Theo đánh giá của Sở Xây dựng, trong mùa mưa năm 2019 (từ tháng 6 đến tháng 10-2019), tình trạng ngập lụt trên địa bàn thành phố được cải thiện đáng kể so với những năm trước. Tuy nhiên, việc cải tạo hệ thống thoát nước hiện nay chưa theo kịp tốc độ đô thị hóa nên vẫn có nguy cơ ngập lụt, nhất là khi có mưa lớn kết hợp triều cường.
Giảm thời gian và thời gian ngập lụt
Theo Sở Xây dựng, Dự án thoát nước mưa, nước thải và quản lý chất thải rắn giai đoạn 1 được thành phố triển khai từ năm 2004 đến nay hoàn thành hơn 90% khối lượng công việc và dần phát huy hiệu quả. Một số điểm ngập lụt kéo dài nhiều giờ, nước rút chậm do hệ thống thoát nước kém ở các tuyến phố: Lê Lợi, phố Cấm, An Đà, Văn Cao, Nguyễn Bình… được cải tạo, nâng cấp. Cụ thể, đặt mới cống D1000 từ phố Lê Lợi ra mương Đông Bắc (dọc phố Cấm) giải quyết đáng kể tình trạng ngập lụt phố Lê Lợi; tháo dỡ toàn bộ điểm hoành triệt là các bao tải cát và cọc lasen, cọc cừ… ở đầu cầu Văn Cao và cầu vượt Lạch Tray; khơi thông 3 miệng xả cống D1000 từ đường Nguyễn Bình chảy vào mương An Kim Hải… thoát nước cho khu Đồng Quốc Bình, các tuyến đường: Văn Cao, An Đà; bổ sung thêm 1 đường cống thoát nước D1500 giảm hẳn tình trạng ngập lụt tại phường Thượng Lý… Thực hiện Dự án thoát nước 1B, đến nay, thành phố có hơn 25.000 hố ga, hơn 50km mương thoát nước, 10 hồ điều hòa và 13 cống ngăn triều được xây mới, nâng cấp. Nhờ vậy, các trận mưa quy mô vừa, các tuyến phố không bị ngập lụt sâu và kéo dài như những năm trước.
Để phát huy hiệu quả các dự án thoát nước, Công ty TNHH MTV Thoát nước Hải Phòng thực hiện tốt công tác quản lý, vận hành, bảo dưỡng thường xuyên hệ thống thoát nước của thành phố. Theo đó, triển khai đồng bộ các giải pháp chống ngập gồm: Cải tạo hệ thống thoát nước, nạo vét kênh dẫn, tuyên truyền ý thức bảo vệ môi trường… Đến nay, công ty hoàn thành thông rửa 130km hệ thống tiêu thoát nước trong nội thành; cải tạo, nâng cấp hơn 9.000 hố ga, 7 km mương thoát nước, 4 hồ điều hòa, 3 cống ngăn triều… Ngay từ đầu năm 2019, công ty tập trung triển khai chống ngập tại các khu vực ngập lụt kéo dài những năm trước đây như: Đường Trung Lực (phường Đằng Lâm), đường Máng (xã An Đồng), khu vực ngã ba Sở Dầu (quận Hồng Bàng)… Theo Chủ tịch UBND phường Đằng Lâm (quận Hải An) Phạm Công Hưng, sau khi công ty thoát nước cải tạo, thay thế hệ thống cống thoát nước ở ngõ 67, đường Trung Lực bằng cống to hơn và đấu nối hệ thống thoát nước đường Trung Lực với đường Lê Hồng Phong, tình trạng ngập lụt giảm hẳn. Trước đây, chỉ một trận mưa vừa là khu vực này bị ngập lụt đến 2-3 ngày, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt của người dân. Mùa mưa 2019, người dân ở đây rất phấn khởi vì nước rút nhanh.
