Bệnh tay chân miệng do chủng virus EV71 chuyển biến khó lường

Từ đầu năm 2023 đến nay, Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận hơn 1.200 trẻ mắc bệnh tay chân miệng đến khám với gần 500 trẻ phải nhập viện điều trị. Trong số đó có 20-30% trường hợp là nhiễm chủng virus EV71.

Bệnh tay chân miệng thường gặp nhưng dễ biến chứng

Vào Trung tâm Bệnh nhiệt đới (Bệnh viện Nhi Trung ương) trong tình trạng sốt cao không hạ, nhiều nốt ban đỏ ở tay, chân và miệng, giật mình nhiều, bé A.N (26 tháng ở Bắc Giang) được chẩn đoán mắc tay chân miệng, có biến chứng viêm não.

Mẹ bé A.N chia sẻ: “Đầu năm con đã mắc tay chân miệng một lần với biểu hiện sốt, lở loét miệng, nhưng điều trị tại nhà vài ngày là khỏi, nên lần này khi bé mắc lại, tôi không nghĩ con bị nặng như vậy. Rất may bé được điều trị kịp thời, nên hiện tại con đã tỉnh táo và chuẩn bị được ra viện”.

Đang nằm điều trị cùng phòng với bé A.N là bé M.Q (12 tháng ở Vĩnh Phúc). Trước khi nhập viện 2 ngày, bé M.Q có biểu hiện sốt cao, quấy khóc, chảy dãi, ăn uống kém, nhưng cha mẹ chỉ nghĩ con sốt mọc răng nên không đưa đi khám, đến khi trẻ bắt đầu giật mình, nôn trớ nhiều, gia đình mới vội vàng đưa trẻ đến Bệnh viện Nhi Trung ương thì được chẩn đoán mắc tay chân miệng chủng virus EV71, có biến chứng viêm não.

Theo ThS.BS Đỗ Thị Thuý Nga, Phó Trưởng khoa Nội Tổng quát, Trung tâm Bệnh nhiệt đới (Bệnh viện Nhi Trung ương): “Có hai biến chứng thường gặp với bệnh tay chân miệng là biến chứng thần kinh và biến chứng suy hô hấp, suy tuần hoàn. Tuy nhiên, năm nay Khoa chúng tôi tiếp nhận nhiều trẻ biến chứng thần kinh hơn, trong đó điển hình nhất là viêm não. Các bệnh nhi vào viện thường trong tình trạng tỉnh táo, không rối loạn tri giác nhiều, nhưng có biểu hiện giật mình, đặc biệt là giật mình ở đầu giấc ngủ và cuối giấc ngủ; ngoài ra còn có biểu hiện là run chi, đi lại loạng choạng,…”.

Cha mẹ cần chủ động nhận biết dấu hiệu bệnh trở nặng

ThS.BS Đỗ Thị Thuý Nga cho biết, bệnh tay chân miệng ở nước ta có xu hướng xảy ra vào mùa hè và đầu thu. Trong năm nay, từ tháng 4 tới tháng 6 là thời điểm bệnh tay chân miệng đang gia tăng số ca mắc. Đây là bệnh truyền nhiễm do virus gây nên, phổ biến là do nhóm Coxackievirus và Enterovirus 71. Hiện nay bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, biện pháp điều trị chính là điều trị triệu chứng và điều trị hỗ trợ, đồng thời theo dõi và điều trị các biến chứng, kháng sinh chỉ được dùng trong trường hợp có bội nhiễm.

Bệnh lây qua đường tiêu hóa, qua tiếp xúc trực tiếp với người bệnh (bắt tay, ôm, hôn), tiếp xúc với đồ chơi, quần áo, đồ dùng sinh hoạt, bề mặt có chứa virus. Bệnh có khả năng lây lan nhanh, đặc biệt ở môi trường tập thể như các lớp mẫu giáo, trường học.

Hầu hết trẻ bị tay chân miệng hồi phục dần sau 7-10 ngày, giống như các sốt virus khác, nhưng cũng có một tỉ lệ gặp các biến chứng nguy hiểm tới tính mạng như viêm não, viêm cơ tim, phù phổi cấp…

Biểu hiện của bệnh như loét miệng: Các vết loét thường ở vòm khẩu cái, niêm mạc má, miệng, lưỡi khiến trẻ đau, khó nuốt, ăn uống kém, quấy khóc khi ăn. Ban phỏng nước nổi gồ trên da, sờ vào chắc, thường xuất hiện ở lòng bàn tay, bàn chân, đầu gối, mông. Trẻ có thể sốt nhẹ và sốt cao, nếu trẻ sốt cao khó hạ là dấu hiệu cảnh báo bệnh nặng.

Bác sĩ Thúy Nga cho biết thêm, đối với trẻ bị tay chân miệng ở mức độ nhẹ chỉ có loét miệng và mọc ban da, trẻ có thể được điều trị và theo dõi trẻ tại nhà. Chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ bằng cách uống nhiều nước mát và ăn thức ăn dễ tiêu, không cho ngậm vú nhựa, không cho ăn, uống đồ có vị chua hoặc có gia vị. Vệ sinh răng miệng và thân thể hàng ngày tránh bội nhiễm.

Trong quá trình chăm sóc trẻ, cha mẹ cần theo dõi, nếu có các dấu hiệu nặng nên cho trẻ nhập viện: Trẻ sốt > 39 độ, nôn nhiều, giật mình. Trẻ có biểu hiện quấy khóc, bứt rứt, khó ngủ hay ngủ gà, lơ mơ. Trẻ run chân tay, run người, ngồi không vững, đi loạng choạng. Da nổi vân tím, vã mồ hôi, tay chân lạnh. Về hô hấp, trẻ thở nhanh, thở bất thường, ngưng thở, rút lõm ngực, khò khè.

Theo bác sĩ Thúy Nga, bệnh tay chân miệng hiện chưa có vaccine phòng bệnh đặc hiệu, nên áp dụng các biện pháp phòng bệnh lây theo đường tiêu hóa như ngăn chặn nguồn lây, vệ sinh sạch sẽ là điều rất quan trọng.

Hà Lê