Kỳ 2: Tạo sức mạnh tổng hợp cho các lực lượng chức năng
Mặc dù rất tích cực và có nhiều phương pháp, cách làm mới nhưng theo các lực lượng đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả thành phố, vì lợi nhuận, các đối tượng vẫn rất liều lĩnh, thậm chí công khai, thách thức và không từ thủ đoạn nào hòng qua mắt cơ quan chức năng. Trong khi đó, hoạt động của các đơn vị thành viên BCĐ 389 thành phố vẫn có không ít khó khăn.
Muôn vàn cách nhập lậu, trốn thuế
Theo BCĐ 389 thành phố, tại khu vực biên giới, cửa khẩu cảng, các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả chủ yếu là mua bán, vận chuyển trái phép các mặt hàng chủ yếu là khoáng sản (than), xăng, dầu; các mặt hàng điện tử gia dụng đã qua sử dụng, hàng tiêu dùng thiết yếu từ nước ngoài về Việt Nam tiêu thụ; vận chuyển, mua bán và tàng trữ các loại hàng cấm như: ma túy, pháo nổ; khai thác trái phép khoáng sản (cát).
Phương thức, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng ngày càng tinh vi hơn như: khai báo sai vận đơn hàng hóa trong container vận chuyển nội địa; xuất trình hóa đơn không đúng với hàng hóa vận chuyển thực tế; lợi dụng sơ hở trong công tác tuần tra, kiểm soát của lực lượng chức năng để vận chuyển trái phép hàng hóa; lợi dụng việcđược cấp phép khai thác cát hợp pháp để tiến hành khai thác cát trái phép hoặc khai thác không đúng vị trí được cấp phép…
Trong thị trường nội địa, nổi lên tình trạng sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ không chỉ được sản xuất trong nước mà còn được sản xuất ở nước ngoài sau đó đưa vào tiêu thụ bằng nhiều đường khác nhau cả chính ngạch và tiểu ngạch với phương thức thủ đoạn có tổ chức, tinh vi từ các kênh sản xuất đến phân phối, gây khó khăn cho các lực lượng chức năng trong kiểm tra, kiểm soát thị trường. Mặt hàng vi phạm đa dạng về chủng loại, từ hàng thấp cấp đến hàng cao cấp, từ hàng tiêu dùng đến vật tư nguyên liệu sản xuất. Đặc biệt là những loại hàng giả như rượu, thực phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, quần áo, giày dép, đồ gia dụng đã và đang gây bức xúc và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng.
Hành vi gian lận thương mại trong hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ khá phổ biến như kinh doanh không có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh;gian lận trong cân đong hàng hóa; hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, không đảm bảo chất lượng, không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và hàng hóa quá hạn sử dụng nhưng sửa hạn sử dụng, chủ yếu xảy ra ở các cơ sở sản xuất thủ công, sản xuất, đóng gói tại các vùng nông thôn, giáp danh giữa các vùng nhằm gây khó khăn trong công tác kiểm tra, kiểm soát.
Phó Cục trưởng Cục Hải quan Hải Phòng Nguyễn Sỹ Tráng cho biết, gian lận thương mại thông qua hoạt động xuất nhập khẩu chủ yếu là những hình thức, thủ đoạn lợi dụng kẽ hở của cơ chế, chính sách, sự thông thoáng của thủ tục thông quan để trục lợi như gian lận về thuế, khai báo không trung thực (hàng hóa thực chở một đằng nhưng khai báo lại là loại hàng khác), thậm chí gian lận cả về số lượng, trọng lượng…
Tăng cường tiềm lực cho lực lượng chống buôn lậu
Trước những diễn biến phức tạp của tình hình, cuộc đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả ngày càng khó khăn thì việc tăng cường tiềm lực cho các lực lượng là yêu cầu cấp thiết. Theo BCĐ 389 thành phố, tuyến biển quản lý của các lực lượng Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển, Hải quan khá rộng nhưng phương tiện phần nhiều cũ, tốc độ chậm, chưa tương xứng với yêu cầu, nhiệm vụ nên việc đấu tranh chống buôn lậu gặp không ít khó khăn.
