở trên giác mạc. Viêm này có thể xuất hiện ở lớp biểu mô hoặc dưới biểu mô. Đây là tình trạng viêm miễn dịch với độc tố của virus, thường kéo dài, hay tái phát nên cần được theo dõi và điều trị bởi các bác sĩ chuyên khoa Mắt.

Bệnh lây do tiếp xúc trực tiếp qua giọt bắn của nước bọt, hoặc bắt tay, dùng chung khăn chậu. Bệnh cũng lây gián tiếp qua các tiếp xúc trung gian như tay nắm cửa, nút bấm thang máy, nước bể bơi… Năm nay dịch xảy ra đúng mùa tựu trường, là điều kiện thuận lợi cho dịch lây lan rất mạnh. Thống kê tại các địa phương, số ca mắc đang tăng cao.

“Năm nay, nguyên nhân chủ yếu là Adenovirus, Coxsakievirus và Enterovirus với tỷ lệ khác nhau tùy theo vùng dịch tễ. Với mỗi loại virus có những đặc điểm riêng, như Enterovirus có thể gây bệnh khá cấp tính và diễn biến nặng, Adenovirus hay gây ra viêm giác mạc mạn tính… Nhìn chung bệnh thường lành tính, nếu được phát hiện và điều trị đúng, bệnh sẽ khỏi sau 4-5 ngày. Nếu chủ quan, điều trị không đúng cách, bệnh rất dễ biến chứng thành viêm, loét giác mạc dẫn đến bệnh khó điều trị hơn“, TS.BS Đặng Xuân Nguyên cảnh báo.

Không tự ý mua các thuốc kháng viêm dạng corticoid điều trị đau mắt đỏ

Theo TS.BS Đặng Xuân Nguyên, điều trị bệnh đau mắt đỏ thường không có các loại thuốc đặc hiệu, bởi nguyên nhân thường là do virus không chịu tác dụng của các loại kháng sinh. Tuy nhiên các bác sĩ thường kê đơn kháng sinh tra mắt liều trung bình để phòng ngừa bội nhiễm vì thường sau khi nhiễm trùng kết mạc do virus, sức đề kháng của kết mạc kém đi dẫn đến dễ bội nhiễm vi khuẩn.

Các chế phẩm dinh dưỡng kết giác mạc hay được dùng như các dạng nước mắt nhân tạo giúp tăng cường khả năng hồi phục của bề mặt nhãn cầu, làm giảm kích ứng và giảm các triệu chứng khó chịu ở mắt.

Các thuốc kháng viêm dạng corticoid (dexamethasone, hydrocortisone, flumetholon…) có thể được xem xét để điều trị một số trường hợp cụ thể để điều trị các tình trạng viêm quá mức, nhưng việc dùng các loại thuốc này phải được các bác sĩ kê đơn và được theo dõi cẩn thận, bệnh nhân tuyệt đối không được tự ý mua để sử dụng vì thuốc có thể làm giảm miễn dịch của kết mạc, làm tăng nguy cơ xuất hiện các biến chứng như viêm loét giác mạc, làm bệnh tiến triển kéo dài…

Khi mắt có giả mạc thì nhất thiết phải được làm thủ thuật bóc giả mạc nếu không sẽ gây ra những biến chứng nặng nề cho giác mạc. Thủ thuật này phải được làm ở phòng tiểu phẫu vô trùng để tránh bội nhiễm các vi khuẩn khác. Nhiều khi phải bóc giả mạc tới vài lần mới khỏi viêm kết mạc.

Ngoài các phương pháp điều trị trên, bệnh nhân cần chú ý chăm sóc mắt và toàn thân để tăng cường hiệu quả điều trị.

Dùng mẹo dân gian trị đau mắt đỏ: Nên hay không?

Một trong những mẹo dân gian được rất nhiều người sử dụng để điều trị đau mắt đỏ là dùng lá trầu không để xông khi bị đau mắt đỏ. Theo TS Nguyên, trong lá trầu có tinh dầu nóng, khi vừa xông xong, người bệnh sẽ có cảm giác dễ chịu, đỡ cộm nên dễ lầm tưởng có tác dụng chữa bệnh. Tuy nhiên, sau đó mắt sẽ càng phù nề do đang tổn thương lại thêm hơi nóng, bệnh càng trở nặng, có thể gây bỏng giác mạc, loét giác mạc, nhiễm khuẩn nặng hơn.

Hoặc một số người đắp lá diếp cá, đắp nha đam vào vùng mắt khi bị đau mắt đỏ,… theo TS Nguyên điều này làm mát hơn, dịu hơn nhưng có loại vi khuẩn trong đất nếu thâm nhiễm thì còn gây cho mắt bội nhiễm hơn.

“Bệnh nhân cần tránh các phương pháp điều trị chưa được kiểm chứng như đắp các loại lá thuốc, xông hơi lá trầu, tra nước cốt chanh, nước tiểu, sữa mẹ, mật gấu, nha đam, thậm chí đắp thịt ếch nhái vào mắt. Đã có nhiều trường hợp bị các biến chứng nặng nề khó hồi phục…“, TS.BS Đặng Xuân Nguyên cảnh báo.

Các chuyên gia nhãn khoa khuyến cáo để phòng tránh bị nhiễm bệnh, trong mùa dịch nên hạn chế chỗ đông người, đeo khẩu trang và kính mắt khi tiếp xúc với những người bị đau mắt đỏ, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng hoặc cồn sát khuẩn tay sau khi tiếp xúc với các đồ vật ở nơi công cộng như tay nắm cửa, tay vịn cầu thang, ghế ngồi công cộng, máy tính công cộng, tiền giấy… rửa mũi họng hàng ngày bằng nước muối sinh lý. Trong các trường học nên tổ chức vệ sinh không gian sinh hoạt học tập vui chơi bằng các dung dịch sát khuẩn bề mặt.

Về ý thức chủ quan, người bị đau mắt đỏ cần tăng cường ý thức vì cộng đồng để tránh lây nhiễm cho người khác, rửa tay trước và sau khi tra thuốc hay vệ sinh mắt, hạn chế sờ tay vào các đồ vật dùng chung, đeo khẩu trang và kính mắt ở nơi công cộng, không đi bơi khi bị đau mắt, không dùng chung khăn chậu rửa với các thành viên khác.

Bài và Ảnh: Thái Bình