Thực hiện nhanh các dự án
Theo Sở Xây dựng, việc đầu tư, cải tạo hệ thống thoát nước của thành phố hiện chưa theo kịp tốc độ đô thị hóa. Do đó, nguy cơ ngập lụt khi mưa lớn kết hợp triều cường vẫn là nỗi lo không nhỏ. Hiện, hệ thống thoát nước của thành phố là hệ thống thoát nước chung cho cả nước mưa và nước thải, các đường cống lắp đặt qua nhiều thời kỳ, chất lượng các cống không đồng đều. Một số công trình xuống cấp do hoạt động quá tải, lượng bùn lắng đọng trong lòng cống nhiều, một số tuyến cống trục hư hỏng, tiết diện nhỏ chưa có kinh phí để cải tạo hoặc thay thế. Dự án thoát nước 1B hoàn thành từ hơn 10 năm trước, song mới nâng cấp được khoảng 1/3 hệ thống thoát nước cũ của thành phố. Cốt nền của thành phố thấp, chịu ảnh hưởng của thủy triều nên nước thoát chậm khi mưa kết hợp triều cường. Dự án thoát nước mưa, nước thải và quản lý chất thải rắn giai đoạn 1 khi hoàn thành cũng chỉ bao phủ hơn 50% diện tích của toàn thành phố.
Để nâng cao hiệu quả thoát nước đô thị, Giám đốc Công ty TNHH MTV Thoát nước Phạm Quang Quỳnh cho biết: Công ty bảo đảm tối đa công tác vận hành để nâng cao năng lực thoát nước trên toàn bộ các tuyến phố. Cụ thể, khơi thông dòng chảy, nạo vét đường ống hoạt động tốt; bảo dưỡng thường xuyên hệ thống máy bơm nước mưa; sửa chữa, thay thế các ga, cửa thu bị hư hỏng; bảo đảm lực lượng cán bộ kỹ thuật, công nhân ứng trực, sẵn sàng vận hành hệ thống thoát nước đô thị. Công ty đề nghị thành phố sớm đầu tư 2 trạm bơm ở cuối tuyến phố Trần Quang Khải và Lãn Ông, phục vụ tiêu thoát nước tốt nhất cho khu vực đô thị cũ thuộc quận Hồng Bàng. Dự án thoát nước mưa, nước thải và quản lý chất thải rắn giai đoạn 1 cần được đẩy nhanh tiến độ, sớm hoàn thành giai đoạn 1 để đưa vào sử dụng và triển khai tiếp giai đoạn 2 của dự án. Thành phố sớm triển khai các dự án đầu tư xây dựng thêm các nhà máy xử lý nước thải, hồ điều hòa và hệ thống cống, trạm bơm thoát nước thải theo Quy hoạch thoát nước thải của thành phố đến năm 2025, tầm nhìn 2050.
Bên cạnh đó, cần sự vào cuộc của các địa phương trong đầu tư nâng cấp hệ thống thoát nước đồng bộ tại ngõ, ngách theo Nghị quyết 05 của HĐND thành phố về cơ chế hỗ trợ vật tư để cải tạo, nâng cấp hè, đường ngõ đã xuống cấp trên địa bàn các quận. Điển hình như quận Lê Chân thực hiện sáng tạo Nghị quyết 05 bằng việc hỗ trợ thêm kinh phí làm mới hệ thống cống thoát nước bên cạnh cơ chế hỗ trợ xi-măng của thành phố. Nhờ đó, người dân hưởng ứng mạnh mẽ, hàng trăm ngõ, ngách của quận được cải tạo đồng bộ với cơ sở hạ tầng thoát nước chính nên việc tiêu thoát nước tốt hơn hẳn. Cách làm hay này nên được nhân rộng tại các địa phương khác để góp phần nâng cao hiệu quả thoát nước đô thị của Hải Phòng.
Nguyễn Dương – Ảnh: Hoàng Phước