Theo Cục Hải quan Hải Phòng, cơ sở vật chất, phương tiện tuần tra, máy móc, trang thiết bị kỹ thuật phục vụ công tác tuần tra hải quan chưa được trang bị đầy đủ, chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ. Vì thế, BCĐ 389 thành phố đề nghị BCĐ 389 quốc gia quan tâm trang bị thêm tàu, xuồng cao tốc, ô tô chuyên dụng, trang thiết bị thông tin liên lạc, kinh phí xăng dầu cho các địa phương có lực lượng chức năng hoạt động trên sông, biển.
Một vấn đề khác cũng đáng quan tâm là nhân lực. Theo Cục Hải quan Hải Phòng, địa bàn quản lý của Cục rộng trải dài trên địa bàn các tỉnh thành phố Hải Phòng, Hải Dương, Hưng Yên, Thái Bình nhưng lực lượng CBCC làm công tác kiểm soát hải quan còn mỏng, chưa được đào tạo bài bản, chuyên sâu và còn kiêm nhiệm nhiều công việc khác nhau. Đồng thời, thực hiện quy định về luân chuyển cán bộ nên nhiều CBCC phải luân chuyển sang đơn vị, địa bàn khác hoặc chuyên môn nghiệp vụ khác dẫn tới khó khăn trong thực hiện chỉ tiêu nhiệm vụ được giao, đặc biệt là chỉ tiêu xác lập chuyên án. Ngoài ra, chức năng, nhiệm vụ giữa cơ quan Hải quan và Bộ đội Biên phòng tại khu vực cửa khẩu còn nhiều vướng mắc, chồng chéo…
Cùng với đó, cơ chế trích thưởng cho công tác đấu tranh phòng chống tội phạm buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả cũng chưa phù hợp. Vấn đề này đã được đề cập tới từ lâu nhưng tới nay chưa có chính sách cụ thể. Tại thành phố, trước mỗi chiến công xuất sắc của lực lượng chức năng, lãnh đạo thành phố, BCĐ 389 đã kịp thời xuống tận đơn vị động viên, khen thưởng nhưng mức thưởng cũng chỉ mang ý nghĩa tượng trưng. Theo các ngành chức năng, cần có cơ chế cụ thể, rõ ràng sẽ động viên được lực lượng chống buôn lậu, mang lại hiệu quả cao hơn.
Theo phản ánh, hiện chi phí cho hoạt động của các ngành rất hạn hẹp, nhất là chi phí làm đêm, thêm giờ, chi phí giám định, chi phí tiêu hủy hàng hóa vi phạm… Theo Cục QLTT thành phố, chi phí giám định rất tốn kém nhưng không có nguồn nên rất khó cho các lực lượng. Đây cũng là ý kiến của lãnh đạo của Cục Hải quan Hải Phòng khi cho rằng nhiều lúc rất bí, không biết phải xử lý như thế nào bởi không thể tính các chi phí này vào chi phí thường xuyên. Điều này cũng được nói rất nhiều nhưng chưa có giải pháp khắc phục.
Càng về cuối năm, hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả càng “nóng” với nhiều diễn biến khó xác định. Đây là nhận định của BCĐ 389 thành phố. Nắm chắc tình hình, tích cực trau dồi nghiệp vụ, đấu tranh kiên quyết, không khoan nhượng cùng sự hỗ trợ , chỉ đạo của BCĐ 389 quốc gia, phối hợp chặt chẽ giữa các ngành là những công việc đã được BCĐ 389 thành phố triển khai với mục tiêu tiếp tục kiểm soát tốt tình hình, ngăn chặn và xử lý nghiêm các vụ vi phạm./.
Hồng Thanh
