Hiện nay thuốc lá điện tử hay thuốc lá thế hệ mới đang ngày càng “xâm nhập” vào các trường học, bằng cách giả dạng son môi, USB, bút, hoặc dạng hình khẩu súng…với nhiều hương vị hấp dẫn như vani, nước hoa, gà rán, hoa quả (chuối, xoài, dâu, cam, táo, nho), kẹo (như kẹo anh đào, kẹo bông gòn, kẹo chocolate, bạc hà)… Nó được ví như “cạm bẫy hương vị”. Đã gây ảnh hưởng xấu tới hành vi, lối sống, sức khỏe của học sinh.
Thuốc lá điện tử là loại mô phỏng hình dạng và chức năng của thuốc lá thông thường, hoạt động bằng cách sử dụng thiết bị điện tử có hệ thống pin sạc làm nóng dung dịch lỏng hòa tan. Chất lỏng sau khi được đốt cháy sẽ biến thành một luồng khói có hương thơm và có chứa nicotine để người sử dụng hít vào luồng hơi có mùi vị và cảm giác giống thuốc lá thật. Nhiều người vẫn lầm tưởng thuốc lá điện tử không gây hại vì khi hút vào không tỏa ra khói hay có chứa mùi khó chịu như hút thuốc lá thông thường. Tuy nhiên, mức độ nguy hiểm của sản phẩm này chẳng kém gì thuốc lá điếu thông thường
Theo điều tra của Tổ chức Y tế thế giới, tỷ lệ học sinh Việt Nam sử dụng thuốc lá điện tử liên tục tăng qua các năm và độ tuổi của học sinh hút thuốc lá điện tử ngày càng trẻ hoá. Theo số liệu thống kê, tỷ lệ học sinh độ tuổi từ 13-17 sử dụng thuốc lá điện tử tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,1% năm 2023; ở nhóm 13 đến 15 tuổi, tỷ lệ đã tăng hơn gấp đôi, từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023. Ở nữ giới tuổi từ 11 đến 18 tuổi tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử là 4,3% năm 2023.
Nguyên nhân sử dụng thuốc lá điện tử bắt nguồn từ việc khẳng định cá tính của bản thân, đua đòi, tò mò học theo bạn bè hoặc để giảm bớt căng thẳng…từ đó hút dần thành quen và dẫn đến nghiện. Và dù bất cứ lý do nào, khi nghiện thuốc lá điện tử nguy cơ học sinh phải đối mặt với những căn bệnh nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe và việc học tập là không tránh khỏi.
Các chuyên gia y tế cảnh báo rằng, việc sử dụng thuốc lá điện tử ở lứa tuổi thanh, thiếu niên sẽ dẫn đến tình trạng nghiện thuốc lá, tăng nguy cơ mắc các căn bệnh nguy hiểm, phát sinh tệ nạn xã hội, ảnh hưởng đến sức khỏe, học tập và tương lai sau này của các em. Nghiêm trọng hơn, hút thuốc lá điện tử sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ, khiến tế bào gốc của não bị hủy hoại, ảnh hưởng đến quá trình sản xuất và tái tạo tế bào cho cơ thể. Từ đó đẩy nhanh quá trình lão hóa, suy thoái hệ thần kinh và kéo theo nguy cơ suy giảm trí nhớ, khả năng nhận thức và học tập…
Nếu hút thuốc lá điện tử trong thời gian dài có thể gây ra những rối loạn nhận thức, rối loạn cảm xúc, rối loạn tâm thần. Sử dụng thuốc lá điện tử còn là nguy cơ khiến học sinh gia nhập các băng nhóm thanh thiếu niên, gia tăng tình trạng cô lập và bắt nạt học đường, gây nhiều bất ổn trong trường học…
Để tăng cường kiểm soát, ngăn chặn kịp thời những nguy hại của thuốc lá điện tử ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người sử dụng, ngày 13/5/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành Công điện số 47/CĐ-TTg về tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Cùng với đó, Vụ pháp chế Bộ y tế cũng đang lấy ý kiến chuyên gia đề xuất xây dựng chính sách cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo thuốc lá mới trong đó có thuốc lá điện tử.
Tuy nhiên, bên cạnh những quy định của nhà nước, thiết nghĩ để xây dựng môi trường học đường không khói thuốc, các trường học cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó có việc tuyên truyền bằng nhiều hình thức để nâng cao nhận thức về Luật và các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thực thi Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá. Thực hiện nghiêm Điều 11, Luật phòng chống tác hại của thuốc lá, triển khai thực hiện môi trường không khói thuốc và có chế tài xử lý các trường hợp vi phạm quy định.
Thuốc lá điện tử, là kẻ giết người thầm lặng, là tác nhân gây ra biết bao nhiêu bệnh tật, vẫn từng ngày, từng giờ đầu độc cả thế giới này, cần phải được loại khỏi môi trường sống của con người. Mọi người hãy nói không với thuốc lá điện tử và cần phải tránh xa, để không bị mê hoặc, lôi kéo bởi thuốc lá điện tử, để xây dựng một thế hệ trẻ khỏe mạnh, hạn chế bệnh tật, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, chất lượng giống nòi, dân tộc.
Ngọc Hà
